ANWB wandelroute bij Wageningen: Vrede tussen de uiterwaarden

Wereldrondje 

Zaterdag 18 december 2021
13 kilometer

Geen capitulatie

Even een korte winterwandeling om de gang er in te houden. Eisen: niet langer dan vijftien kilometer, niet te ver van huis en horeca onderweg die open is.  Ik keek even voor goede ideeën op de website Wandelen met Martin en kwam uit bij de ANWB-wandelroute 'Vrede tussen de uiterwaarden'. Door mij vertaald naar  'Wereldrondje'. Martin waarschuwde nog wel voor modderige stroken.

De Canadese generaal Foulkes in onderhandeling met Kolonel-generaal Blaskowitz

Het kwam allemaal uit: wandelafstand 13 kilometer en voor ons maar 30 kilometer rijden om bij de start te komen. Die start ligt bij het bekende Hotel De Wereld waar op 5 mei 1945 de Canadese generaal Foulkes met de Duitse bezetter in de persoon van Kolonel-generaal Blaskowitz onderhandelde over de uitvoering van de capitulatie. Deze capitulatie was een dag eerder op 4 mei getekend op de Lüneburger Heide in Noord-Duitsland. Zie het artikel Capitulatie in Wageningen in mei 1945 is geschiedvervalsing van het online geschiedenismagazine Historiek.

Ik capituleerde niet toen 'de modderige stroken' van Martin zich aandienden. Of dat verstandig was valt te betwijfelen. Frank nam een uitdagende route omhoog door het struikgewas, deed er langer over, maar bleef wel schoon. Soms is een langere, laffere route wel verstandig. Zeker toen ik halverwege niet meer terug kon en dreigde om te vallen. De rest is geschiedenis.

Ook al is de echte capitulatie niet getekend in Wageningen, de onderhandelingen in Hotel De Wereld zijn voor Nederland wel het kenmerkende beeld bij het formele einde van vijf jaar oorlog. Buiten herinneren een standbeeld en een plaquette aan dat moment.

Wageningse Bovenpolder

Met een korte aanloop sta je binnen no time buiten de stad op de hoge Grebbedijk. Voor je strekt zich een natuurgebied in de uiterwaarden uit; de Wageningse Bovenpolder. Het is een verruigd gebied rondom een oude nevengeul van de rivier. Er zijn door Staatsbosbeheer verschillende wandelroutes uitgezet. De paden gaan dwars door rietvelden en enorme bramenstruiken. Paden die waarschijnlijk voor de begrazing ook door koeien en paarden worden gebruikt.

naar de Wageningse Bovenpolder

terugblik richting Wageningen en de Grebbedijk vanuit de Bovenpolder

Als wij vandaag de Grebbedijk afdalen en de polder betreden stuiten we halverwege naar de nevengeul op een jonge vrouw met een soort jachthond aan een lijn van wel vijftig meter. Zo kan hij wel flink rondsnuffelen en tegelijk niet ontsnappen is de uitleg. Ze vraagt of wij naar de brug gaan. Wij weten van geen brug af en zien er ook geen in de directe omgeving. Snel maar doorlopen voordat wij ook aan zo'n lange riem worden geketend. Ze ziet er verder niet eng uit en wenst ons zelfs een plezierige wandeling.

bij de nevengeul

Als we de meest westelijke punt van de nevengeul hebben gerond belanden we bij de eerder beschreven modderstrook. Door de vette blubber klimmen we naar een hoger talud. We modderen door tussen de bramenstruiken en glibberen en klunen nog een halve kilometer over droge stukken platgetrapt riet naar de rivier. Ondanks de trage vordering overstijgt ons energieverbruik het dagelijks gemiddelde ruim. Wandelen is op deze manier erg goed voor je lijn.

Langs de Lek

Terwijl we zo voortbaggeren horen we onzichtbaar voor ons tussen de bramenstruiken en verwilderde wilgenbossen stemmen van jongeren. Wat moeten die nu weer in dit natuurgebied?

Dichterbij de rivier wordt de begaanbaarheid van de paden beter en kunnen we, zonder het gevaar in een modderwak te klunen, weer ontspannen om ons heen kijken. Op de zomerdijk trekken we langs de oever. In het Nederlandse vage decemberlicht heeft een rivier altijd weer een aparte sfeer: grauwig, kalle takken, een zon die niet door de wolken heen komt, iets tussen Sinterklaas en Kerst in, een waterstroom in adventschemer.

