Trektocht Alpe Adria Trail 2022: Terugreis van Gradisca d'Isonzo naar Nederland

   Zaterdag-Zondag 30-31 juli, Terugreis per trein

van Gradisca d'Isonzo in Italië naar Nederland,
plm 1260 km, 26 uur

Roller coaster

Met de trein terug

'Een uiteenlopende mengeling van frappante ervaringen en emoties'. dat is de betekenis die ik vind voor roller coaster van ene Luc Goossens op de internetsite 'Betekenisdefinite'. Ik kan mij er wel in vinden. Het is voor mijn terugreis misschien wat zwaar aangezet maar de ritten over het spoor van Noord-Italië naar Nederland waren voor mij nieuwe en frappante ervaringen die bij wijlen de nodige emoties opriepen.

Na het geklungel van vorig jaar om terug te keren naar vliegveld Klagenfurt zocht ik dit jaar meer vrijheid om te stoppen waar en vooral wanneer ik dat zelf wil. Geen gepees om een deadline van een vertrekkend vliegtuig te halen of een dag kintikken om de tijd te vullen als je eerder op het eindpunt bent beland dan gedacht. Gaande dit voorjaar met de problemen op de diverse vliegvelden werd ik steeds enthousiaster over mijn keuze. Dat is duidelijk het enthousiasme geweest van een reiziger met beperkte internationale treinervaring.

ontbijtbuffet hotel Franz (foto van hotelwebsite)

Reisdeel 1: Sagrado (Italië) - Udine (Italië), Trein 1

Veel te vroeg ben ik wakker na de lange nacht in Hotel Franz. Alles inpakken. Geen water meer in de waterzak. De wandelstokken in de rugzak. Dan ontbijten. Het is nog lang geen zeven uur, het opgegeven vroegste tijdstip. Toch maar proberen. De man die ik beneden in de ontbijtkelder tref, een soort ontbijtmanager in keurige kleding, maakt zijn verontschuldigingen dat nog niet alle etenswaar is uitgestald. Mij maakt het niet uit, want er ligt voor veertien dagen ontbijt zo mooi. Hij vindt dit blijkbaar onvoldoende klantvriendelijk en belooft mij een korting. Altijd goed zo'n geste. Wat ik dan nog niet weet is dat dit voorlopig mijn laatste echte maaltijd is.

Nog een laatste keer terug naar de kamer om mijn rugzak op te halen, nog een keer onder het bed kijken en dan uitchecken. Weg uit de nog immer benauwde gangen van het hotel. Buiten is het met 22 graden om zeven uur 's morgens niet echt koel, maar zo voelt het wel. In ieder geval eindelijk frisse lucht.

station Sagrado

Veertig minuten doe ik over de wandeling naar het station van Sagrado. De Isonzo, voor mij toch meer de Soca, steek ik ook al voor de laatste keer over. Ik kom te laat voor een rechtstreekse verbinding naar de eerste overstap in de Noord-Italiaanse provinciestad Udine. Dan maar de langere optie via Cormons, waar ik gisterenochtend nog wandelde. De reis verloopt zonder bijzonderheden als je de schuchtere regen buiten beschouwing laat. De druppels halen niet eens de onderkant van het raam.

Reisdeel 2: Udine (Italië) - Villach (Oostenrijk)

Het antwoord van de loketmedewerker in de hal van station Udine in het Duits overrompelt me: "Es gibt Bauarbeiten an der Linie nach Villach. Darum werden Busse eingesetzt von der OBB (Österreichische Bundes Bahn). Fahrkarten werden im Bus verkauft". Ik vergeet te vragen waar de bus stopt. Waarschijnlijk zou het antwoord 'buiten' zijn geweest, of 'voor het station', ook zo'n ruim begrip. Een beetje uit het lood geslagen banjer ik met mijn rugzak naar de stationsuitgang. Buiten zie ik wel tien perrons voor stadsbussen en natuurlijk geen spontane bushalte voor Villach in Oostenrijk. Normaal zou er over een kwartier, om negen uur, een trein vertrekken die ongeveer anderhalf uur later en 125 km verder in Villach Hauptbahnhof zou arriveren. Hoe zit dat met de aangekondigde bus. Niemand om iets aan te vragen.

