Wandelen Kromme Rijnpad, van Utrecht langs Amelisweerd, Bunnik, Odijk, Werkhoven en Cothen naar Wijk bij Duurstede

Kromme Rijnpad

12 juni 2021

± 30 km

Cothen vlakbij Kasteel Rhijnestein

Zwembroek mee

Is dit een nieuwe hype of heb ik een tijdje niet opgelet? Vorige week in Amsterdam was het Judith en mij ook al opgevallen. Op verschillende plekken in de stad werd er in de grachten gezwommen. Bij het Scheepvaartmuseum in het buitenzwembad van het Marineterrein: een afgezet stuk gracht. Even verderop in de Entrepotdoksluis sprongen er na elke gepasseerde boot bosjes kinderen van de brug. Vroeger onbestaanbaar, zwemmen in een gracht. Het waren open riolen aangelengd met chemische stoffen. 

zwemmen bij Nieuw Amelisweerd

Vandaag langs de Kromme Rijn zag ik al om negen uur 's ochtends nog in Utrecht een bewoner van een woonark het water in glijden en zijn eerste slagen maken. Bij Nieuw-Amelisweerd, koud halftien, de zon scheen toch nog niet echt uitbundig, springt een verliefd stel het water in. Vijfhonderd meter verder kon ik twee oudere zwemsters toeroepen: "hoe ver nog dames?" Bij Bunnik kijk ik al niet meer op. In het volgende dorp liep ik langs Odijk-beach en in Cothen sprongen ze van elke brug in het water. Als de buitenzwembaden na de coronatijd weer open gaan zal het wel rustig blijven. Het zwemmen in lokaal buitenwater is het nieuwe normaal.

zwemsters tussen Oud en Nieuw-Amelisweerd

even zwemmen vanuit de achtertuin in Bunnik

zwemmen bij de brug aan de westzijde van Cothen

Test

Is mijn heup voldoende hersteld om met een gerust gevoel in juli naar de Alpen af te reizen? De val met de fiets is al ruim twee maanden geleden en het wandelen en sporten gaat steeds beter. Maar dagen achter elkaar in de bergen is weer net een trap hoger. De laatste wandeling met Frank was 17 kilometer lang. Dus de lat maar wat hoger leggen. Op zoek naar een wandeling van ongeveer 25 km. En daar verschijnt het Kromme Rijnpad. Van Utrecht naar Wijk bij Duurstede. 29 km als je start bij café Ledig Erf, het punt waar de Kromme Rijn uitmondt in de Utrechtse Singel.

Op zaterdagochtend op een bus wachten voor de anderhalve kilometer naar dit café was mij te ingewikkeld. Gewoon lopen vanaf het Centraal Station gaat net zo snel. Daarmee komt de uitdaging op ruim 30 kilometer. Dat moet voldoende test zijn. Kijken of mijn heup dat ook vindt. Let's go! Op naar Amelisweerd, Bunnik, Odijk, Werkhoven, Cothen en Wijk bij Duurstede.

op het stationsplein afdalen van het voetgangersgebied en bij de eerste straat naar links

Langs de singel

De wandeling naar de start bij café Ledig Erf is tegenwoordig weer simpel en aangenaam. Gewoon bij de uitgang van het station aan de Hoog Catharijne zijde naar rechts en bij de eerste mogelijke afslag naar links tot je na een paar honderd meter tegen het water op loopt. Dat is ook de grootste verandering. Sinds september 2020 stroomt er weer water door de Utrechtse Singel. 

De stomme luidruchtige autoweg die in de jaren 70 van de vorige eeuw het oude centrum van Utrecht zo nodig moest doorklieven is weer ter ziele. Het moest geld kosten, de gedempte singel is weer open gegraven. Onder het enorme winkelcentrum Hoog Catharijne stroomt het water waar de auto's raasden. Zoals eeuwen tevoren vloeit het water weer door de singels en de grachten naar het westen. Als Kromme Rijn de stad in en als Vecht eruit.

