Welkom


Welkom op mijn trektochten- en wandelweblog. Na maanden van trainingswandeltochten maak ik eenmaal per jaar een trektocht. Meestal in de bergen. Het verslag daarvan zet ik op dit weblog. In 2011 heb ik er voor gekozen ook de dagwandelingen in aparte blogberichten te publiceren. Tegelijkertijd rijg ik die berichten op een afzonderlijke pagina aaneen tot een compleet verhaal. (Zie de rechter kolom). Mijn bedoelingen met deze verhalen staan te lezen in 'Over mij', hieronder in de linker kolom. Veel lees- en kijkplezier.
Groet Frans

woensdag 9 december 2015

Westerborkpad; wandelen van station Amersfoort via Kamp Amersfoort en station Schothorst naar station Nijkerk

De Stenen Man

Zondag 6 december 2015

Het was een winderige grauwe dag. 's Morgens had de zon nog een kwartier vaal geel geschenen, maar daar bleef het bij. Passend weer bij een wandeling die indringend langs oorlogsherinneringen ging. Kamp Amersfoort, ik was er al meer geweest. Dertig jaar geleden, toen er nog geen golfbaan in de buurt was aangelegd. Je kon er toen nog hardlopen door het bos en tijdens een training stond ik onverwacht voor een vreemde geul in het terrein. Even later stond ik tegenover de Stenen Man. Een vermagerde man op klompen. Ik weet nog dat het indruk op mij maakte. Net als nu. Het besef dat je daar midden in het bos aan het einde van die, door de gevangenen uitgegraven schietbaan, op de plaats staat waar mensen zijn gefusilleerd is een vreemde gewaarwording. Als je achter het beeld gaat staan zie je de lange schietgang, hun laatste blikveld. Een macabere plek. Het maakt stil, keer op keer. 
Eigenzinnige huizen
Om er te komen was ik vanaf station Amersfoort gelopen over de mooie lanen van het Amersfoortse Bergkwartier. Een wijk voor de meer draagkrachtigen onder ons. Toch blijft het mooi om huizen te bekijken die een eigen karakter uitstralen. Ook op het laantje tussen de Watertoren boven op de berg richting het viaduct vlakbij de Stichtse Rotonde staan een paar eigenzinnige villa's van ruim bemeten formaat.
Hoe zouden de mensen in sommige van die huizen contact met elkaar onderhouden? Met intercom of met hun mobiel? Of worden grote delen van dat soort woningen nauwelijks gebruikt? Die gedachten waren snel weg toen ik even later het terrein van Kamp Amersfoort via een achteringang betrad en rechtstreeks naar de Stenen Man werd geleid. 
Kamp Amersfoort
Voordat je via een trap de verdiepte schietbaan betreedt passeer je nog een loopgravenstelsel dat weer is gereconstrueerd. Ooit begonnen door de Nederlanders en echt in gebruik genomen door de Duitsers. Je kunt het allemaal lezen op een reeks van informatieborden. Het museum ben ik dit keer niet in gegaan. Wel heb ik in het bos naast de schietbaan een afbeelding bekeken van de oorspronkelijke opzet van het kamp waar zovelen een ellendig levenseinde vonden omdat zij anders dachten en handelden dan toegestaan.
De informatieborden blijven je nog een kilometer richting Leusden informeren wat er op diverse plekken rond het Kamp in en na de oorlog heeft plaats gevonden. Pas tegen de tijd dat je via de voetgangersloopbrug over de A28 via het bos Nimmerdor terug Amersfoort in gaat, glijdt de schaduw van de oorlogsherinneringen van je af. Deze route heb ik gevolgd via de markeringsstickers. In mijn gids liep de route anders. 

Via de Leusderweg gaat het langs steeds meer zondagse shoppers naar de Langestraat in de oude binnenstad. Een korte omleiding leidt naar de synagoge in een verborgen straatje. De speciale bewakingscamera's maken je bewust dat ook tegenwoordig, nog steeds, speciale veiligheidsmaatregelen nodig zijn. Waren het vroeger kampbewaarders vanaf torens, nu dus alles elektronisch. Niet om binnen, maar om buiten te houden. 
Korte gracht richting Muurhuizen
Korte gracht
Terug naar het spoor
Na de synagoge gaat het met de stroom van het water mee langs de smalle grachten dwars door de oude binnenstad. Een eeuwenoude stadskern die de moeite van het bewonderen meer dan waard is. Aan de westzijde van het centrum bereik je de gracht bij het Spui. Het water, dat onder de schitterende Koppelpoort de stad verlaat vormt samen met het water dat via de buitenste singel daar bijeenkomt het begin van de rivier de Eem.
Spui richting binnenstad
Stadzijde Koppelpoort, een combinatie van water- en landpoort

Buitenzijde Koppelpoort
Helaas volgt er dan een weinig inspirerend, kilometers lang stuk langs het spoor richting station Amersfoort-Schothorst. De uitbreidingsgeschiedenis van de stad trekt aan je voorbij. Als je wilt kun je bij de Ikea tussen Schothorst en Vathorst nog even bijkomen in het restaurant voor dat je door loopt richting Nijkerk. Dat doe ik niet want bij Schothorst verlaat ik vandaag de route en buig ik in de vroeg invallende schemering af naar Hoevelaken. 

