Welkom


Welkom op mijn trektochten- en wandelweblog. Na maanden van trainingswandeltochten maak ik eenmaal per jaar een trektocht. Meestal in de bergen. Het verslag daarvan zet ik op dit weblog. In 2011 heb ik er voor gekozen ook de dagwandelingen in aparte blogberichten te publiceren. Tegelijkertijd rijg ik die berichten op een afzonderlijke pagina aaneen tot een compleet verhaal. (Zie de rechter kolom). Mijn bedoelingen met deze verhalen staan te lezen in 'Over mij', hieronder in de linker kolom. Veel lees- en kijkplezier.
Groet Frans

dinsdag 30 september 2014

Tour du Mont Blanc 2014; van Refuge Elena via Grand Col Ferret, La Peule, la Fouly en Praz de Fort naar Camping Les Rocailles in Champex

Openluchtmuseum

Vrijdag 22 augustus, wandeldag 9
Van Refuge Elena naar Camping Les Rocailles bij Champex-Lac
(± 10 uur incl rusten, ± 895 m klimmen,± 1485m dalen, ± 27 km)
Het begin van de afdaling van de Col de Ferret in de ochtendzon
Grand Col Ferret
'De afdaling naar Ferret is een teleurstelling: op deze 'snelweg' voor bergwandelaars is het vaak een drukte van belang met trailrunners, TMB-wandelaars, muildieren met TMB-bagage, mountainbikers en nordic walkers.' 
Zo beschrijft Noes Lautier het in haar boekje. Het zou goed kunnen, maar wij kwamen slechts enkele wandelaars tegen en een herder. 
Nou moet ik eerlijkheidshalve zeggen dat we al om 07.30 zonder ontbijt waren begonnen aan de klim naar de Grand Col Ferret. Als ik er nu bij het schrijven van dit blogbericht aan terugdenk waarom we dat deden, kom ik als eerste op de reden dat we de gastvrijheid van het personeel van Refuge Elena niet wilden teleurstellen en op tijd uit het gezichtsveld wilden verdwijnen.
Zelfs de hond van refuge Elena zag ons graag vertrekken
Of mijn donzen slaapzak wordt slechter of het was echt koud, maar vanaf middernacht heb ik voor het eerst in deze zak met een fleece aan gelegen. Het was op deze hoogte en zo dicht bij de uitlopers van een gletsjer een koude nacht geweest. Toen we tegen 06.30 opstonden was het drie graden. Later op weg naar de Grand Col Ferret zagen we de rijp op het gras.
Halverwege de klim naar Grand Col Ferret een terugblik op refuge Elena
Warme thee hadden we nog wel gedronken, maar daarna gingen we direct op pad. Door de vermoeidheid van de lange dag van gisteren en door de abrupte start kostte het bij deze lage temperaturen moeite om op gang te komen. Vanwege de kou had ik teveel kleren aangehouden en zweette daarom op het steile slingerpad naar de col. En als je eenmaal bezweet bent koel je ook twee keer zo snel af als je even stil staat. Dus dan maar niet stilstaan.
Eenmaal boven op deze hoogste col van de officiële TMB (2537m) konden we lekker in de zon ontbijten. Met het opschrijven van het ontbijten in de zon weet ik ook meteen weer dat dit de echte reden was waarom we zonder ontbijt vertrokken. Elena lag toen wij opstonden voorlopig nog in de slagschaduw van de bergtop Tete de Ferret. Dat zou een bibberontbijt zijn geworden. Ik vond de eerste reden, dat wij uit dankbaarheid voor de overnachtingsmogelijkheid zo snel weg wilden bij Elena, ook al zo gezocht.
Col de Ferret; weer een col bedwongen
Welkome terrassen
De rest van de dag ging het lang naar beneden. Van Grand Col Ferret (2537m) over een afstand van 20 km naar Issert (1055m). Vandaar volgde de tweede en afsluitende klim naar Champex-Lac. Die lange afdaling was weer echt de Tour du Mont Blanc: vrolijk van het ene terras naar het andere, maar dit keer in een openluchtmuseum. Eerst was er ongeveer een uur na de col het terras van La Peule.
Oorspronkelijk een boerderij, nu een stal met slaapplaatsen. Voor ons koffie met gebak. Daarna via het gehucht Ferret in een uur naar La Fouly over brede steenslagpaden en asfalt.
Ferret
La Fouly, een dorp met de eerste oude huizen en bij binnenkomst een ruim terras van een echt restaurant. Een mooie aanleiding om te stoppen voor een vette lunch. 
Een heerlijke grote omelet met een halve liter cola ging er soepel in. Ach, je loopt het er daarna ook weer net zo soepel af. Alles in een heerlijke zon, 22 graden, strak blauwe lucht. Wat in het begin van de TMB zo tegenzat wordt met rente goed gemaakt, een superdag.
Als in een openluchtmuseum
Wat ons in Zwitserland opviel was de afwezigheid van wandelende families. Verder misten we na Fouly een aantal bekende gezichten. Wellicht hebben die de bus genomen. Daar zijn wij niet van. We hebben gewoon het misschien niet super spectaculaire stuk naar Issert gelopen. Het is mooi en interessant genoeg door de oude boerendorpjes die je passeert.

