Romeinse Limespad: wandelen van station Arnhem-Zuid naar station Oosterbeek

18 km Arnhem met veel groen

Zaterdag 5 november 2022
16,5 + 3,5 kilometer

Zo rij je met de trein de verkeerde kant op
en zo sta je bij een wandelwijzer richting Rome,
moeilijke stad dat Arnhem

Zwart-wit treinreis

Na een 300-meter-sprint van perron 4 naar 5 op station Ede staan Frank en ik hijgend in de intercity van Ede naar Arnhem. Gelukt. Onze adviseur met zijn vouwfiets heeft het niet gered. We hebben hem leren kennen op station Oosterbeek. Daar staat de auto. Nu weer terug langs Oosterbeek naar station Arnhem.

 

Met de karige dienstregeling in het weekend heb ik bij de voorbereiding van deze wandeling even geen rekening gehouden. Station Oosterbeek is uit de bus komen rollen als een mooi eindpunt van onze wandeling over het Limespad vanaf Station Arnhem-Zuid. Alleen op zaterdag stopt in Oosterbeek maar 1 sprinter per uur. En die is net drie minuten geleden vertrokken. 

Een bewoner van een lokale zorginstelling heeft daar weinig problemen mee. Hij moet net als wij naar Arnhem, laat zich van het perron op het spoor zakken,  steekt beide sporen over en installeert zich aan de overkant in afwachting van de trein naar Ede, de andere kant op! Van een andere lokale zwartrijder volgt de uitleg dat je in Ede sneller een aansluiting hebt naar Arnhem. Tien minuten de andere kant op en dan terug is sneller dan een uur wachten. Hij rijdt altijd zwart informeert hij ons aanvullend. Met gemiddeld twee boetes per jaar is dat volgens zijn redenering goedkoper.

Niet onze benadering van het openbaar vervoer, maar op zaterdagochtend leer je veel over en van je landgenoten. Zoveel dat wij na een 'omweg' over het viaduct enkele minuten later ook aan de andere kant staan en instappen in de sprinter naar Ede, de verkeerde kant op. Wij hebben weliswaar in Oosterbeek ingecheckt, maar op onze omweg naar Arnhem kan dit aangemerkt worden als een zwart stuk. De wroeging duurt kort. We laten onze collega zwartrijder in Ede achter en tien minuten later vliegt Oosterbeek geheel volgens het aangepaste reisplan wit voorbij. In Arnhem stappen we over en slechts 15 minuten achter op het gedachte schema checken we uit in Arnhem-Zuid. De wandeling kan beginnen.

alleen maar rietdaken in een duurder deel van Schuytgraaf

Langs de randen van Arnhem-Zuid

Als we de noordelijke rand van de wijk Schuytgraaf bij een laatste uitstulping met alleen maar rietgedekte huizen bereiken ontvouwt zich het zicht op de stuwwal aan de noordzijde van de Rijn. De Rijn zelf is niet te zien. Wel de toren van de Westerbouwing waar wij bij eerdere wandelingen ver naar het zuiden konden kijken. Een volgende wandeling op dit Romeinse Limespad zal ons daar opnieuw brengen. 

We verlaten Schuytgraaf met de onderdoorgang van de spoorlijn waarover wij anderhalf uur geleden naar het zuiden rolden. Daarna sluipt het pad door bossingels tussen de wijk Elderveld en een enorm sportveldencomplex. Even stoppen we bij een pupillen hockeywedstrijd, becommentariëren de vrouwelijke scheidsrechter en beseffen dat we beter door kunnen lopen. Doorlopen naar het horecakopje op mijn kaart. Dat blijkt niet het drukbezochte verenigingsgebouw van de volkstuinen te zijn, waar we niet verder dan de voordeur komen. Wel zijn we welkom in het nog stille pannenkoekenrestaurant. Dom genoeg bestellen wij een cheesecaketaartstuk. Dat is in restaurant De Steenen Kamer bijna net zo duur als een pannenkoek.