Dag twee

Woensdag 9 december hebben Jack en ik het deel tussen Hoevelaken en Nijkerk gelopen. Anders dan afgelopen zondag is het vandaag schitterend weer. De zon schijnt volop en het is 12 graden. Dat wordt een korte ontspannen wandeling. Omdat we ons begeven in een bekende omgeving hebben we er een aangepaste route van gemaakt. 

Amersfoort uit
De route in de gids gaat vanaf station Schothorst voornamelijk over het fietspad langs het spoor naar station Vathorst. Pas na de wijk Vathorst, voorbij het ingekapselde dorp Hooglanderveen, begint er weer iets van landelijkheid te dagen bij de kern van Holkerveen. Dit fietspad laten wij daarom voor wat het is. Wij gaan via het Hoevelakense Bos naar Holkerveen. Ondanks de bekende paden vormt de afwisseling tussen het park bij Huize Hoevelaken en de mooie bospaden erachter iedere keer weer een aangename aanleiding om hier rond te lopen.
paadje bij het Hoevelakense Bos op onze terugweg
 van station Vathorst naar huis
Na een kort stuk langs de Amersfoortseweg slaan we bij Holkerveen links af. Er volgt een gebied met kleine en soms rommelige huizen en oude boerderijtjes van voormalige keuterboeren in het veen. Aan het eind van de straat 't Dijkje verzetten we ons opnieuw tegen de gemarkeerde route en gaan op de Domstraat links in plaats van rechts af. Zo wordt de drukke Amersfoortsestraatweg vermeden en gaan we via de Fliersteeg parallel aan het spoor naar Nijkerk. Langs de scholengemeenschap Corlaer komen we weer terug op de route. 
Nijkerk
Eenmaal in het centrum van het oude Nijkerk valt er weer iets te zien om bij stil te staan, zoals de mooie kerktoren. Op zoek naar een geopend café dwalen we af naar het centraal gelegen Plein waar kindergelach ons tegemoet klatert. 
Het plezier komt van de kleine kunstijsbaan waar een basisschoolklas de meester volgt. Het is ook meer de meester die schaatst en het goede voorbeeld geeft. Vanavond zal hij waarschijnlijk als enige voelen dat hij geschaatst heeft.
Na de rust in eetcafé Old Niekark volgen we een slinger in de route die we twee jaar geleden oversloegen toen we rechtstreeks langs het spoor richting Putten liepen. Zo zien we zelfs nog bedrijvigheid in de haven van Nijkerk waar een schip wordt leeggezogen.
 
Op de terugweg naar het station kijk ik hoe een 'bomenkapper' als een soort bergbeklimmer hangend in zijn tuig een hoge boom tak voor tak ontdoet van zijn kruin. Na een halfuur rest er slechts een kale stam. Jack heeft het tegen die tijd wel bekeken en begint te janken. Hij kan straks toch niet meer tegen die boom plassen, dus waarom dit getreuzel. Hij heeft gelijk. We gaan naar het station en naar huis.

Alle berichten van de wandelingen op dit pad staan verzameld op mijn pagina Westerborkpad 

Voor al mijn andere wandelingen in Nederland zie: mijn wandelingen in Nederland

zondag 29 november 2015

Grote Rivierenpad; wandelen van station Tiel naar station Hemmen-Dodewaard

Van Tiel naar station Hemmen-Dodewaard
26 november 2015

Waalbandijk

de Waalbandijk bij Beneden-Leeuwen gezien vanaf de Prins Alexanderbrug
Bandijk
Bandijk, bandijk, bandijk. Bijna 23 kilometer over de Waalbandijk. Hoe kan dat? Waarom heten die dijken allemaal Waalbandijk. Wat betekent bandijk dan? Het was me ook al opgevallen tijdens de wandelingen over het Maarten van Rossumpad: de Maasbandijk bij Kerkdriel of de Rijnbandijk bij Kesteren. Frank wist het ook niet en Jack al helemaal niet. Dan maar naar Wikipedia:

De winterdijk of bandijk is de dijk langs een rivier die bij hoge afvoeren overstroming van omliggende gebieden voorkomt en de rivier in het stroomprofiel houdt.... Het zijn zogenaamde primaire waterkeringen, want achter deze dijken liggen polders, die beschermd moeten worden tegen overstromingen. Anders dan de zomerdijk is de winterdijk daarom hoog genoeg om de hoogst voorkomende waterstanden tegen te houden.....Veel van deze dijken zijn verstevigd, verbreed en opgehoogd na de hoge waterstanden en dreigende doorbraken aan het einde van de 20e eeuw. 

De naam winterdijk is afgeleid van het feit dat de hoogste waterstanden vaak in de winter bereikt worden....De verklaring voor de naam bandijk voert terug op de samenvoeging van ban(ne), in de zin van rechtsgebied, en dijk. Daarmee werd aangegeven dat deze dijk gerechtelijk geschouwd werd: de controle van het Waterschap op de toestand van de dijk. 