Langs de oever aan de kant van het oude centrum is het nu heerlijk wandelen over nieuwe paden omzoomd met brede bloembedden die in juni prachtig de natuur de stad in juichen. Op deze zaterdagochtend is het ook heerlijk stil en geniet ik even verder tussen enkele matineuze joggers van het zicht op mij nog nooit opgevallen oude smalle straatjes. Kleine arbeidershuisjes van weleer, nu wellicht zeer gewild om knus te verblijven en met hernieuwd schuchter 'oranjegevoel' te hopen op een goed Europees voetbalavontuur.

Ledig Erf

Van Ledig Erf naar Galgenwaard (1,5 km)

Mooie namen bij die etappe-indeling. Bij Ledig Erf ben je om halfnegen 's morgens snel klaar. Meteen maar de Singel oversteken en beginnen. Welke kant op? Het is moeilijk te missen. Alles wat je passeert is vernoemt naar de Kromme Rijn; de brug, de straat, het park, de routepaaltjes. Vanuit Ledig Erf gezien loop je aan de rechter kant van het water over de 'Krommerijn'.

Heerlijk loopt je door het park, passeert blazende ganzen, die hun pullen verdedigen, vraagt aan ochtendvissers of ze wat vangen, maakt een foto van Lunet-1, en binnen no time sta je aan de achterkant van het stadion van FC Utrecht.

Lunet-1

Onderdoorgangen

Tussen Wijk bij Duurstede en Utrecht vormt de Kromme Rijn een hindernis voor veel wegen: lokale wegen, spoorwegen, rijkswegen en autosnelwegen. Op het pad heb je er nauwelijks last van, want je gaat overal onderdoor. Soms wel even bukken. Makkelijk om bij te houden waar je precies zit op de kaart.

Waterlinieweg

Laan van Maarschalkerweerd

spoorlijn Utrecht - Arnhem bij Bunnik

N229 bij Leemkolk, tussen Werkhoven en Cothen

Galgenwaard - Oud-Amelisweerd (3,8 km)

Na een korte rust en een tweede ontbijt gaat het verder over het jaagpad. Want dat is waar je over loopt. In een bocht is nog een replica van een jaagpaal neergezet met de uitleg hoe deze draaiende paal voorkwam dat bij een bocht de boot tegen de oever werd getrokken.

Het pad volgt de slingering van de rivier. Links het water en rechts een drassig ruig gebied tussen Kromme Rijn en de A27. Ook op zaterdagochtend overstemt deze weg de natuurgeluiden. Pas bij het betreden van het prachtige loofbos rondom Nieuw-Amelisweerd wordt dit weggedrukt naar de achtergrond. Het landhuis staat er met de gesloten luiken wat stilletjes bij. Misschien willen de bewoners niets weten van de verliefde zwemmers in hun voortuin. Misschien waren dat wel de bewoners?

Nieuw-Amelisweerd

Genietend stap ik verder, passeer de twee zwemmende hoofden die mij teruggroeten, en sla de beelden om mij heen op. Rechts een mooie oude witte boerderij op een hoogte in het land. Het ziet er veel te mooi uit voor een echte boerderij. Minuten later drogende balen hooi, meestal de oplossing van een hobby-boer. De spiedende reiger is wel echt. Dat de Kromme Rijn ooit deel uit maakte van de verdediging in de Nieuwe Hollandse Waterlinie bewijst een ontbloot betonnen groepsonderkomen dat nog steeds de wacht houdt aan de andere oever.

Even later komt een bewaker met een niet Nederlandse achtergrond slaand op een deksel tussen de overdekte kersen vandaan. Een levende vogelverschrikker. Ik wist niet dat die bestaan. Met zijn beperkte woordenschat weet hij mij zijn gave 'op te dringen'. De toegestopte kersen vinden na enige overweging toch vrij gemakkelijk de weg naar mijn mond.

Links komt het gesloten front van Oud-Amelisweerd in zicht. Tot meer dan een voortgangsfoto lokt het niet uit. Wat wel lokt is het terras bij restaurant Veldkeuken in het mooie koetshuis van Oud-Amelisweerd. Maar ik blijf sterk en weersta de verleiding. Er wachten nog 24 kilometers. Bovendien is het nog niet eens tien uur. 