Jeugdsentiment

Voort gaat het richting een oude steenfabriek. Daar bloeit Franks' hart open. Daar kwamen dus die jeugdgeluiden vandaan. Hij ziet stalen sloepen liggen en weet direct dat hier een zeeverkenners onderkomen is. We passeren de sloepenloods en zien een groep die bezig is met 'winteronderhoud'. Frank weet er nog alles van. Tijden van weleer. Dat het nog bestaat! Snel een foto voor het jeugdsentiment. Mijn ogen zijn meer gericht op het hoge natte gras. Daar kan ik de eerste pogingen doen om mijn schoenen horeca-positief te maken.

Het pad verlaat de Lek en buigt af op zoek naar een uitgang uit de polder. In alle plassen die we tegenkomen geven we onze schoenen een wasbeurt met teleurstellend resultaat. Een onbekommerde fazantenhaan ziet het van een afstand aan en schudt zijn hoofd. Tegemoetkomende wandelaars wijzen wij op dit potentieel Kerstmaal. Ze hebben al moeite om de haan te ontwaren en de link naar Kersteten gaat aan ze voorbij. Toch lacht iedereen vriendelijk naar elkaar. Er is inderdaad vredig in deze uiterwaarden. Laat maar komen die stuwwallen, dit kan niet meer kapot.

Veluwse Stuwwal

Nog een keer wordt onze bravoure getart bij het beklimmen van de stuwwal. De hartslag gaat voor de tweede keer omhoog, maar boven is het uitzicht de moeite meer dan waard. 

Ver kijk je uit over de Lek. Naar de overkant en op sommige plekken in het verlengde van de rivier met een mooi wazig beeld met een rits van strekdammen.

We laten de bomentuin, het zogenaamde Belmonte Arboretum, voor wat het is en stomen zonder modder onder de zolen door naar het Fletcher Hotel. Daar maken ze geen probleem van mijn schoenen als je maar een mondkapje draagt en als je maar betaalt. Na twee goudgekleurde en met goud betaalde punten appelgebak stappen we een stuk lichter naar buiten. Dat inflatie zo een invloed heeft op de appelkoersen.

Op het terrein van het hotel bekijken we nog een grote reproductie van een schilderij dat blijkbaar op die plek gemaakt is. Dat is gratis. Hoewel het Fletcher Hotel op Wagenings terrein staat hebben de buren uit Renkum blijkbaar deze geste nodig geacht om ons te boeien.

Met een kleine zoektocht vinden we weer het pad boven op de stuwwal waar je nog anderhalve kilometer bovenop slingert met een mooi zicht op de uiterwaarden beneden.

Oranje Nassau Oord

Aan het eind van deze wal tussen Wageningen en Renkum steek je over naar het bosgebied ten noorden van de N225 en mogen we de koninklijk gang maken naar het Oranje Nassau Oord.

In 1881 kocht Koning Willem III dit huis van Graaf van Rechteren van Appeltern. 

Willem III hoopte dat de omgeving zijn vrouw Emma van Waldeck-Pyrmont zou doen denken aan haar geboortestreek in Hessen en haar heimwee zou verzachten. In 1883 was het paleis, dat de naam Oranje Nassau's Oord kreeg, na verbouwingen gereed voor bewoning. Emma heeft er uiteindelijk slechts enkele zomers doorgebracht.

Tegenwoordig is het een woonzorgcentrum met allure waar je volgens de website woont op een groen landgoed met koninklijke geschiedenis. Dat wisten wij al. In april 2013 liepen we hier ook op weg naar Oosterbeek op het Maarten van Rossempad. Toen liepen we hier nog met Jack, onze terriër. Die is nu in ruste als wij het keerpunt op deze wandeling ronden.

De Wereld rond

Jack is er alleen nog in gedachten bij als wij de bossen rondom de Wageningse Berg binnendringen. Geen geglij meer over modderige padden maar schrijdend gaat het voort over droge bosalleeёn. Comfortabel loopt het terug naar de oostkant van Wageningen. We passeren enkele wijngaarden en worden geleid naar de noordzijde van het Belmonte Arboretum. We slingeren wat door de bomentuin en zien dat de bloemperken als mest en bescherming tegen de kou bedekt zijn met bijeen geblazen bladeren. Zo leer je nog wat voor thuis.