Zo, dat loopt meteen een stuk beter. Verder maar weer op deze heerlijk zonnige dag in november. Weg is de grauwheid van de laatste dagen, uit gaan de jassen. Prachtig wandelen in dit dijkenland.
Ter Navolging
De vorige keer dat we op station Tiel instapten was het voorjaar en kwamen we net terug van de 'high tea' met bier en borrelnootjes bij trouwe bloglezer Mirjam. Een gewaardeerde uitnodiging en een mooie afsluiting van de wandeling van Geldermalsen naar Tiel. 
Ik had toen het idee dat we ons bij het station zo'n beetje in het centrum van Tiel bevonden. Vandaag, al lopend naar het veer over de Waal, merkten we dat het station tegenwoordig wel centraal in de gemeente Tiel ligt maar zeker niet in het oude centrum. Daar kwamen we nu pas langs.
Op weg daar naar toe passeerden we een oud kerkhof, dat net als het station ooit buiten de bebouwde kom heeft gelegen. Op de toegangspoort staat de naam of oproep 'Ter navolging'. Als je dat verkeerd uitlegt lijkt het of er wordt uitgenodigd je hier bij de reeds aanwezigen aan te sluiten en je voor het laatst te ruste te leggen. Toch ligt dit niet eens zo ver van de waarheid. 
In de achttiende eeuw wilde men een eind maken aan het begraven in de kerk of binnen de stadsmuren vanwege de geuren en de kans op ziektes. Het idee van begraven buiten de stad was blijkbaar revolutionair. De Tielse jurist van Leeuwen kreeg er een 'Gouden Eerprijs' voor en heeft vervolgens het 'Begraafgenootschap Ter Navolging' opgericht. Wat hij toen niet kon bevroeden was dat de begraafplaats nu weer midden in de bebouwing ligt en een groene rustplek vormt.

Waal
Eindelijk weer langs een echte grote rivier. Niks mis met de Linge, maar toch niet direct een rivier die je verwacht op 'het Grote Rivierenpad'. Maar vandaag klopte het weer. Druk scheepvaart verkeer, een veer dat er tussendoor manoeuvreert, werven, hoge hijskranen afstekend tegen het zonlicht, uiterwaarden, dijkhuizen, grote rivierbrug.
de Waal bij Tiel met op de achtergrond de pijlers van de Prins Willem Alexanderbrug
Die rivierbrug was de Prins Willem Alexanderbrug. Hij lijkt al dichtbij als je met het veer bij Tiel oversteekt naar de zuidoever. Maar het is nog even leuk vijf kilometer via de dijk en het dorp Wamel voordat je er bent. Nadeel is het verkeer, dat op de brug langs je raast, maar dat wordt gecompenseerd door het panorama. 

Verschoven wereld 
Vanaf de brug zie je in noordelijke richting prachtig de stuwwallen langs de Rijn. Stoer wees ik Frank op de skyline van Wageningen met de vermeende universiteitsgebouwen. Later op de dag moest ik erkennen dat het richting Amerongen moet zijn geweest met verder naar rechts de hogere gebouwen van Rhenen. Dat bleek toen we bij de overgang over de A15 vlakbij het eindpunt station Hemmen-Dodewaard, het stuwloze deel van de Gelderse Vallei vaststelden aan de horizon. Ach, op zo'n afstand zit je er zo 15 km naast. Kan gebeuren. Als je het maar overtuigend aanwijst verschuift de wereld waar je bij staat. 