Oud-Amelisweerd

restaurant De Veldkeuken

Oud-Amelisweerd - Bunnik (3,3 km)

Om je aan te moedigen vooral door te lopen en om mogelijk zich zelf een veer in het lichaam te steken heeft de organisatie achter dit pad bordjes opgehangen dat jouw pad van vandaag is uitverkozen tot de leukste wandelroute. Weliswaar in 2015, maar het bordje is net als het pad van goede kwaliteit.

Een kleine kilometer verder sta je alweer voor een landhuis. Dit keer Kasteel Rhijnauwen, ook met een koetshuis. Hier staan de luiken wijd geopend. Dat moet ook, want ze willen je graag ontvangen in dit stayokay-hostel (jeugdherberg). Waar vindt je dat, slapen in een kasteel voor een schappelijke prijs inclusief ontbijt. Oké, je mag zelf je bed opmaken, maar dan lig je wel midden in een bos en bij warm weer spring je zo in de Kromme Rijn.

het koetshuis van Kasteel Rhijnauwen, ook deel van stay okay

Om de hoek ligt ook nog het uitnodigende Theehuis Rhijnauwen met de mooie ligstoelen op het gazon aan het water. Heb je dan nog niet genoeg dan kun je het Fort Rhijnauwen bezoeken dat vierhonderd meter verder ligt. Voor kinderen één grote ontdekkingsreis. Voor mij niet, ik ga door met trainen.

Theehuis Rhijnauwen

Op weg naar Bunnik passeer ik eerst nog enkele oude, mooi opgeknapte boerderijtjes aan de overkant. De Kromme Rijn krijgt hier een dubbele loop met middenin langwerpige eilanden. Ruiger wordt de natuur. Ook aan de wandelkant dringen hoog opgeschoten grashalmen en brandnetels langs de waterkant en bomen en struiken aan de landzijde van het pad de wandelaar en sporters terug naar een breedte van slechts een krappe meter.

Regelmatig wijkend voor de hardlopers vorder ik in gematigd tempo. Halverwege springt het jaagpad naar de overzijde en gaat op een eiland verder. Aan het eind van het eiland wordt de oversteek naar de noordzijde voltooid. De eerste huizen van Bunnik worden zichtbaar met enkele mooie exemplaren direct aan het water. Dat zijn de ereplaatsen. Maar mijn aandacht wordt afgeleid door een bord met de belofte dat 'T WAPEN van BUNNIK' slechts 100 meter van de brug verwijderd is. Bijna kwart voor elf en ongeveer zeven kilometer na de laatste rust geeft dat voldoende argumenten voor een pauze op een terras.

Bunnik - Odijk (3,5 km)

Appelgebak, cappuccino en vooral vijftien minuten zitten geven weer nieuwe energie. Elf uur, op naar Odijk. Honderd meter en we zijn terug bij de Kromme Rijn. De routebordjes hebben sinds Rhijnauwen een gedaanteverandering ondergaan. Maar eigenlijk zijn ze vooral van belang op de momenten dat de route naar de overkant gaat of als de rivier tijdelijk wordt losgelaten.

Luidruchtig is het traject tussen Bunnik en de rand van Odijk. De onderdoorgang van de spoorlijn valt nog mee, maar de A12 laat zich daarna gelden. Ook hier heeft men de strook tussen de snelweg en de rivier laten verwilderen in een nieuwe ruigte. Dat maakt de aaneenrijgende kilometers aangenaam. 

Langzaam maar zeker wordt de afstand tot de A12 groter en sterft het geluid weg. De route vervolgt aan de Odijkse kant kort over gazons langs de buitenste huizenrand. Mooi om zo te wonen, maar al lopend voldoende gezien om aan het einde zonder omkijken koers te zetten naar Werkhoven.