In Fouly negeerden we de verwarrende markering en bleven we op het goede pad met de route die op onze kaart stond. Tussen Fouly en het dorp Praz de Fort volgde het pad de beek 'Drance de Ferret'. Een beek met een breed stroombed, waar het tijdens de dooi woest te keer moet gaan. Het laatste stuk gaat het meer op en neer over de beboste helling boven deze beek, om in de buurt van het dorp over te gaan in een vreemde hoge dijk waarin een waterpijp is verstopt.
Het brede bed van de Drance de Ferret
Praz de Fort was een aaneenschakeling van oude boerderijen en stallen, waar goed te zien was dat hier nog veel met hout gestookt wordt. Verwend als we inmiddels zijn, spieden wij voortdurend naar een terras, maar dat zit er dit keer niet in. 


Ook het stuk naar Issert was een echt vriendelijk landelijk weidegebied. Over het asfalt lopen is niet spectaculair, maar je hebt alle tijd rond te kijken en te zien hoe men hier vroeger huizen bouwde.
Champex-Lac
Pauze op een terras, daar was het in Issert weer hoog tijd voor. En wie zat daar ook tot onze verbazing; Hanz. Hanz voelde zich niet misselijk, maar wel een beetje ziek en daardoor te zwak om de laatste klim van de dag naar Champex-Lac te maken. Hij wachtte op de bus. Andrea was nergens te bekennen. Andrea, hij sprak nu over seine Frau, was alleen verder gegaan. Hij was misschien toch erger verzwakt dan gedacht, want vorige week was het nog zijn vriendin. 

Andrea had op ons al eerder een sterke indruk gemaakt. Later in de middag toen wij door Champex-Lac liepen op weg naar de camping, hing zij zwaaiend uit het raam van hun pension. Hanz was goed aangekomen. Bis Morgen riep ik nog in mijn enthousiasme. Dat had ik beter kunnen laten. We hebben ze niet meer gezien.
Het 400 meter hoogteverschil naar Champex-Lac werd vooral door het bos overbrugd. Een lokaal kunstenaarscollectief had daar zijn best gedaan de route voor ons op te fleuren met houten sculpturen.
Bij de binnenkomst van Champex-Lac zien we van bovenaf een artillerie houwitser staan. We zijn doorgelopen. 
Thuis lees ik dat er een artilleriefort is, dat herinnert aan de verdedigingsstrategie van het Zwitserse leger. Het bevindt zich volledig ondergronds en omvat naast verdedigingsposten en artillerie vuurposities, een ziekenboeg, rustkamers en een keuken. Allemaal gemist. Soms is de cadans en de wens naar het eindpunt sterker dan de nieuwsgierigheid. 
Eenmaal door de rand van Champex-Lac heen ontvouwt zich een enigszins mondain tableau met een prachtig meertje, hier en daar omzoomd door statige hotels en knusse restaurants. We laten het op ons inwerken, kijken nog wat rond en proberen uit te dokteren waar de camping is. Aan het eind van zo'n dag is zelfs Champex-Lac nog lang.
De camping Les Rocailles lag aan het andere einde van het dorp. Een prima kleine camping met vaste bewoners en twee veldjes voor de trekkers. Lekkere warme douches, dus je bent als trekker al snel tevreden. De dag hebben we afgesloten met een uitstekend diner in restaurant Relais de Campagne. Toen we eindelijk door hadden dat de prijzen in Zwitserse francs waren aangegeven en niet in euro's, smaakte het nog beter. 
Onze progressie was weer goed vandaag. Hoewel niet ons uitdrukkelijke doel, hebben we de laatste twee dagen drie van onze oorspronkelijk geplande etappes gelopen. Gek idee, morgen wordt het al onze laatste wandeldag. Naar de Col de la Forclaz, waar hopelijk de auto nog staat.