Jagers in de aanval
Onderweg naar het dorpje IJzendoorn zien we hoe een groepje jagers als een infanteriegroep in verspreide formatie over een weiland trekt. Wij volgen op de flank van de groep in de aanvalsrichting. De vijand heeft blijkbaar goede sensoren uitstaan want er vliegt of rent niets in paniek weg. Als het einde van het 'aanvalsdoel' is bereikt wordt er dan maar een sigaret opgestoken en de honden verzameld. Wij lopen verder en passeren wat zo juist nog een schootsveld was. De four-wheel drives worden opgeroepen en even later moet ik terriër Jack 'aan de voet' roepen om ruimte te maken voor de voertuigen op hun weg naar een nieuw missiegebied. Het motorgeronk sterft weg. Stil is het weer.
overnachtingshaven IJzendoorn
Onbenoemde huzaren
Het dorpshuis is gesloten. Geen koffie dus. Even later lopen we daarom alweer langs de overnachtingshaven van IJzendoorn. Hier kunnen binnenvaartschippers aanleggen aan lange drijvende kades om uit te rusten of te wachten op vracht. En ze kunnen even naar het eethuisje De Veerstoep in Ochten. 
Dat doen wij in ieder geval wel en zitten daar prima binnen, achter glas in de warme zon aan de koffie met appelgebak voor een prijs waarvoor je terug wilt komen. Frank herinnert zich hoe ooit de huzaren hier in 1995 tijdens de dreigende dijkdoorbraak druk in de weer waren met zandzakken. De duikers van de genie inspecteerden toen de dijk. We zien een klein herinneringsmonumentje naast het eethuis, maar volgens Frank moet er ook nog iets groters zijn. Van de bediening horen we dat het dichter bij de plek ligt die dreigde door te breken. 
Het klopt. Voordat het pad de Gouverneurspolder in daalt vinden we het herinneringsbord. Helaas, de huzaren van 101 Tankbataljon worden niet met name genoemd. Maar ik geloof Frank, dat ze zich zeer verdienstelijk hebben gemaakt. Er is inmiddels veel veranderd. De huzaren zijn verdwenen. De tanks verkocht. De iele dijk van toen behoorlijk breder en hoger gemaakt. De verdediging tegen het water is tenminste wel goed aangepakt.
Gouverneurspolder
De plannen met de Gouverneurspolder tussen Ochten en Dodewaard zijn ook ingrijpend. Om het water ruimte te geven zullen er grote waterpartijen komen en zal de natuur de ruimte krijgen zich te ontwikkelen. Nu is het nog een aaneenschakeling van kaal gesneden maisvelden zo ver het oog reikt. 
Wij soppen verder over de veerweg en slalommen langs de eindeloze rij plassen. Jack heeft een onlesbare dorst en hapt in elke plas en vergist zich een enkele keer in de diepte, waarna hij een stuk schoner zijn weg vervolgt. Blubberspoor in, blubberspoor uit, het moet een soort intervaltraining voor hem zijn.
scheepswerfkranen bij Druten aan de zuidoever van de Waal
Enorme containerschepen steken hoog af boven de kleinere diepliggende aken
Dodewaard
Naarmate we Dodewaard naderen wordt het minder drassig en verschijnt er asfalt onder de modder. Eenmaal weer terug op de hoge winterdijk houden we nog even stil bij de werf van Ravenstein Container Pontoon. Een half afgebouwd schip wordt door twee kleine slepers gekeerd in de kleine haven terwijl blije werkers van bovenaf kijken of alles goed gaat. Lekker even niks doen en kijken naar de verrichtingen van je collega's. Het lijkt op het opzetten van een tent op de camping, terwijl de omgeving toekijkt.

Op de werf zelf wordt zo te zien een stuurhut in elkaar gelast. Hoe krijgen ze die weer op een schip? Zijn die kranen zo sterk om hem over de gebouwen te tillen? Vragen, die we verdringen en verder lopen naar de mooi onderhouden hervormde kerk van Dodewaard. Het pad laat je deze Romaanse kerk van alle kanten zien door af te dalen in de polder en langs het grote domineeshuis een korte rondgang door Dodewaard te maken.
Einde van een herfstdagwandeling
De kilometers tellen door en met de dalende zon daalt de temperatuur en wordt het grauwer. Het wordt weer een schemerende, stervende novemberdag. Over de Kerkstraat gaat het monotoon en met gevoelige voetzolen verder. Twee keer meldt Frank dat het nog 500 meter is. Bij nader inzien eerst naar het viaduct over de A-15 en dan weer naar het station. Beide keren correct en tevens juist. 

Ah, mooi daar komt de trein. Die trein wacht wel op ons dachten we nog en versnelden niet. Het sluiten van de Arriva-deuren zien we van dichtbij. Helaas vanaf de buitenkant. De machinist heeft ons natuurlijk niet in de uitstappende 1-persoons-mensenmassa ontwaart. Of wilde ons afstraffen voor onze onwil om te versnellen. Of heeft helemaal niet gekeken. Ik denk het laatste. 
We kijken even later toch tevreden langdurig rond vanaf een bank op station Hemmen-Dodewaard. Lekker eindelijk even zitten en stom om je heen kijken. Alles heeft een voordeel.

Alle berichten van onze wandelingen op dit mooie pad staan op mijn pagina Grote Rivierenpad 