Odijk beach

oversteken en door naar Werkhoven

Odijk - Werkhoven (4 km)

In de etappe-indeling wordt Werkhoven wel genoemd, maar de route zal het dorp zelf niet aan doen. De vier kilometer biedt een agrarische afwisseling tussen weilanden, akkers en kersenboomgaarden. Die gaarden zijn zo te zien kostbaar en moeten blijkbaar tegen verkeerde belangstelling verdedigd worden. Eindeloze hekken schermen ze af.

Dat maakt er de wandeling niet minder om. kilometer na kilometer trekt onder mij door. Het silhouet van Werkhoven met de torenspits en de molen tekent zich steeds scherper af. Maar de route bordjes zijn onverbiddelijk. Bij het naderen van Kasteel Beverweerd wijst de pijl naar links. Werkhoven zal moeten wachten op een volgende keer.

Kasteel Beverweerd verscholen in de tuin

Werkhoven - Leemkolk (4 km)

Het duurt geruime tijd voordat ik zeker weet dat ik nog op de route zit. Dan ben ik de ingang van het kasteel al ruim gepasseerd. Het pad wordt helaas om het kasteel en de tuin geleid. Kilometers verder, bij de Broekweg, wordt het contact met de Kromme Rijn hersteld. Om het goed te maken heeft een enthousiaste bermveredelaar bij de brug de prachtigste wilde bloemen langs het water gezaaid. Schitterend.

Het wordt langzaam tijd voor een volgende rust. Na twee uur wandelen en acht kilometer voortgang mag dat. Maar er dient zich niet direct een geschikte plek aan. Al zoekend komt er nog een kleine kilometer door een pas gemaaid weiland bij voordat ik riant neerzijg op stevige banken met rivierzicht. De hele weg nog geen tegenligger gezien en nu ik zit nadert de ene na de andere groep. En, ze trekken keurig voorbij zodat ik rustig van mijn brood en uitzicht kan genieten.

als je de brandnetels ontwijkt zit je echt prima

Nog ongeveer elf kilometer te gaan. Alles loopt goed en mijn heup heeft het nergens over. Prima. Verder met de site-seeing. Het eerste doel wordt de Leemkolk, dat kan volgens de kaart niet ver meer zijn. Ik klets wel over de Leemkolk, omdat dat in de beschrijving staat. Geen idee waar die naam vandaan komt. Op internet wordt ik ook niet veel wijzer. Jammer.

Bukken en onder de N229 door om aan de andere kant weer verder te strompelen in een wei met drogend gras dat de hooistatus bijna heeft bereikt. Bij de Leemkolkweg bereik ik tenslotte een hek waarmee ik dit gesjok mag beëindigen. Terug naar de rivier.

Leemkolk - Cothen (3,5 km)

De Hoge Leemkolk blijkt een boerderij te zijn, sterker een belevenisboerderij. Of er ook een belevenisboer woont kan ik vanaf de weg niet zien. Wel dat er een groep kanovaarders zit te rusten. Ik hoop dat het gewoon een gezellige kring is waarin ze zitten en niet een evaluerend kringgesprek. Het verzinnen van verhalen bij wat je ziet gaat na twintig kilometer niet meer zo natuurlijk, maar het klinkt wel aardig.

Snel een paar honderd meter langs de drukke provinciale weg verdringen en de draad op pakken op het jaagpad. De horizon wordt weidser. De kleine torenspits ver weg moet van Cothen zijn. Nog niet eerder geweest. Kijken hoe dat er uit ziet. Volgens de kaart is er ook horeca. Daarmee scoren ze alvast. Tenminste, als die open is.  

Vanuit het westen loop ik langs de Kromme Rijn het dorp binnen. De van veraf mooie torenspits is moderner dan gedacht en de wild draaiende korenmolen wordt een beetje opgeslokt door recente woningbouw. Maar als ik na de pauze bij eetcafé 't Molentje' de afstand vergroot neemt de oudhollandse illusie weer geloofwaardige vormen aan.

Bij het vervolg van de wandeling kom ik er achter dat Cothen twee gezichten heeft. Het pad voert via een omleiding langs en door het beschermde dorpsgezicht en brengt je naar kasteel Rhijnestein met het mooie toegangspoortgebouw. Dit is een duidelijk ouder deel van het dorp. Ook aan de overkant als je over de Brink loopt toont dit deel van het dorp een schilderachtiger aanblik.