De dagberichten zijn tot een totaal verslag aaneengeregen in een 
aparte pagina Verslag Tour du Mont-Blanc (TMB) 2014
voor tips en ervaringen ga naar mijn Review

dinsdag 23 september 2014

Tour du Mont Blanc 2014; van Courmayeur via Refuge Bertone, Alp Leuchey en Refuge Bonatti naar Refuge Elena

Monte Bianco dag

Donderdag 21 augustus, wandeldag 8
Van Courmayeur naar Refuge Elena
(± 10 uur incl rusten, ± 1250 m klimmen,± 650m dalen, ± 24 km)
Massief
Vandaag was het de mooiste 'massief dag'. We hebben gekozen voor de route, die grotendeels in de Val Ferret bleef, de vallei direct grenzend aan het Massief. Dat pad bleef redelijk horizontaal op een hoogte van ongeveer 1900 meter. Daardoor konden we bij een temperatuur van 22 graden lekker rustig in de zon lopen en naar de 'overkant' kijken. Schitterende panorama's.
Monte Bianco
zicht op het massief in noordelijke richting vanaf het pad in de omgeving van Leuchey
Voor diegenen die de route kennen of op een kaart volgen, we zijn na Refuge Bertone via Alp Leuchey Superieur naar Refuge Walter Bonatti gelopen. Deze route is niet alleen korter met minder hoogteverschil dan over de Mont de la Saxe, maar geeft een veel mooier zicht op de Monte Bianco, de Italiaanse benaming voor de Mont Blanc. Ook de andere toppen, zoals de Grande Jorasses, maken vanaf deze route een grootse indruk. Je loopt over die alpenweides op een zogenaamd balkon. Hoe het ook heet je hebt hier het beste 'contact' met het massief van de hele TMB.

Camping Grande Jorasses
Onze camping van afgelopen nacht is vernoemd naar de berg die er pal boven oprijst. Gisteren waren we al aan het eind van de middag teruggekeerd uit Courmayeur en sloten we de dag af met een pizzamaaltijd in de receptie-winkel-bar-kantine. En dat alles in een lokaal van acht bij acht meter, zonder een opgepropt gevoel. Waarlijk een ruimtelijke prestatie. 
Familie-camping is hier een juiste benaming. Maar in dit geval in de zin van een familiebedrijf. Tante werd ingezet bij de receptie en de begeleiding naar de tenten. Moeder bakte de pizza's samen met twee zoontjes, die met originele bakkersmutsjes de pizza's rondbrachten, je vertelden dat je de juiste pizza had gekregen en afrekenden. Papa stuurde en sprong bij. Oma stond achter de bar. Vanochtend hebben we onze lunch ingekocht. Toen stond oma achter de toonbank en waren andere kinderen opgetrommeld om de koffie rond te brengen. Een geoliede machine.
Muildieren
Druk was het in de bus richting Courmayeur. Achterin was nog net een plek naast een aantal oudere lopers en loopsters. In Courmayeur wachtte de gids op ze. Ze gingen verder met de TMB, waarbij hun bagage werd vervoerd op muildieren. Terwijl wij na aankomst onze rugzakken gereed maakten voor de wandeling, luisterde ik ook nog even mee naar de instructies die ze kregen. 
Mooi geluk hadden ze. Er werd op horloges gekeken. Misschien liet de gids wel alle horloges gelijk zetten. Ik weet het met mijn ontbrekende kennis van het Italiaans niet echt zeker, maar alles leek erop dat ze voor vertrek nog even in de stad mochten rondlopen. Mazzelkonten. In mijn fantasie hoor ik de gids nog roepen 'maar wel op tijd terug, hè!' Je moet ook streng zijn voor die zeventigjarigen.
Later toen wij bezig waren met de klim naar Refuge Bertone moesten we zo'n groep passeren. Zij naar beneden en wij omhoog. Het is net een soort cruise, maar dan met een muildier. 