Voor al mijn andere wandelingen in Nederland zie: mijn wandelingen in Nederland

woensdag 28 oktober 2015

Westerborkpad; wandelen van station Hilversum naar station Amersfoort

Opa, oma en de kabouters

Maandag 19 oktober 2015

Maandag, mooie dag om te wandelen. Zeker als je na negen uur met de trein reist. Velen zijn al weer uren aan het werk. De eerste sigaretten worden tijdens een korte pauze buiten voor het gebouw de herfstlucht in geblazen als Jack en ik passeren. Hun uitgeademde sigarettenrook blijft hangen boven hun hoofd. Het is verder rustig op weg van Hilversum Centraal naar station Hilversum Sportpark waar ik in mei van dit jaar was gestopt. Toen in de zon, nu in bewolkte rust. 
EO
De kilometer tussen Hilversum Centraal en station Sportpark gaat te voet sneller dan wachten op een trein. Eenmaal bij het station bevestigt een snelle scan van de omgeving dat we goed zitten. Er is weer een rood-blauwe sticker met het prikkeldraadteken en verder lopen we op de 'Oude Amersfoortseweg'. Dat moet goed zijn, als je naar Amersfoort wil. 
Verbaasd loop ik even later langs een kloosterachtig gebouw waar de Evangelische Omroep haar studio en kantoor blijkt te hebben. Er is ook een kapel bij het complex. Niet iets wat je bij een protestantse organisatie verwacht. De 'E' staat misschien ook een beetje voor oecumenisch. En als je dat met een 'O' schrijft dan klopt EO ook nog. Op internet lees ik dat het de voormalige St Ludgerus kweekschool is. Oorspronkelijk met een internaat, leslokalen, kapel, fraterhuis, eet- en recreatiezalen. Allemaal opgericht door het aartsbisdom Utrecht. De tijden zijn veranderd. Katholiek bolwerk verdwenen, ander zuiltje erin.
Wandelen langs het spoor
Het traject tussen Hilversum en Amersfoort valt uiteen in het omhullende bos tot aan Baarn met vlak na Hilversum de Waschmeren, en na Baarn de open Eempolder met de vergezichten en de skyline van Amersfoort. Als je geluk hebt zie je achter de lage Eemdijk nog een schip varen. Op die afstand lijkt het wel of het zich een weg ploegt door het land.
De makers van het pad hebben zich op dit traject wel heel goed aan het spoor vast kunnen houden. De momenten dat je er niet vlakbij loopt zijn spaarzaam. Vele treinpassagiers zullen je zien als die gelukkige wandelaar, die daar op een werkdag maar mooi met zijn rugzakje vrij rondloopt. Zouden zij ook wel willen.
De Generaal
Bij het Baarnse station rusten Jack en ik bij Eethuys-café 'De Generaal'. Ze zijn gelukkig open op maandag. Sterker nog ze blijken elke dag open te zijn vanaf tien uur. 
Het is er veel drukker dan ik verwachtte. Veel pensionado's, een oude oma's groep, die zichzelf waarschijnlijk nog steeds een damesclub noemt, een wielrenner op leeftijd en dan nog veel kabouteropa's, oma's en moeders. Ik realiseer me weer dat het herfstvakantie is. De reden dat ik ben gaan wandelen en niet ben gaan schaatsen. De schaatsbaan is nu te druk met schoolkinderen.
Bij De Generaal zijn ze met succes ingesprongen op deze week. Opa's en oma's en de kleinkinderen trekken met verstrekte knapzak en kaboutermuts het bos in, op zoek naar antwoorden. Als ik even later zelf door dit bos omloop om verderop weer op de route te komen, loopt opa met de muts en vult oma de antwoordenlijst in. Het nageslacht rent vooruit naar de volgende kabouter. 
spoorlijntalud bied ook kansen aan andere planten.
vlak na Baarn een woud aan reuze Berenklauw in aftakeling
Oogstmaand
Langs de randen van de Eempolder stop ik nog voor een foto van een doe-het-zelf koe op een boerderij ingangszuil.
Langer sta ik stil bij het maken van een kuil met gehakselde snijmais. Volgeladen zelflossende aanhangwagens worden de een na de ander de kuil opgereden. Daarna begint een zware trekker met dubbele banden en een egaliseer raamwerk alles weer uit te spreiden en aan te persen. Je kunt er tijden naar kijken. Alleen schiet de wandeling dan niet zo erg op. En tot nu toe gingen de kilometers ongemerkt vlot voorbij. Zo zijn we nog lekker vroeg weer thuis ook. Doorlopen maar, want in Amersfoort moeten we ook nog een flink eind door de bebouwde kom naar het station. 

Alle berichten van de wandelingen op dit pad staan verzameld op mijn pagina Westerborkpad 

Voor al mijn andere wandelingen in Nederland zie: mijn wandelingen in Nederland

zondag 25 oktober 2015

Wandelen Kungsleden - Zweden 2015; Review - Ervaringen en Tips

Review

Voor deze review heb ik nog een keer al mijn dagverslagen teruggelezen om alle 'oh-ja-momenten' te verzamelen. Hier en daar maak ik daarom gebruik van links naar eerdere berichten ter verduidelijking. Ook zal ik enkele links geven van blogs en websites die ik zelf heb gebruikt bij de voorbereiding. Wil je eerst een algemene indruk van de Kungsleden dan verwijs ik naar mijn eerste bericht 'Wandelen boven de Poolcirkel in Zweeds Lapland' , waarin ik kort het landschap, de locatie, afstanden en het weer beschrijf. 

Enkele ervaringen en tips

Etappeplanning
Bij de planning vooraf in Nederland heb ik mij laten leiden door de aanwezige hutten van de 'Svenska Turistföreningen' (STF). Ze liggen op ongeveer 15 tot maximaal 24 km van elkaar. Op het kaartje hiernaast, dat ik van de website van de STF heb gekopieerd, staan de kilometers aangegeven. 
Hieronder de etappeplanning. Ik heb voor opmerkingen dankbaar gebruik gemaakt van het blog Roversmoutains. Wel heb ik een aantal van de opmerkingen na terugkeer aangepast aan onze eigen ervaringen van 2015.