Poortgebouw van Kasteel Rhijnestein

Kasteel Rhijnestein

Brink in Cothen

Cothen - haven van Wijk bij Duurstede (5,6 km)

Ook al is de afstand van 25 km gepasseerd het pad blijft afwisselend en boeiend genoeg om monotoon kilometers maken te voorkomen. Over verdekte paadjes langs kersenboomgaarden en kleine weilanden laat ik Cothen achter me.

Halverwege naar Wijk bij Duurstede laten de routeplanners je de N229 en de Kromme Rijn overstekenen om de rivier weer door open veld van de andere kant te bekijken. Deze openheid wordt weer juist op tijd opgevolgd door nieuw natuurgebied Vikinghof waar je in juni omgeven bent door hoge groene muren van gras en riet. Prachtig om zo steeds nieuwe beelden voorgeschoteld te krijgen en je blijft uitkijken naar wat er om de hoek te zien is.

De buitenwijken van Wijk bij Duurstede dienen zich aan. Deze worden over mooie gazons omtrokken. Met de zon en warmte van vandaag vormen ze het decor van vaders en moeders met spelende kinderen. Kinderen die er ook hier geen been in zien de Kromme Rijn als zwembad te gebruiken.

Pas dichterbij de oude binnenstad dwingen huizen direct langs de oever je de natuur te verlaten. Het zicht op de Kromme Rijn gaat even verloren en keert terug als de eerste sluizen in beeld komen. Sluizen uit het verdedigingssysteem van de Nieuwe Hollandse Waterlinie. Want al zie je de Kromme Rijn stromen, natuurlijke waterafvoer is het niet. De waterinlaat is gereguleerd met sluizen. Het eerste stuk vanaf de rivier De Lek heet niet voor niets inundatiekanaal.

buitenste toegangssluizen

Inundatiekanaal

Informatiebord onderweg langs het pad met de uitleg van de inundatie van de Nieuwe Hollandse Waterlinie met de Kromme Rijn als 'Kraan van Utrecht'

Om je de sluizen en het laatste stuk van de rivier van alle kanten te laten zien verlaat het pad zelfs even de stad. Terugkerend loop je een kort stukje hoog over de Rijndijk. Die drukte wordt direct weer verlaten met de afdaling naar de fotogenieke walpoortmolen 'Rijn en Lek'.

Hier slaat bij mij toch enige vermoeidheid toe. Het aantrekkelijke terras in de heerlijke zon laat ik voor wat het is. Wel stap ik nog even op de stadsmuur om de haven te bekijken. Een mooi eindpunt van een aantrekkelijk pad.

Daarna pak ik mijn mobiel om mij naar de bushalte aan de Steenstraat te leiden. Een mooie laatste afsluitende kilometer door de oude binnenstad voordat ik niet in de bus naar Utrecht Centraal stap, maar spontaan kies voor de niet voorziene mogelijkheid naar Amersfoort. Daarmee kies ik zonder voorkennis voor lang uitrusten in de bus. De halve provincie Utrecht trekt aan mij voorbij voordat ik deze wandeldag mag beëindigen. Voldoende tijd om op deze wandeling terug te kijken met behulp van mijn foto's. 

Markt van Wijk bij Duurstede

Weliswaar stond er onderweg een bordje dat het pad in 2015 verkozen werd tot leukste van Nederland, maar terugkijkend vind ik het ook in 2021 nog steeds knap hoe je over dertig kilometer zo veel afwisseling weet te bieden. Voor een flinke wandeltraining echt een aanrader. Je mag het natuurlijk ook opsplitsen. Dan nog blijft het een aantrekkelijk pad. 

eindpunt bij de haven van Wijk bij Duurstede

De beschrijving en de  kaart van dit pad is te vinden op het Kromme Rijnpad

Voor al mijn andere wandelingen in Nederland zie:
mijn wandelingen in Nederland