Laat ik de drukke straat maar oversteken en bij het buskaartenverkoopkantoor maar eens informeren. Als ik halverwege de oversteekplaats ben verschijnt er uit het niets een afwijkende bus met in de bestemmingsdisplay VILLACH. Snel terug. Maar niet snel genoeg. Vanuit alle hoeken en gaten rondom het station komen reizigers op deze bus af. Veel jonge backpackers klonteren samen bij de busdeur. Die zijn sneller dan ik, maar vervolgens even verbouwereerd. "Nur Reservierungen, Nur Reservierungen" blijft de chauffeur een aantal keren luid herhalen, terwijl hij de ingang met zijn lichaam blokkeert. Er worden helemaal geen tickets verkocht en er zijn genoeg mensen met een reservering om de bus te vullen. "Noch Einer einzel", roept de chauffeur. Gauw meldt zich een alleenreizende man. De bus is vol. "Wann komt der Nächste?". "11.40, wie im Zeitplan". Dat is dus bijna drie uur wachten. Even later rijdt de bus weg. Welkom in een nieuwe werkelijkheid.

stationsplein van Udine met overal groepjes backpackers in de stress

Bijna drie uur wachten op de volgende bus is al een tegenvaller, maar daarmee is er nog steeds geen garantie op een plek in die bus. Hoe kom je aan een ticket zonder loket of automaat? Een tweede poging bij het loket zorgt alleen voor een geïrriteerd gezicht van de dienstdoende vrouw. Zij kan er natuurlijk ook niets aan doen en is helemaal niet van de Oostenrijkse, maar van de Italiaanse spoorwegen. Ze blijft volhouden dat je in de bus een kaartje kan kopen en kijkt mij met een opzouten-gezicht aan. Hier heb ik niks aan. Weer naar buiten en zonder verwachting naar het buskaartenverkoopkantoor aan de overkant. Daar kom ik niet eens verder dan een vermoeide ontkenning. Opzouten fase twee. 

Op mijn mobiel dring ik door tot de website van de OBB, maar op een of andere manier weet ik niet de juiste toets te vinden om de aanschaf van een kaartje succesvol af te ronden. Es ist zum kotzen klinkt voldoende belabberd om mijn toenemende frustratie te verwoorden. Udine ligt in een noordoostelijke uithoek van Italië. Een omweg met de trein via Venetië en Milaan naar Zwitserland is wel snel bedacht, maar zal mijn droomreis met een dag verlengen. Een taxi naar Villach vraagt 230 euro. Shit, waarom lukt het niet op die website?

Bij het station meng ik mij in de groep met jonge backpackers. Leeftijdsverschillen smelten weg bij gemeenschappelijke uitdagingen. Iedereen is fanatiek in de weer om een kaartje te bemachtigen, Deense meiden, Nederlandse jongens van een jaar twintig op weg naar Budapest, enkele losse individuen en een Britse groep. Ieder met zijn eigen stress en prioriteiten. De Nederlandse jongens vrezen vooral het missen van het uitgaansleven vanavond in de Hongaarse hoofdstad. Als ik antwoord dat ik naar Nederland terug wil kijken ze me meewarig aan. Dat gaat nooit lukken in 1 dag lees ik in hun ogen. Zij bellen naar hun ouders met de opdracht om vanuit Nederland een kaartje te boeken en dat via email naar hun mobiel te zenden. Met een vloek hoor ik "mijn vader zit op een eiland zonder internet". Ouders zijn dus geen garantie voor een ticket. 

Onder de backpackers bevindt zich ook een student van een jaar of 25-30. Hij past op mijn rugzak als ik het station weer betreed op zoek naar een toilet. Ook een behoefte die toeneemt met het verstrijken van de tijd. Hij is duidelijk iets ouder dan de andere packers en, belangrijk, slimmer dan ik op een mobiel. Nadat ik terugkeer van het toilet op het einde van het perron weet hij te melden dat hij een kaartje heeft kunnen kopen en downloaden op zijn mobiel. "Laat zien". Op mijn mobiel doorloopt hij eindeloze pagina's, beroert blijkbaar net iets andere knoppen en opeens mag ik mijn creditcardnummer invullen, 25 euro beloven en kan ik een pdf van mijn ticket downloaden. Gelukt. Een zucht van verlichting. Ik durf het geopende pdf niet meer te sluiten. Stel je voor dat ik hem niet meer kan vinden of kan openen.