Wageningse wijngaarden

Na de bomentuin gaat het pad aan de andere kant van de Holleweg geruime tijd over het hoger gelegen Bergpad met rechts karakteristieke bouwwerken zoals Het Schip van Blauw, ontworpen door architect Cornelis Jouke Blauw. Met behulp van Wikipedia herkennen wij duidelijk de Amsterdamse School van rond 1920.

Schip van Blauw - bron Wikipedia

De Bovenpolder komt weer in beeld en we lopen op zolderhoogte van de aanpalende huizen langs de zuidrand van Wageningen. Dat iedereen zo je huis kan inzien spreekt ons niet aan. De inrichting van sommige zolders kan beter stellen we vast.

Op gevoel en met enig geluk lopen we rechtstreeks naar het 5 Mei Plein om daar in Hotel De Wereld deze ronde met een verfrissend biertje te voltooien. Buiten branden vuurkorven, binnen brandt de verlichting in de kerstversiering. De mondkapjes mogen af en sommige groepen verliezen in de gezelligheid het gevoel voor afstand. Wij sluiten deze ronde af in de rustigere serre. Het was een mooie gezonde wandeling en dat moet het ook blijven. Wij gaan naar huis en wensen iedereen een fijn Kerstfeest en een gezond Nieuwjaar. Tot 2022.

route te zien op de ANWB website
 https://www.anwb.nl/wandelen/routes/vrede-tussen-de-uiterwaarden

Zie al mijn wandelingen in Nederland 

Zuiderzeepad: wandelen van Medemblik via Wevershoof en langs Andijk naar eindpunt Enkhuizen

Net binnen voor de vierde golf 

Woensdag 24 november 2021
25 kilometer

de beste corona-stuurlui staan ....niet in Den Haag, maar in Medemblik

Tussen de golven

Het is gelukt. Tussen de coronagolven door hebben we na vier jaar eindelijk de 490 kilometer van het Zuiderzeepad voltooid. 24 januari 2018 liepen we tegen een zuidwesterstorm de eerste etappe van Enkhuizen naar Hoorn. Eind 2018 passeerden we Elburg en begin 2020 kuierden we al door het Friese Gaasterland. Tussendoor 'deden' we de afsluitdijk, want die werd na augustus 2019 voor wandelaars afgesloten. 

Met een eerste aarzelende rit met een mondkapje werd in maart 2020 nog net Workum bereikt. Daarna sloeg de corona-lockdown toe en duurde het tot oktober van dit jaar dat de versoepelde maatregelen ons verleidden om de draad weer op te pakken. Mondkapjes waren niet meer nodig en je kon weer lekker een café binnenstappen en de wandeldag naar Kornwerderzand met een diner afsluiten.

Onbekommerd planden we meteen nog dezelfde maand de wandeling van Den Oever naar Medemblik. Net voor de omzwiepende vierde coronagolf zaten we woensdag 24 november weer met een mondkapje een half uur in een totaal lege bus naar Medemblik om daar te starten met de afsluitende wandeltocht naar Enkhuizen. Twee dagen later ging Nederland weer op slot met een avondlockdown. En net als bij de eerste lockdown, de avondklok, het vaccinatieproces, de maatregelen voor de tweede en de derde coronagolf was de kritiek niet van de lucht. Met vooruitziende blik hebben ze daar in Medemblik een mooi kunstwerk voor opgericht: De beste stuurlui....

De beste corona-stuurlui.....

Plezierhavenverzameling

Oosterhaven, Westerhaven, Pekelharinghaven, Regattahaven, in Medemblik liggen net zoveel plezierjachten als er huizen zijn. Je loopt er van haven naar haven. Na de start bij het historische stoomtreinstation zijn we binnen vijfhonderd meter bij het havenhoofd aan de IJsselmeerkant waar de bronzen stuurlui kritisch naar de verrichtingen op het water kijken. Nu is er op deze kille novembermorgen weinig voor ze om over te spotten, te zeiken en het beter te weten. Ook wij mogen zonder mondkapje ongehinderd door naar de Oosterhaven met de mooie oude huizen en een aantal bruine vlootschepen.