de tekst is beter te lezen als je de foto opent en vergroot

















Routebeschrijving
Bij het opstellen van de etappeplanning heb ik naast de genoemde websites en blog ook veelvuldig gebruik gemaakt van het Duitse boekje 'Schweden: Kungsleden' van Michael Hennemann uit de reeks Outdoor Handbuch. Het is een licht en klein boekje met informatie over het land, de mensen, reisinformatie, flora en fauna, de etappes met informatie over hoogteverschillen, de hutten met of zonder winkeltjes, telefoonnummers, GPS coordinaten en nog veel meer. Zelf hebben we het boekje niet meegenomen, maar behielpen ons met een A4-print van de getoonde etappeplanning met de opmerkingen.
Waar beginnen?
Waar beginnen; in Abisko of Kvikkjokk? Het meest gebruikte startpunt is Abisko en dan wandelen in zuidelijke richting. Echter voor de keuze van zuid naar noord heb ik mij laten leiden door een reactie van Boelo ten Have op de website van Piet Smulders. De aanwijzingen van Boelo ondersteun ik; wij hadden het geluk van heel veel zon en waren daarom blij dat we daar niet voortdurend tegenin hoefden te kijken. Ook de enkele keer dat er wind was, hadden we die achter. Heb je pech met het weer of loop je in een koudere periode, dan is dat zeker een prettig voordeel. Verder heb je meer kans dat er een boot ligt aan de zuidelijke oever van de meren omdat de meeste mensen noord - zuid lopen.
De reis
Stokholm, Kiruna? Vooraf was ik tot de keuze gekomen te vliegen naar vliegveld Arlanda bij Stockholm om daarna met de nachttrein in een klein etmaal te verplaatsen naar Lapland. Daar zou ik bij het station van Murjek de bus pakken naar startplaats Kvikkjokk. Om tickets voor zowel de bus als de trein te boeken gebruikte ik de website SJ.se. Ook goed is de site Traveling by train in Sweden.
Bij die puzzel had ik al ontdekt dat de reis twee dagen ging duren: de eerste dag vliegen, waarbij de aangeboden reistijden varieerden van 5 tot 12 uur, daaropvolgend 's nachts en de volgende ochtend de treinreis naar het noorden en tenslotte in de middag van de tweede dag met de bus naar Kvikkjokk. Tot dit 'arrangement' was ik gekomen, omdat ik geen zin had in mijn eentje in Kiruna in een hotel te zitten of te kamperen op het stacarvanpark, dat ik met google-satelliet had bestudeerd en afgewezen. De nacht en ochtend in de trein leek mij een goede oplossing om zowel 'onderdak te zijn' als te verplaatsen en misschien nog iets van het land te zien.
Toen Frank eind vorig jaar toch besloot mee te gaan, werd mijn plan overboord gegooid en kozen we voor een vliegreis naar Kiruna op de eerste dag en de busrit naar Kvikkjokk op de tweede dag. Alles op één dag lukt niet omdat er op het moment van aankomst in Kiruna geen busaansluiting meer is. De keuze van de vliegreis werd een compromis tussen reistijd en prijs. Zie voor een gedetailleerde beschrijving de Heenreis naar onze startplaats Kvikkjokk en voor een sumiere weergave van de terugreis mijn laatste blogbericht of het laatste deel van het totale verslag Verslag Kungsleden 2015: Wandelen in Zweeds Lapland.