Het is inmiddels ruim een uur later. Opgelucht kan ik informeren bij de andere groepjes hoe de vorderingen zijn. Ook daar oplossingen. De Deense meiden zijn het snelst geweest met hun internetaanschaf van de tickets en hebben tegen betalingen kaartjes voor de Nederlandse jongens gekocht. De groep Britse jongens en meisjes zit nog in de vertwijfelingsfase en kijken mij op de bijpassende manier aan.

Na nog een uur verschijnen er mannen met een geel fluorescerend vest met OBB opdruk. Blijkbaar krijgt de organisatie van het vervangend vervoer enige structuur. 11.20, de gele hesjes staan op een andere plek dan waar de bus de vorige keer stopte. Daar vlakbij staan wij, klaar om toe te stormen. 11.25, ik besluit mijn uitgangspositie te verbeteren en ga ergens midden tussen de beiden opties in een waarnemingspositie staan. Dat wekt argwaan bij de jonge medereizigers, die om uitleg vragen wat ik van plan ben. Na een korte toelichting ben ik weer omringd door de nieuwe kennissen.

11.40, hoe is het mogelijk. Exact op tijd verschijnen er twee bussen met OBB op hun display. Ze rijden naar de gele hesjes. Binnen een paar tellen staan daar minstens 80 mensen. De Nederlandse jongens staan ineens veel sneller dan ik vooraan in die rij. Dit keer laat ik mij niet tegenhouden door etiquette en passeer de rij op zoek naar contact met mijn landgenoten. Zij zijn al een fase verder en komen terug van de andere kant van de bus waar zij hun rugzak in de bagageruimte hebben gedeponeerd. Op weg naar de ingangsdeur roepen zij de instructies in mijn richting. Een paar minuten later zit ook ik in de bus. Geslaagd voor mijn diploma backpacker. De rugzak had ik al. Nu ook de cursus gezamenlijk improviseren en toeslaan met andere packers. Een soort wolfpack-diploma.

Een half uur later dan gepland vertrekken de bussen. Niemand heeft onze pdf van de tickets gecontroleerd. Alle tachtig of meer mensen zitten in beide bussen. Zo te zien is niemand teleurgesteld achter gelaten. Ineens zijn we busreizigers. De route tussen Udine en Villach heb ik nooit eerder over deze Autobahn gereden. Het is zaterdag vandaag. Een zaterdag einde juli. Een zaterdag die de ANWB altijd afraadt om te reizen over de weg. Daarom staan wij ook keurig in de file. Als we eindelijk in de buurt van de Mautstelle bij de Oostenrijkse grens komen bewijst zich wel het voordeel van een bus. Hij mag overal langs en maakt zo veel tijd goed. Mijn paspoort bevindt zich onder in de bagageruimte van de bus. Gelukkig wordt er helemaal niets gecontroleerd. Tegen twee uur bereiken we Hauptbahnhof Villach. Ik bedank de Nederlandse jongeman nog een keer en ben ineens weer zonder kennissen. 

mooie muurschildering in de hal van station Villach

Reisdeel 3: Villach (Oostenrijk) - München (Duitsland), trein 2 en 3

Wijs geworden door de vorige ervaring op station Udine wil ik geen moment verliezen en sluit direct aan in de rij voor een van de drie loketten. Tevoren heb ik thuis al uitgedokterd dat de volgende stap een vervolg naar overstapstation München is. Een vriendelijke mevrouw begrijpt mijn wens en komt met twee mogelijkheden. Een met een overstap in Salzburg en de andere rechtstreeks maar ruim een uur later. De laatste sluit ook nog aan op een verbinding van München naar Arnhem net voor middernacht. Na de belevenissen van vanochtend wil ik zoveel mogelijk reservetijd inbouwen en kies voor de eerste oplossing: een Oostenrijkse Railjet tot aan Salzburg en de Duitse RE05 van Salzburg naar München. 69 euro. Voor dat geld krijg je in Oostenrijk een keurig uitgeprinte beschrijving van de reis. Met overstaptijden, treinnummers, perrons van vertrek en dergelijke. Er staan ook dingen niet op. Dat is de werkelijkheid of alles wat ik niet uit haar uitleg heb begrepen.