Uiterwaardenpark Stadsblokken-Meinerswijk

Om het Limespad te benadrukken of om achtergebleven Romeinen te ondersteunen bij hun richtingskeuze, het blijft gissen waarom Rome vermeld wordt op een richtingsbord. Je moet er maar op komen.

Wij kiezen voor de kant naar Meinerswijk. Dit is geen wijk maar een uiterwaardenpark. Nog nooit van gehoord en gelukkig is het niet echt een park maar een enorm stuk natte natuur. Oude landbouwgrond die teruggegeven is aan de rivier en zelfs bij hoog water onderloopt. Niet voor niets loop je over een soort loopbrug het gebied binnen. Hoewel de fietsers naast ons twee meter lager minder moeilijk doen dan wij en gewoon het fietspad volgen.

onze entree van Meinerswijk

west van ons de spoorbrug over de Nederrijn

verruigde natuur met verschillende grote plassen

We genieten vanaf de hoogwaterbrug van de natuur en denderen daarna door over het geasfalteerde fietspad. Maar niet voor lang. Twee tankkoepels trekken onze aandacht. Het zijn Tweede Wereldoorlog Sherman tanks die in de jaren na de oorlog gingen dienen als onderdeel van de zogenaamde IJssellinie, een verdedigingslijn tegen de steeds meer gevreesde communistische dreiging van de Sovjet Unie met zijn vazalstaten in Oost-Europa. Die linie liep van Arnhem tot Kampen. Deze tankkoepels moesten een inbraak over de rivier tegengaan. Het werd een simpele Nederlandse, dus goedkope oplossing. Pak een oude tank, stort hem in beton en laat de koepel vrij om te draaien. Klaar is de bewapende bunker. Er staan er verschillende. De kanonnen werden destijds vervangen door mitrailleurs. Duidelijk bedoeld tegen aanvallen te voet. Zoals bij zoveel stationaire verdedigingswerken zijn ze nooit gebruikt en is er voornamelijk omheen gelopen.

Op een of andere manier hadden de Romeinen er ook al kijk op. Honderd meter verder zijn de fundamenten van een 'Castellum', een Romeinse legerplaats zichtbaar gemaakt. Het terrein met de rivier leidt door de eeuwen heen naar dezelfde strategische punten.

Het wandelpad slingert tussen verschillende grote waterplassen in zijn weg naar de Nelson Mandela brug. Ook wij slingeren. We meanderen tussen de grote hopen paardenpoep en koeienstront. Er moeten hier veel paarden lopen die heel veel eten en blijkbaar geconditioneerde asfaltpoepers zijn. In de richting van de brug passeren we wel een kudde Galloway koeien die zich rustig tussen de boomstronken heeft geïnstalleerd. Mooi lopen hier.

Arnhem stad

De overgang naar het verkeersgeluid is even wennen. Arnhem laat zijn Rijnkade met de schepen goed zien vanaf de hoogte op de brug. Het is geen brede Waal zoals bij Nijmegen. Net allemaal wat smaller en rustiger. Wel liggen er de bekende riviercruiseschepen. Misschien wel voor asielopvang, wie weet. Het schip van de Zonnebloem ligt er ook. Een mooi vakantieschip voor mensen met een beperking. Een gewaardeerde activiteit!

De Rijnkade bij Arnhem vanaf de Nelson Mandelabrug

De Zonnebloem

Aan de overkant zijn we wat tijd en meters kwijt om de weg terug naar de Rijnoever te vinden. Over het 'Onderlangs' trekken we nu in westelijke richting tussen artistiek publiek. Wij hebben geen neuspiercing en geen tattoo dus passeren we de ArtEZ University of the Arts en laten de Open dag of Meeloopdag aan ons voorbij gaan. Het is er druk en ik zie dat piercings en tattoo's zeker geen toelatingseis zijn. Misschien wel een gemiste kans. Het Limespad verruimt je beeld, maar een wandelaar moet door.