Kamperen
Wil je echt vrij zijn dan is een tent op dit pad ideaal, omdat je bijna overal kunt kamperen. Het is toegestaan buiten het Abisko National Park en nog belangrijker, bijna overal zijn mooie plekken te vinden in de nabijheid van een beek of een meer. In het park mag je slechts op twee plekken kamperen: bij een bivakplaats 5 km van het Abisko Touriststation en bij de Abiskojaure hut. Verder kun je bij alle hutten kamperen. Dat geeft meer privacy dan in de hut en meestal ook veel meer rust.
Loop je een dag langzamer of sneller dan gepland dan kan je daarom zonder problemen je plan aanpassen, omdat je je nauwelijks zorgen hoeft te maken over een overnachtingsplek. Hoe het in de sneeuwperiode is durf ik niet te zeggen. 
Drinkwater
Waar je je ook geen zorgen over hoeft te maken is drinkwater. Je schept het gewoon zonder te filteren uit een beek, rivier of meer en drinken maar. 
Ik liet me onderweg vertellen dat rendieren niet de gevaarlijke bacteriën bij zich dragen die schapen en runderen wel hebben en daarom het drinken hier niet gevaarlijk maakt. Verdere verontreiniging door vee of mensen is nauwelijks mogelijk omdat Lapland letterlijk een leeg land is. Voor de wandelaars hanteert het STF bij de hutten een strikt regiem voor het gebruik van toiletten en het verzamelen van afvalwater dat via natuurlijke weg wordt gezuiverd.
Sälkahutten
Hutten en voeding
Neem je geen tent mee dan ben je aangewezen op de hutten van de STF. Bij de meeste hutten gaat het om meerdere barakken. Allen uit hout opgetrokken. De hutten zijn bemand met een of meer beheerders. Bijna elk gebouwtje heeft een keuken, met goede uitrusting. De slaapvertrekken hebben een stevig soort stapelbed met een goed matras. Het komt voor dat er meer slapers zijn dan bedden. Onderweg hoorden we van de noodoplossing van twee personen per bed!
De overnachtingsprijs was in 2015 SEK 250 voor niet leden en SEK 150 voor leden. De prijs kan je op twee manieren verlagen; of wordt lid van de Zweedse Toeristenvereniging (SEK 150 16-25jr, SEK 295 boven 25jr), of wordt lid van Stay-okay in Nederland voor € 17,50. Die kaart wordt ook geaccepteerd als een ledenkaart. Wij hebben dat niet gedaan, maar hadden daar later spijt van omdat we toch regelmatig bij een hut gekampeerd hebben: SEK 150 voor niet leden en SEK 100 voor leden.
Enkele hutten hebben een sauna. Die vormen een prima gelegenheid om je spieren en huid te verwennen. Verder kun je er jezelf goed wassen en geïmproviseerd douchen met warm water. Zie voor de gang van zaken mijn verslag van ons saunabezoek bij de Släkahut.
Voeding en overige outdoor spullen
De hutten met een winkeltje tref je vrijwel om en om aan, zodat je eigenlijk weinig voeding hoeft mee te nemen. Wat wel een reden kan zijn om toch een aantal dagen eten mee te nemen in de vorm van poedermaaltijden zoals Adventure food, is de prijs. Die ligt duidelijk hoger dan in de winkel in Nederland of in Kiruna (Intersport). Assortiment: Naast voeding,  frisdrank en bier verkopen ze in de winkeltjes ook outdoorbenodigdheden voor onderweg; gastankjes, toiletartikelen, antimuggenmiddelen, zonnebrandolie, enzovoort.
In de 'opmerkingen' van de getoonde etappeplanning heb ik opgenomen welke hutten een winkeltje hebben. Abisko en Saltoluokta hebben een ruimere sortering tot met kleding aan toe. Aardig zijn ook de draaiautomaten met muesli. Ter afwisseling van muesli is er ook roggebrood te koop in verschillende soorten. De knijptubes met pasta als broodbeleg zijn makkelijk mee te nemen in je rugzak. Er waren verschillende smaken, waaronder natuurlijk ook een rendiervleespasta.
Bootovertochten
Er zijn vier meren waar je over heen moet. Van zuid naar noord; het Laitaure naar Aktse (3km), Sitojaure (4km), Suorvajaure (2 km, alleen met motorboot) en het Teusajaure (850m). Bij het Laitaure, het Sitojaure en Teusajaure mag je zowel met de motorboot als zelf roeien. Voor de gemotoriseerde overtocht moet je er bij het Laitaure rekening mee houden dat er slechts twee overtochten per dag zijn: om negen en om vijf uur. Plan je dit niet goed dan kan het aardig wat uren ophouden. Bij het Sitojaure kun je wel telefonisch reserveren. Komende vanuit het zuiden moet je al op de hoogvlakte bellen, want aan de oever van het meer heb je geen verbinding. Het telefoonnummer staat in onze etappeplanning en ook nog onderweg op bordjes. 
Naast het uitsparen van SEK 200 / 22 Euro per persoon (prijspeil 2015), zijn aan het roeien wel enkele uitdagingen verbonden. Er is op de eerste plaats de regel dat er altijd één roeiboot aan elke oever moet liggen. Als je geluk hebt en je vindt twee boten aan jouw kant van het meer dan ben je met één keer roeien klaar. Heb je pech en er ligt aan jouw kant maar één boot, dan moet je dus drie keer overroeien, waarbij je één maal een tweede boot meesleept.
Laitaure
Ik ben het met 'rover' van rovermountains, eens dat je bij het Laitaure en Sitojaure dan beter kunt wachten tot er iemand van de andere kant komt roeien. Maar soms kun je geluk hebben als je een beetje goed gokt, zoals een Zweeds koppel, terwijl wij stonden te wachten. Zie onze ervaringen bij de overtocht naar Aktse. Bij het Teusajaure is drie keer roeien nog wel te doen. Maar houdt er rekening mee dat je bij de derde keer toch aardig moe in de armen en schouders wordt. Heb je nog nooit geroeid dan kun je het oppakken als grensverleggende activiteit zoals wij zagen bij het Teusajaure of gewoon een betaalde overtocht nemen. Dat laatste zou ik zeker doen als er tegenwind staat met golven.

Flora, fauna en het weer
Behalve de eerste twee dagen met bos, gaat de tocht voornamelijk over grote grazige valleien. Zo ziet het er van een afstand wel uit maar in werkelijkheid zijn het vooral lage bessenstruiken, lage hei, en dwergberken, en lage wilgen. 
De fauna bood ons een gering aanbod aan vogels. Mooi waren de rendieren met hun kalveren. Slechts één keer hebben we een eland gezien. Die maakte dat hij snel weg kwam.
Muggen: Wel heel nadrukkelijk aanwezig waren de muggen, aanvankelijk grote, zoals in Nederland, meer naar het noorden ook kleinere. Ze steken ook. Dat is duidelijk een minpunt op dit pad. De aankondiging op de website van Piet Smulders, dat je in de tweede helft van augustus geen of weinig last hebt van de muggen, klopte in ieder geval niet voor 2015. De koude en natte zomer tot aan onze komst had de hele natuur inclusief de muggen verlaat. Zelfs de Zweden hadden voor een deel hun vakantie naar achteren verschoven vanwege die koude. Zie verder uitrusting. 
Van de categorie knagers zagen we hamsters, die lemmingen bleken te zijn, verder gewone muizen en Scandinavische woelmuizen, marters en een hermelijn. Welke soort het van de muizen is geweest, zal altijd wel onbekend blijven, maar bij Saltoluokta werden zowel bij Frank als bij mij 's nachts gaten in onze rugzakken gevreten om bij ons ontbijt te komen. Vanaf die dag hebben we ons eten in bomen of palen gehangen. 