Oostenrijkse trein op station Villach

Wat op station Villach wel overeenkomt is de vertrektijd. Deze is hetzelfde als wat ik op internet had gevonden. Nog ruim een uur wachten waarin ik mooi een paar repen en een cola kan verschalken. Op het aangegeven tijdstip 15.16 uur heb ik een zitplaats in een keurige Oostenrijkse sneltrein die na de tunnel bij Mallnitz nog net niet bij elk station stopt. Na tweeënhalf uur in Salzburg overstappen met een tussentijd van vijfentwintig minuten. Een mooi station waar ik na tien minuten ook het toilet vind en aan de toegangsbetaalwijze kan voldoen. Altijd weer een verrassing, soms munten, soms een bankkaart, soms defect. 

na Mallnitz is het meer een stoptrein dan een sneltrein

Dan met versnelde pas naar het perron voor de RE05. Ik weet inmiddels dat RE staat voor Regional Express. Dat zijn de treinen waar de Duitsers sinds begin deze zomer als compensatie voor de gestegen energieprijzen en ter stimulering van het Openbaar Vervoer voor 9 euro drie maanden mee mogen reizen. Het is een overweldigend succes kan ik zien. De RE05 is enorm lang. Geheel gevuld zijn de eerste wagons die ik passeer. Meteen maar door naar de voorzijde van de lange trein. Tot mijn verbazing passeer ik daarbij ook een bord waarop duidelijk staat dat je niet moet gaan zitten in het achterste treindeel. Wat hebben die mensen die ik daarin zie niet begrepen? Niet nadenken, snel doorlopen naar voren. In de een na voorste wagon bemachtig ik een zitplaats. Ondertussen is blijkbaar ook binnen in het achterste treindeel de oekaze doorgekomen dat je daar niet moet gaan zitten. Mijn coupe zit binnen minuten stampvol. 

Naast mij zit nu een Duitser van Hongaarse afkomst weet ik na een korte introductieperiode. De bank staat een bescheiden tussenruimte toe. Hij helpt met het verstouwen van de rugzak in het bagagerek zodat ik mijn been weer kan strekken. Zijn voorspelling komt uit. De Duitse politie zal de trein doorzoeken op illegale Oekraïense migranten. Mensen, van niet Oekraïense afkomst, die via dat land gebruik willen maken van de EU-uitzondering voor vluchtelingen uit Oekraïne. Vijf kilometer na het passeren van de Duitse grens stopt de trein dertig minuten voor de controle. Mijn buurman is vandaag vanuit München voor een wandeling naar Salzburg geweest. Hij heeft er van genoten. Tweeënhalf uur in de trein is voor hem wel de limiet voor een wandeling met zijn club. Hij houdt verder van wereldpolitiek en nationaal Duitse politieke vraagstukken. Die gaan wij in de resterende twee uur bespreken en zo mogelijk oplossen. Het verkort de reistijd aanzienlijk en in München nemen we als bekenden afscheid. 

Reisdeel 4: München - Arnhem via Frankfurt Flughafen, trein 4 en 5

Een RE-trein is in de treinenhiërarchie van ondergeschikte betekenis en moet tien minuten van het hoofdstation al genoegen nemen met een zijspoor. Tezamen met de honderden Duitse 9-Euro-Ticketbezitters sjouw ik mijn rugzak naar de enorme hal van München Hauptbahnhof. Het is er ongelooflijk druk en hectisch. Met versnelde pas krioelen mensen door elkaar. Later hoor ik dat het vliegveldpersoneel van München Flughafen staakt en vele gestrande passagiers zoeken in allerijl een alternatieve manier om thuis te komen. Ik doe rustig aan want 'mijn trein' vertrekt pas over anderhalf uur. Eerst maar naar een Duits toilet. Dat is in München niet eenvoudig. Verschillende gangen, niveaus en onderdoorgangen mag ik onderzoeken voordat de tourniquet zich voor mij opent. 