De Italiaanse familie
Via de kerk en het gidsenmuseum liepen we naar de buitenrand van Courmayeur. Veel van de huizen die we passeerden waren opgetrokken in traditionele stijl. Maar dan in een retro-stijl. Als je wat langer keek zag je namelijk dat de meeste huizen helemaal niet oud waren.
dit was wel een oud gebouw
Huizen in aanbouw lieten zien dat er om een modern betonnen casco oud aandoende planken en balken op de traditionele manier werd aangebracht. Tot en met nep-deuren aan toe. En toch gaf het een eigen sfeer. Zeker ook door de vele zware leien tegels als dakbedekking. Een methode die hier zo te zien nog bewust in ere wordt gehouden.
Terugblik op Dolonne en Courmayeur onderweg naar Refuge Bertone
Bijna bij Refuge Bertone zagen we hoe het transport ook anders kan. Met een helikopter werden aan een kabel grote transportzakken afgeleverd en afval mee terug genomen. 
        
Op het terras zat het gezellig vol met vakantiewandelaars. Mensen die er heerlijk met een kleine rugzak op uitgetrokken waren vanaf de campings uit de Val Ferret. Deze refuge is ook een mooie stop op een dagtocht. Velen gingen verder om over de hoge Mont de la Saxe naar Refuge W. Bonatti te lopen. 
Refuge Giorgio Bertone
Refuge Walter Bonatti
Die velen bestonden regelmatig uit gezinnen of vriendengroepen. Zeker anders dan in Zwitserland, en ook veel meer dan in Frankrijk, kwamen we op dit traject en bij deze twee refuges hele families tegen, genietend van het wandelen op deze prettige paden en genietend van elkaar. Familie en gezin zijn hier blijkbaar meer gewoon om met elkaar op pad te gaan. 
Mont Blanc
Tussen de beide refuges, vernoemd naar de voor ons sinds vandaag bekende Italiaanse bergbeklimmers Girogio Bertone en Walter Bonatti, zagen we niet alleen panorama's. Kort na het verlaten van de Refuge Bertone kun je bijvoorbeeld goed de inrit van de Mont Blanc-tunnel zien. Zeker met de zoomlens van Frank.
in de diepte de ingang van de Mont-Blanctunnel aan de Italiaanse zijde
Skitstation Mont Frety waar je ook een terras en een museum hebt, met de lens dichtbij gehaald.
Op de berghelling ten noorden van de Mont-Blanc was ook te zien dat de Italianen werken aan de modernisering van de kabelbaan die vanuit het dal bij La Palud start en via een aantal overstappen over het hele massief naar Chamonix loopt. Je schijnt er een schitterend uitzicht te hebben op de verschillende toppen en de grote gletsjer Glacier du Geant. Zie de video hieronder.

Naast een bezoek aan Courmayeur is zo'n tocht met deze kabelbaan ook het proberen waard. Voorlopig zagen wij het vanaf de overkant van het dal. Wat zij aan de overkant bij skistation Mont Frety niet zagen, maar wij hier wel, was een net geboren lam. Iets wat wij als echte agrarische deskundigen weer niet verwachtten in augustus.
Halverwege naar Walter (die van Bonatti) hebben we er tijdens onze picknick op ons gemak van genoten; het landschap, de zon, de worst en de geitenkaas. Je wordt overigens zelf ook weer in de gaten gehouden.
Gedoogd
In de oorspronkelijke planning stond Refuge Bonatti als eindpunt voor deze dag al met een vraagteken genoteerd. Uit ervaring weten we dat naarmate wij vorderen op een trektocht de planning minder strak wordt. Zeker op deze TMB met al die refuges plak je er zo weer een stuk aan vast. 
Om 15.30 waren we bij Refuge Bonatti. Te vroeg om te stoppen. Net als eergisteren besloten we om verder te trekken. Dit keer naar Refuge Elena. Frank berekende meteen dat we morgen naar Champex Lac konden lopen. Dat gaan we morgen wel bekijken. Even weer lekker rusten en dan verder. 
Terugblik op de Val Ferret met Refuge Walter Bonatti alweer een stuk kleiner
(links midden op de foto)
Binnen een kwartier ziet Bonatti er al een stuk kleiner uit. Walter tot ziens. We gaan niet, zoals op mijn kaart en in de gidsen als officiële route staat, naar het dal, maar blijven heerlijk op hoogte lopen op de flanken van deze vallei. 
Na een uur komen we ter hoogte van de parkeerplaats Arnouva beneden in het dal. Een doorsteek naar het pad richting Refuge Elena zit er helaas niet in en de route dwingt ons met lange lussen naar beneden. Daar wachtte ons de plezierige kennismaking met Chalet Val Ferret.  
    