Uitrusting en weer
In de periode voorafgaande aan onze wandeling, juli en begin augustus, heb ik de weersverwachting via Buitenradar bijgehouden door de plaats Kvikkjokk of Kiruna in te voeren voor de veertiendaagse verwachting. De vrees sloeg ons om het hart. Voortdurend regende het en de temperaturen kwamen niet hoger dan 14 a 15 graden. 's nachts rond de 5 graden en soms lager. Afwijkend van onze normale uitrusting hebben we een iets dikkere broek zonder afritsstukken mee genomen. Op de broek zaten ook beschermende stukken op het zitvlak en aan de binnenzijde van de pijpen tegen modder.
Uiteindelijk hebben we hem nooit aangehad. Gelukkig. Daarmee werd mijn lichte zomerbroek op moerassige stukken soms behoorlijk smerig. Maar dat lag aan mijn gebagger door allerlei ondiepe beken. Frank hield zijn broek schoon. Tenslotte was het zo warm, dat we dagen in korte broek hebben gelopen en de muggen te snel af waren. 

Anti Muggen. Geleerd tijdens de West Highland Way in Schotland tegen de nog ergere midgets: een hoofdnet en dunne handschoenen. (ook te gebruiken bij onverwachte kou). Ik zag ook wandelaars die hun pijpen aan de onderkant konden dichttrekken.
Verder hebben we elk een heel flesje anti muggen spray/gel meegenomen met 40% deet. Je merkte het direct als je het op je armen en gezicht smeerde. Daar moesten ze niet veel van hebben. Nog kan het zeer hinderlijk zijn en wil je de rust van je tent opzoeken. Dan moet je wel over een tent of binnentent beschikken met muggenwerend gaas anders ben je alsnog aan de beurt.
Markering
Die is goed. Voor de zomermarkering wordt gebruik gemaakt van rode strepen op bomen of stippen op stenen en rotsen. 
Voor het winterspoor zijn de palen met andreaskruis bedoeld. Dat spoor gaat door moerassige gebieden en over meren. Die markering alleen maar volgen als je kunt zien dat het over enige afstand te bewandelen is.

Fysieke prestatie
Hoewel de Kungsleden als gemiddeld qua zwaarte wordt gekwalificeerd vond ik het lopen over de paden met veel stenen en soms boomwortels een vermoeiende aangelegenheid. De hoogteverschillen zijn duidelijk minder dan in de Alpen of Pyreneeën. De paar steilere stukken waren niet echt langer dan drie kwartier. 
Klokketoren van Kvikkjokk
Cultuur en weer
Door het verblijf in Zweden snuif je iets van die cultuur op. Het wandelritme was relaxter dan op paden in andere landen van Europa. Dit zal zonder twijfel te maken hebben met de lange lichttijden in de zomer. Er werd laat opgestaan, maar daarentegen zag je later op de avond ook nog wandelaars op pad. Voordeel van het later opstaan is ook een hogere temperatuur door de al schijnende zon.
Qua architectuur zijn we onderweg niet erg verwend. Mooi waren de kerken van Kiruna en Kvikkjokk.
Wandelaars
Van alle leeftijden. De nationaliteiten; vooral Zweden, Nederlanders, Duitsers, enkele Fransen en Amerikanen. Opvallend was dat er meer vrouwen alleen liepen dan bijvoorbeeld op de GR20 op Corsica en GR10 in de Pyreneeën.

Drukte
Van Kvikkjokk tot Singi ongeveer hetzelfde als op de GR20. Omdat wij tegen de richting in liepen; tien tot twintig tegemoetkomende wandelaars per dag. Bij Singi komt ook het pad uit Nikkaluokta erbij en dat is echt te merken. Wel vijftig of meer tegenliggers per dag. Op dat stuk loop je de meeste kans dat de hutten bezet zijn.

Herinnering
We vonden het allebei een mooie wandeling met schitterende natuur, de muggen niet meegerekend. Hoewel ook Frank heeft genoten van de natuur behoudt hij zijn voorkeur voor de Alpen-regio met het hogere verzorgingsniveau van hutten en horeca. Voor mij hebben vooral de weidsheid, de leegte en de stilte mij gebracht wat ik er van verwachte. Ik ga zeker nog een keer wandelen in Scandinavië. 
Adjö och än till!



HET AANEENGESLOTEN VERHAAL STAAT IN EEN APARTE PAGINA.

Wil je nog een andere impressie hebben van het trekken in Lapland, inclusief informatie over weer, terrein en fauna dan vond ik het verhaal mooi van het wandelen in het nationale park Sarek van beggar; Sarek, een nog ruiger en stiller gebied dan dat van de Kungsleden, maar niet echt voor beginners.