Walk and See: Zuiderzeepad: wandelen van Lemmer naar Oudemirdum

Van Beachclub naar Boschlust

Woensdag 4 december 2019
20 kilometer

Langs de Zijlroede in Lemmer

Test
"Wij zijn van de AD-appelgebaktest". Geintje dacht Frank nog. De medewerkster van de Beachclub, met de schoteltjes inclusief de gewenste appeltaart-punten nog in haar handen, keerde zich terstond om. Daarna draaide ze zich lachend terug en zette het appelgebak alsnog neer. Wie testte hier wie?

Wij waren meteen vol vriendelijkheid en direct steeg de sfeer weer naar het oorspronkelijke niveau. Hij was er zelfs beter op geworden. Veel meer viel er ook niet te testen vandaag, want de volgende zeventien kilometer naar het eindpunt was er geen enkele horeca. Douze points voor de Beachclub.

Beachclub en strand in de zomer

Beach en Bosch
Van de Lemmer Beachclub naar het Oudemirdumer hotel-restaurant Boschlust zijn we gelopen. Boschlust nog met sch, want het is al een oud bos bij Oudemirdum. Beide pasten niet zo bij ons beeld van Friesland, land van weides, sloten en meren. Dat Lemmer een mooi strand heeft wist ik ook niet. Ja, en als je jezelf wil opjagen in de vaart van meer dan alleen het Friese volk dan moet je daar toch minstens een Beachclub bij hebben.

van de website van de Beachclub

Zoek je op internet dan krijg je al snel de verwijzing naar Lemmer Beach. Dat zal wel weer kinkier zijn dan Lemsterstrand. Modieus gebruik van het Engels om indruk te maken. Ook op de radio, en vooral bij Business News Radio (BNR), wordt je dagelijks geconfronteerd met opgeblazen kikkers, die voor de meest eenvoudige begrippen met allerlei Engelse woorden paraderen. Wij van blog Walk and See hebben daar een broertje dood aan. Gewoon wandelen en rondkijken in Friesland. Daar ging het om vandaag.

Beachclub 4 december 2019

Het Lemsterstrand helemaal voor ons alleen

Het lege Lemsterstrand met aan de overkant
de windmolens op de dijk van de Noordoost-polder

Lemmer
Voordat wij bij de Beachclub een doorstart maakten leidde het pad ons door het centrum van Lemmer. Dat is zeker geen straf. Vanaf het busstation waren we snel bij de haven langs de Polderdijk. Dit smalle water biedt voornamelijk ligplaatsen voor zeilboten en binnenvaartschepen. De zogenaamde Vluchthaven biedt bredere mogelijkheden. Blijkbaar ook voor afgedankte schepen van de Marine.

Bij het begin van de Vluchthaven kun je via de Lemstersluis met je schip de stad in. De sluis ziet er met de twee mooie huisjes op de kop en het havenmeestergebouw op de flank aantrekkelijk uit. Standsverschil is er bij die oude sluis wel geweest. De sluisknecht zat in een van de twee kleine huisjes. Wel omgeven door prachtige spreuken, mission statements van weleer.

Na het oversteken van de sluis over een van de sluisdeuren volgen achtereenvolgens de binnenhaven, het met netten bekleede Dok en tenslotte de zogenaamde Zijlroede met zijn oude zeilvrachtschepen en antieke botters. Lemmer, een sfeervolle oude waterstad om op je gemak al fotograferend rond te kuieren.

Sluisdeuren met daarachter de Binnenhaven

Het met netten aangekleede Dok

Hervormde kerk van Lemmer

Zijlroede

Terugblik over de Zijlroede richting centrum

Waterwerken
Na het verlaten van de Beachclub bewonderen we niet alleen een aaneenschakeling van Friese waterwerken, maar zien ook van dichtbij een belangrijke bron van inkomsten: de bungalow- en vakantieparken van Lemmer. De verzameling stacaravans die wij vanaf het Waterkeringpad zien roept niet direct warme gevoelens op, maar op de kaart zien we dat daarachter kilometers bungalows aan het water liggen met allemaal een eigen ligplaats. Voor watersporters moet dat een walhalla zijn.