En dan nu naar een kaartjesloket. Die vind ik midden achter de centrale hal en is net om 21.00 gesloten. De medewerkers krijgen bescherming van de politie die de deuren bewaakt. Oké dan toch maar naar een van de tientallen automaten. De eerste automaat herkent mijn eindbestemming Arnhem wel, maar het tijdstip van vertrek komt niet overeen met mijn wensen die ik eerder met mijn mobiel op internet heb bekeken. Ik wil de vroegste vertrektijd van 21.51 met een overstap op station Frankfurt Flughafen. Dan maar een ander type automaat proberen. Daar wordt Arnhem niet meer als bestemming herkent. Terug naar het vorige type. Arnhem lijkt van de aardbodem verdwenen.

Na vijf vervolgpogingen wend ik mij tot een informatiemedewerker van de Duitse spoorwegen. Deze man heeft zich neergelegd bij zijn zaterdagavonddienst en heeft er duidelijk zin in. Met regelmatig vriendelijk gelach loodst hij mij door het automatenprogramma. Arnhem bestaat weer en voor 141 euro mag ik daar naar toe. De prijs komt overeen met mijn eerdere eigen informatie. Dus doe maar. "Ich selber würde das nicht tun" zegt nu mijn Duitse raadgever. "Ich selber würde ein Erste-Klasse-Ticket buchen. Es ist zwar 20 Euro mehr, aber gibt besseres Komfort". Oké doe maar. "Und ich würde einen Sitzplatz reservieren. Es ist zwar 10 Euro mehr, aber das lohnt sich". Van Judith had ik de voordelen van deze mogelijkheden gehoord. "Oke, machen Sie mal". Je past je taalgebruik aan. De automaat had geen enkele moeite om de 170 euro van mijn bankrekening af te halen. Veel te veel geld, maar dat krijg je als op het laatste moment mee wilt. De raad van mijn Duitse spoorwegeninformant was duur, maar bleek later erg goed.

Ik moet naar Gleis 15 van de meer dan 25. Op het perron staat mijn trein al klaar en voor elke tweede klasse wagon staat een groep mensen gereed voor de aanval. Waarom ze niet naar binnen gaan is mij niet duidelijk. Mijn aandacht is gericht op het vinden van de eerste klasse wagons. Die staan helemaal vooraan waar het perron helemaal leeg is, net zoals de wagon waar ik instap. Zonder problemen vind ik stoel 24 in een serene rust.

Later stapt nog een Duitse familie in die hun vlucht naar Berlijn door de staking zagen verdampen en met de nachttrein via Frankfurt am Main proberen naar huis te komen. Lufthansa zullen ze gaan aanklagen om de kosten van deze eerste klasse rit te verhalen. Ik wens ze veel succes. Gedurende de rit naar Frankfurt breid het territorium van de familie zich uit en liggen ze overal languit te slapen. Ik blijf wakker en zie op de monitor dat we met hoge snelheid in deze ICE (Intercity Express) voortrazen. Augsburg, Ulm, Stuttgart vliegen voorbij en vierenhalf uur later stap ik tien voor halfdrie 's nachts uit op het vrijwel lege ondergrondse station Frankfurt Flughafen. Dit was het hoogtepunt van mijn terugreis, zowel qua comfort als snelheid. Prima. 

Station Frankfurt Flughafen 's nachts

Mijn vervolgrit naar Arnhem staat gepland met een IC, een Intercity. Op de plaatjes die ik nu op internet vind zijn dat mooie glanzende treinen. Om kwart over drie komt er een allegaartje aan wagons voorbij. Een hele lange sliert van allerlei verschillende treindelen komt langzaam tot stilstand in de hal. Wat er mij passeert zit stampvol en de mensen liggen nog net niet in de bagagerekken. 

Als ik de eerste klasse wagon gevonden heb zit er een jonge Japans ogende vrouw op mijn gereserveerde stoel. Inmiddels ben ik sinds het ontwaken van gisteren 21 uur onderweg en heb nog niet echt een oog dicht gedaan. Het nest wil niet van 'mijn' stoel weggaan. I made a reservation for this chair and I want to sit. Waarschijnlijk stond mijn gezicht op opzouten. "Everyone can say that" is het antwoord. Hoe krijg ik haar uit die stoel. "Show me your ticket" zegt ze. Wat een kapsones, duvel op uit mijn stoel. "I want you to get out of my chair." De diplomatieke en alom gekende directe Nederlandse benadering verhoogt de stemming. Een Engels sprekende stem een stoel verder adviseert mij op een aannemelijke toon om toch het ticket te laten zien. Ik kom tot rust en laat mijn ticket zien. Ze staat op en gaat een bank verder op een nog lege plek zitten. Haar vriendin zit nu tegenover mij. Wij hebben het voorval niet meer geëvalueerd. 