Oosterhaven

drijvend tankstation

Oosterhaven vanaf de Pekelharinghaven

Kaasmarkt Medemblik

Op de scheiding van de Ooster- en de Westerhaven, bij de Kaasmarkt, nemen wij een koen besluit en duiken na anderhalve kilometer Hotel Medemblik binnen. Er is koffie en appeltaart. Of er nog meer geopende horeca volgt vandaag is onzeker. Binnen is binnen.

Kasteel Radboud

Vanaf het havenhoofd ten noorden van de Oosterhaven hadden we het al zien liggen, het Kasteel Radboud. Na de Pekelharinghaven lopen we er nu pal omheen. Het ziet er robuust uit. De naam is afgeleid van Koning Radboud die op de plek waar nu Medemblik ligt een kasteel liet bouwen. Dat was enige tijd geleden, rond 700. Deze Friese koning hield met een 'dwangburcht' de West-Friezen in bedwang. Dat was nodig want die West-Friezen vormden blijkbaar een autonome boerenrepubliek in die tijd.

Die West-Friezen zijn later door Hollandse adel enigszins tot bedaren gebracht. Vooral Floris V, graaf van Holland en Zeeland, had rond het eind van de dertiende eeuw succes. Ook hij liet op de ruïnes van het oude kasteel een nieuwe burcht bouwen. Je moet die West-Friezen er tenslotte onder houden. Dat is van alle tijden.

Kasteel Radboud vanaf de IJsselmeerkant gezien

Vooroevers

De ruim tien kilometer kust tussen Medemblik en Andijk is een aaneenschakeling van recreatiestranden, jachthavens en vooral zogenaamde 'vooroevers'. Overal zie je op de kaart dat woord afgedrukt. Maar wat is nou een vooroever? Bij Rijkswaterstaat vindt je de definitie: 'Gedeelte van de kuststrook zeewaarts van de laagwaterlijn tot de zeebodem, ook wel onderwateroever genoemd.' Na drie keer lezen krijg ik er een beeld bij, maar kan dat niet goed koppelen aan al die vooroevers tussen Medemblik en Andijk.

terugblik vanuit omgeving Andijk richting Medemblik aan de horizon

In de informatienota  'IJsselmeeroevers ONDERDIJK' van het Ministerie van Landbouw, Natuurbeheer en Visserij vond ik een beschrijving van het project dat hier na 1990 is uitgevoerd. Gelukkig is de werkelijkheid mooier geworden dan de stugge tekst in de nota:

In het Natuurbeleidsplan (Regeringsbeslissing, 1990), alsmede in de derde Nota Waterhuishouding (1989) is opgenomen dat het IJsselmeer is te beschouwen als belangrijk zoetwaterecosysteem. Daarna een stuk tekst met woorden als 'Ecologische Hoofdstructuur', 'Natuurontwikkelingsgebieden'. Uit de inleidende projectbeschrijving:

'...de relaties van het IJsselmeer met het aangrenzende land door uitbreiding van de ondiepe oeverzones te versterken'. 

'... In zijn algemeenheid dient de uitbreiding van ondiepe oeverzones (vooroeverontwikkeling) de aantasting van de natuurwaarden en potenties van de oeverzones van het IJsselmeerbekken op te heffen en op langere termijn om te keren in verhoging van waarden.'

Ik zal eerst maar wat foto's laten zien anders snap je na dit soort zinnen niet dat het zo mooi geworden is.

vooroever ter hoogte van Onderdijk

vooroever ter hoogte van Wevershoof

Recreatiegebied De Vooroever bij Wevershoof

Wij lopen gewoon door en laten die vooroevers op ons inwerken, maken een foto bij het Stoommachinemuseum, stoppen kort voor een boterham en banjeren over een soort steiger van de ene naar de andere kant van recreatiegebied De Vooroever. Vanaf de dijken, de rechte bergen van Nederland, zie je van alles om je heen. Je loopt op nok-hoogte van de kleine huizen binnendijks, soms zelfs binnenkijks.