voormalig St Elizabethgasthuis

Met onze gang langs het St Elizabethgasthuis en door de oude arbeiderswijk Lombok trekken we even later weer door het architectonisch verleden. De verplegende Franciscaner nonnen, uit Münster lees ik op Wikipedia, zullen naar onze inschatting wel op de zolderkamertjes hebben gewoond. Nu zijn het appartementen. Waarschijnlijk erg geliefd om achter zo'n indrukwekkende façade te wonen. Lombok met al zijn prinsen- en prinsessenstraten is nog steeds een woonwijk met kleine huizen. Wel zo te zien met een actief buurtleven. We passeren het volle buurtcafé, een buurthuis en een muziekverenigingslokaal. De laatste in een soort oud badhuis, maar toch, reuring genoeg.

Mariëndaal

Al vanaf de Art University langs de oevers van de Nederrijn beklimmen wij sprongsgewijs de stuwwal. Eerst met een steile trap om bij het Elzabethgasthuis uit te komen. Beklimmen is wat zwaar aangezet, maar je voelt dat het landschap stijgt. En dat gaat verder dan we eerder vanaf de zuidoever konden waarnemen. In de wijk Lombok is goed te zien hoe de funderingen omhoog verspringen. Als we na een kleine kilometer de rand van de bebouwde kom bereiken negeren we het lege terras van restaurant Hoeve Klein Mariëndaal en gaan opnieuw door met klimmen. Niet voor niets heten de wijken in deze omgeving Hoogkamp, Sterrenberg en Groot Klimmendaal. Als we het hoogste punt bereiken en achterom kijken is Hoeve Klein Mariëndaal weggezakt in de aarde.

alleen de nok van Hoeve Klein Mariëndaal is nog te zien

We lopen nu binnen de grenzen van landgoed Mariëndaal. een prachtige afwisseling van weides, bosranden en bovenal een hele lange beukentunnel. Ik herken hem direct van onze wandeling over het Maarten van Rossumpad negen jaar geleden.

Hij lijkt nu groter en voller dan toen stel ik met mijn botanisch wonderoog vast. Zeker nog niet zo oud moppel ik nog semi wetenschappelijk. Frank vraagt zich af hoe ze die beuken zo naar elkaar toe hebben gekregen. Met touwen opper ik. Thuis op de internetwebsite van het Gelders Landschap ontstaat er toch een iets verfijnder beeld van deze tunnelvormige haag:

Bij dit landgoed hoort de Groene Bedstee, een tunnelvormige beukenhaag van ruim 300 meter lang. De haag is in 1865 aangelegd. De dames van het landgoed konden in de schaduw van het bladerdak een wandelingetje maken, zodat de zon hun huid niet zou verkleuren. Een blanke huid was in dit tijd een teken van welvaart.

Oké, hij is ouder dan negen jaar. Dat had ik goed gezien. Doorlopen maar want het is hier overal mooi. Het pad brengt ons naar de Slijpbeek, een spreng die ielig begint en na elke vijver iets vollere vormen krijgt. Voor de honden in dit uitlaatgebied zijn het ware trainingsopbjecten. Zwemmen tot je groen ziet en direct aansluitend met een sprint de hoge wal op. Wat een conditie!

Een kort oponthoud nog bij de bruggetjes over de beek direct voor het landhuis. Een aanrader deze omgeving. Wij verlaten het pad en zoeken een onderdoorgang om de andere kant van de spoorlijn te bereiken. Nog twee kilometer. Alweer omhoog. Eerst onder de trein door en nu kijken we er ruim van boven op neer. Zou dit ook goed zijn voor onze conditie? Volgens de passerende honden wel. Het wordt tijd dat we de auto bereiken. Volgende keer weer verder vanaf Mariëndaal. Daarmee is een prachtige start al verzekerd.

Zie al mijn wandelingen in Nederland