Voor watervogels en vooral aalscholvers vormt de rustige landtong bij het oude ingenieur Wouda-stoomgemaal een paradijs. Van veraf ziet het er uit als een alternatieve kerstboomversiering.

Ir. Wouda stoomgemaal

Prinses Margrietsluis

Prinses Margrietkanaal richting de Grote Brekken

Ommetje Lemsterhoek
De Lemsterhoek is een bedrijventerrein in een polder direct naast de Prinses Margrietsluis. De route is er keurig omheen gelegd en voert naar de oude Zuiderzeekust, nu IJsselmeer. Mooi om op de lage dijk ver van je af te kijken. In de verte de vage kust van de Noordoostpolder gemarkeerd met een linie windmolens op de polderdijk en een tweede rij honderden meters verder uit de kust midden in het water. Wel handig op zo'n dijk en midden in het water. Weinig 'not-in-my-backyard-protesten'. Daar hebben ze in Flevoland sowieso weinig last van. Je telt er net zoveel windmolens als bomen.

De andere kant van deze uitstulping in zee kijkt uit over de 'Bank', een ondiepe watervlakte tussen de Lemsterhoek en het gehucht Tacozijl. De ondiepte zie je niet alleen vlakbij de oever in de vorm van zandbanken, maar ook door een branding die midden door de watervlakte loopt. De zandbanken zijn zo te zien mooie rustplekken voor groepen aalscholvers. Een prachtig gezicht waar je enthousiast van wordt.

Gangen
Je hebt gangen in en gangen door het terrein. Bij defensie kennen ze heel vermoeiende gangen door het terrein zoals de robbengang, de tijgersluipgang of de kattengang.
Deze manieren van verplaatsen door het terrein kwamen vandaag niet bij ons op, maar bij de omleiding over de IJsselmeerdijk langs de Lemsterhoek en op de Plattedijk richting Tacozijl zagen we wel veel gangen en gaten in het terrein. Niet alleen in de weilanden, maar ook op en in de dijken. Hele lange sporen en gangen zagen we overal onder ons in het gras.

eigen opname van een lange muizengang

Dat moeten ongetwijfeld de restanten van de muizenplaag zijn. Ook dit jaar was het weer raak. In een bericht in juli 2019 van het Onderzoeksinstituut Environmental-Research van de Universiteit van Wageningen lees ik:
Grote delen van Zuid-Friesland zien eruit als een prairielandschap, en dat komt niet door de droogte. De veenweidegebieden zijn getroffen door een veldmuizenplaag. De schade is zodanig groot dat deze zichtbaar is op satellietbeelden.
Grote muizenkolonies graven gangen onder de graslandzoden en vreten het gras kaal. Het vlekkenpatroon in de grasvelden is typerend voor schade door muizen. Dronebeelden laten deze vlekkerige structuur in het grasland goed zien.

eigen opname

De groene, niet-aangetaste percelen zijn onder water gezet door boeren om de muizenplaag te bestrijden, ook wel inundatie genoemd. “Dit lijkt zeer effectief”, zegt Roerink. ...“De gangenstelsels komen onder water te staan en de muizen vluchten naar het oppervlakte, waar ze opgewacht worden door meeuwen. Maar zodra het ondergelopen veld is opgedroogd, gaan de muizen weer terug. ...“De muizenplaag lijkt eens in de paar jaar een nieuwe werkelijkheid voor deze boeren.”

Er zijn op de Plattedijk ook grotere sporen door het terrein, maar die komen door mensen en schapen. Deze schepsels vallen niet in de categorie plaag. Slechts drie wandelaars en een handjevol schapen kwamen we tegen. Hoewel schapen toch ook veel gras eten, dwingen ze tolerantie af door zich aan het einde van hun leven aan de mensheid aan te bieden. Wandelaars in bescheiden aantal vallen waarschijnlijk onder een gastvrij gedoogbeleid. Prima dat de vrijwilligers van de organisatie Wandelnet dat allemaal regelen met de eigenaren en beheerders. We zijn er blij mee hier niet bedreigd met inundatie rond te lopen.

Kruiswoordpuzzel-rivier en andere attracties

Bij Tacozijl passeren we de monding van het riviertje de Ee. Vele malen al mogen invullen in kruiswoordpuzzels en soortgelijke verstandslijters. Hij is zelfs aan de monding net zo breed als zijn naam.