Zonder planning zaten we alweer op een terras. Als Nederlander moet je tegen half zes ook weer wat eten en drinken. En huppetee, weer een bier, een cola en een panini. Die Italianen hebben er echt kijk op.
Terugblik op de parkeerplaats Arnouva en Chalet Val Ferret
Na de rust gaat het nog een uur over bergweides omhoog naar Refuge Elena. De avondzon begeleidt ons tot halverwege de klim. In de schaduw gaat het tenslotte naar het einde van de Val Ferret. 
Het einde van de vallei. 
Eenmaal bij de Refuge is het rond halfacht verlaten. Nergens zijn tenten te bekennen. Binnen is het echter een drukte van belang. Dat hoeft niet bijzonder te zijn, maar in deze refuge hangt een andere sfeer. Een moderne, luxe sfeer. Men is hier met een soort aperitief bezig, om zo dadelijk te gaan dineren. 
Dit is meer een hotel-restaurant op een verlaten plek. Bij de bar vragen we onze waterzakken te vullen. Dat moeten we maar doen bij de toiletten. Naar het toilet mogen we niet, want daar is net een tweetal schoonmaaksters bezig. Als we teruggekeerd aan personeelsleden in keurige kleding vragen of en waar je hier mag kamperen, wordt er onderling overlegd. Zo te zien weten ze dat het niet van de hotelleiding mag, maar als we nu aan de rechterzijde uit het zicht blijven dan weten zij zo te voelen van niks. Oké dan. 
Na wat heen en weer zoeken installeren we ons op een plek die redelijk aan de wensen van beide partijen voldoet. Geluk dat we al bij Chalet Val Ferret iets gegeten hebben. We gaan terug naar het voorterras van de refuge en bellen met thuis. 

Daarna gaan we naar binnen en omdat iedereen in de eetzaal zit hebben wij in de barruimte vrije keuze. Dat zal straks wel gezelliger worden denken wij nog hoopvol. Maar net als in Maison Vieille gaan al deze mensen na de maaltijd naar hun kamers. Die gaan er vannacht of morgen zeker flink tegenaan. 
Alleen een ouder Zwitsers echtpaar kwam onze kant op. We hebben er genoeglijk mee gesproken over hun wandelervaring. Dat bracht ons weer even op aarde. Met hun zeventig plus deden ze niet meer echt aan klimmen, maar klautertrajecten nog wel. Als idee voor een volgende trektocht adviseerden ze ons der Dolomiten Höhenweg nr. 1. Wij beloofden dit te onthouden.
 
Net als ons bier sloeg na twintig minuten vragen stellen ook dit gesprek dood. Om 21.20 is echt iedereen naar de kamer en zitten wij als niet hotelgasten als laatste in de bar. De relatie met de dames achter de bar is door ons geciviliseerd gedrag een stuk gastvrijer geworden dan aan het begin van de avond. Maar als gedoogkampeerders willen we de gastvrijheid niet teveel oprekken. Voor tienen liggen ook wij op onze luxe lichtgewicht luchtbedjes met gletsjeruitzicht. 
Bivak bij Refuge Elena met zicht op de Glacier de Pre de Bar

De dagberichten zijn tot een totaal verslag aaneengeregen in een 
aparte pagina Verslag Tour du Mont-Blanc (TMB) 2014
voor tips en ervaringen ga naar mijn Review