De rest van de reis, ongeveer vierenhalf uur, kijk ik uit op het zogenaamde balkon naar de aansluitende tweede klasse wagon. Daarin zie ik opeengepakt mensen uren lang afwisselend zitten en staan. In het donker zie ik een bord met Bingen voorbij schieten, glinsteringen van de Rijn waar we blijkbaar langs boemelen. Koblenz, Bonn, bij de grotere plaatsen stopt de trein, maar niemand stapt uit. Drie kwartier mis ik in mijn waarneming. Toch kort geslapen. Het gangpad van de eerste klasse coupe is nu ook geannexeerd door staande reizigers van allerlei pluimage en nationaliteiten. Bij Keulen Hauptbahnhof een lange onderbreking en een flinke uittocht aan passagiers. Voor het eerst staan er geen mensen meer in het balkon. Düsseldorf, Duisburg. Eindeloos lijkt het laatste stuk naar Arnhem. Het is licht geworden en het vlakke agrarische gebied inspireert niet op deze zondagochtend. 07.51 uur. Ik mag uitstappen en laat mijn Japanse vriendinnen achter. Voor het eerst na tien uren weer frisse lucht.

Reisdeel 5: van Arnhem naar huis, trein 6 en 7

Stil is het om acht uur op Arnhem Centraal. Tijd voor een kort bezoek aan een toilet in de hal neem ik niet. Om vijf over acht zit ik met twee andere passagiers in een sprinter richting Ede-Wageningen. Gewoon weer inchecken met mijn Nederlandse OV-kaart. Geen gedoe bij een loket of een automaat. Nog een laatste haastige stiefel om binnen vier minuten over te stappen op de Valleilijn. Op de dag des heren kijk ik met enkele andere matineuze reizigers naar de voorbij schuivende hotspots Ede-Centraal en Lunteren. Namen die steeds bekender worden. Metropool Barneveld laat ons wel drie keer stoppen. 8.53, ongeveer 25 uur na de start in het Italiaanse Sagrado stap ik uit op mijn thuisstation. Het vertrek gisterenochtend lijkt dagen geleden. Een laatste keer de rugzak omhangen en mijn stijve spieren aan de gang zetten voor de tien minuten naar huis. Dan Judith uit bed bellen en omhelzen. Eindelijk thuis.  

Of ik nog een keer afreis om de Alpe -Adria-Trail te voltooien valt te bezien. Loont het resterende deel de reis naar Noord-Italië? De treinreis van het afgelopen etmaal is een nieuwe beleving geworden die nog nadreunt in mijn kortetermijngeheugen. Ik ben bang dat het ook zal beklijven in de lange termijn versie. Wat een reis.

Wandeltrektocht 2022 is op verschillende manieren anders gelopen dan gedacht, maar ik hou er in ieder geval weer een hoop nieuwe ervaringen aan over. Wellicht verdringt mijn slechte geheugen de momenten dat ik mij afvroeg of ik dat geploeter in de zon tegen berghellingen op nog leuk vond. Misschien komt nu weer een kouder land in beeld, met meer regen? Voorlopig even gewoon niks.

Dank voor alle reacties op facebook. Judith leest die altijd voor. En natuurlijk bij de blogs zelf, onder andere van 'onbekende' Coby B.😀, Sylvia, Annemiek, Yvonne, Inneke, Maria en Carine. Altijd een oppepper om de commentaren te lezen. 

De dagberichten worden aaneengeregen in een totaalverslag:

Verslag van de Alpe-Adria-Trail 2022

Hieronder de verslagen van voorgaande jaren:

Verslag van de Alpe-Adria-Trail 2020 

(van de Grossglockner naar Döbriach)

Verslag van de Alpe-Adria-Trail 2021 

(van Döbriach naar Bovec Slovenie)

Mijn ervaringen en tips zijn beschreven in een aparte review