Boerderij vlakbij de monding van de Ee

Even verderop in de uitgestrekte kale polder Sondeler Warren hebben de boeren nog net voor de winter kilometers mest geïnjecteerd op de onlangs nog gemaaide langgerekte weides. Beter het gras zelf binnenhalen dan het op te laten eten door vliegende muizen; duizenden grazende ganzen.

Sondeler Warren

Sondeler Leien

We trekken langs het mooie meertje Sondeler Leien. Het gaat lekker vandaag. Al elf kilometer afgelegd. Er was veel te zien tot nu toe. Het beeld blijft mooi. Veel weidsheid met overal groen. Alleen winden weides op den duur niet voortdurend op. Een attractie vormt dan een trekker die met een maaikorf een sloot schoont door met de rij messen onder aan de korf het riet en andere planten uit de sloot te 'knippen'. Leuk om even naar te kijken. Je hebt ook meteen even contact als de bestuurder tussendoor terug groet. Wij vonden dat hij het goed deed en dat waardeerde hij. Denken wij. Het kan ook zijn dat hij gewoon zijn hand op stak en doorging met zijn werk.

Gaasterland
Langzaam maar zeker wordt ons blikveld in de verte begrenst door bomen. We naderen de eerste bosranden van het Friese Gaasterland. Uit mijn gids leer ik dat 'Gaast' zandige hoogte betekent. Gaasterland ligt op taaie keileemruggen overdekt met een laag zand. Wel twaalf meter steekt het hoogste punt uit boven NAP. We betreden een gebied met de bossen waar Gaasterland om bekend staat en waarmee het afwijkt van de rest van de provincie. Leuk, afwisseling maakt een wandeling altijd aangenaam.

Op weg naar het dorpje Nijemirdum passeren we een boerderij met camping 'de Groninger'. Uitdagend, dacht ik nog om jezelf hier zo te benoemen. Zou het een vroege asielzoeker zijn geweest? Een displaced person, vluchteling in eigen land? Of een geëmigreerde boer uit Groningen? Vragen zonder antwoorden. Wij moeten door.

Als ik thuis op de website van de camping kijk zie ik als eerste een Friese vlag. Dat kan natuurlijk een overdreven goedmaker zijn naar het nieuwe vaderland. Op de website 'Friesland Wonderland' leer ik echter dat de naam is gekozen vanwege de bouwwijze van de boerderij: ‘De Groninger’ laat inderdaad zo’n typisch Gronings, hoog opgetrokken voorhuis zien. Minder spannend dus dan onderweg gefantaseerd. Toch blijft het een vorm van rebellie ondanks de Friese vlag op de website.

Nijemirdum en Oudemirdum

Aan het eind van deze wandeling is de kennismaking met deze twee dorpen aan de zuidkant van de bossen van korte duur. Nijemirdum wordt door de route maar half aangedaan. Op de terugreis met de bus zien we nog net de andere helft met het gesloten dorpshuis. Dus dat hebben we niet gemist.

kerktoren en begraafplaats in Nijemirdum

De route-uitzetters leiden ons van de verbindende asfaltweg af naar een rustige omtrekking via de Jeneverdijk. Volgens de schrijvers van de wandelgids zou dit gebied zelfs lijken op Het Gooi of de Veluwe. Al gaande bewijst de omgeving hun gelijk.

Bosranden, bosweides en korte stukken bos wisselen elkaar prettig af op weg naar Oudemirdum. In het dorp leidt een rustige straat naar de Fonteinkerk. In het centrum is er zelfs een brink, net als bijvoorbeeld in Laren. Gooise Porsches, Rangerovers en andere statusverhogers zie je hier echter niet. Maar aantrekkelijk is het wel.

De Brink van Oudemirdum

Wij stomen door naar Boschlust dat zoals op internet beloofd echt open is. "Doe maar twee cola en hoe laat gaat de bus?"."Over tien minuten". Dat werden twee snelle cola's en een vluchtige foto van Boschlust.
De Oudemirdumer klif gaan we de volgende keer bekijken. Dan heb je iets om naar uit te kijken.