Betweters

Wij, vooral ik, verzinnen overal een verklaring bij, die ik thuis weer moet bijstellen. Zo vindt ik het strak omheinde en goed bewaakte PWN-terrein maar verdacht. Wat hebben ze daar te verbergen? Thuis lees ik dat het de drinkwaterspaarbekkens voor half Noord-Holland zijn van het Provinciale Waterbedrijf van die provincie. Wel het beschermen waard.

bezinkbekkens op het enorme terrein van het waterleidingbedrijf

Even daarvoor zag ik mogelijkheden voor een COA in een van de ruime vakantieparken van Andijk. Zo'n gedachte komt waarschijnlijk op door vermoeidheid. Bij Andijk maken we nog een foto van de wel erg grote nieuwe kerk. De inschatting dat het een protestantse kerk is blijkt juist. Alleen die genootschappen trekken nog volle zalen. Ook dat blijkt weer een mislukte redenering. In Wikipedia wordt ik terecht gewezen: De gereformeerde kerk van Andijk dateert uit 1929 en werd ontworpen door architect Egbert Reitsma. Vanwege zijn grootte wordt de kerk ook wel de 'gereformeerde kathedraal' genoemd. Sinds 1985 is de kerk een rijksmonument.

Dat geldt schijnbaar niet voor alle kerken. Vier kilometer terug passeerden we een restaurant in het mooi gerestaureerde kerkje vlakbij de Kerkbuurt.

foto van het interieur op de website van Restaurant Het Kerkje

De derde rust is door de afkoeling nog korter dan de tweede. Verder gaat het langs het enorme PWN-terrein met de waterbekkens. Ter hoogte van de bijbehorende werkhaven staren we even naar een alternatief woon-motorjacht dat zich diep in het riet heeft afgemeerd.

springplank 'koppie onder'

Grand Finale

Langzaam neemt ons commentaar op, en de duiding van de omgeving af. De dijk maakt bij vuurtoren De Ven een knik van oost naar zuid. Op een afstand zien we een verlichte kas. De afstand die Frank schat blijkt te kloppen: twee kilometer. Daar passeren we het enorme zaadveredelingsbedrijf Enza. In al die kassen van Enza veredelen ze groentegewassen. Van vier jaar geleden kan ik mij herinneren dat aan de andere kant van Enkhuizen Monsanto is gevestigd dat ook daarmee bezig is. Interessant, maar onvoldoende om ons te stoppen. Het tempo gaat zelfs omhoog en de gespreksstof stokt. We zitten op 21 kilometer, nog vier.

ingepakte vuurtoren De Ven

Langs de oordrand van noordelijk Enkhuizen gaat het nu. We halen hondenuitlaters in en laten honden schrikken. Tot onze verbazing stuiten we op een noordelijke Efteling: Sprookjeswonderland, nooit van gehoord. Ok, even inhouden en een foto maken anders geloven ze het thuis niet.

Eindelijk, we bereiken de oudere delen van Enkhuizen en lopen langs de gemetselde Zeemuur, die dient als waterkering voor het oostelijk deel van de binnenstad.

Frank wil verder. Zijn grote teen protesteert. Nog een paar foto's van de buitenkant van het Zuiderzeemuseum en een paar minuten later staan we bij het zogenaamde Staverse Poortje. Hier vandaan vertrokken we vier jaar geleden. We hebben het pad rond gelopen, 490 virusvrije kilometers, niet verkeerd.

Zuiderzeemuseum

Ook dit keer weer geen feestelijke ontvangst bij onze aankomst. Volgende keer maar vooraf een persbericht uit laten gaan. Een snelle foto vormt het hoogtepunt van onze finish.

We willen zitten en beginnen daarom direct aan de laatste kilometer naar het station door de mooie oude straatjes en langs de buitenhaven. 

meteen verder over de Wierdijk richting het station

over de Oosterhaven naar 'De Bocht', een prachtig stukje

loopbrug bij de Dromedaris

station Enkhuizen

Dat zitten gaat nog niet in de trein naar Hoorn, want die rijdt voor onze neus weg. Daardoor maken we kennis met de prachtig gedecoreerde antieke hal van het station als we ons installeren bij restaurant 'Het Station Enkhuizen'. Knap bedacht die naam.

hal van station Enkhuizen

Nu even niet kritisch zeuren, voorlopig zitten we hier goed met een koffie en een cola. We hebben besloten om de voltooiing van het pad luister bij te zetten met een diner. Frank wil eerst de autorit terug maken en dan vlak bij huis heerlijk eten. Een goed idee, dan kunnen we zonder gevaar meteen drinken op onze eigen gezondheid en op die van de wandelaars die nog moeten beginnen aan het Zuiderzeepad. Moet je doen, een prima pad!

Hal van station Enkhuizen

De dagverslagen zijn verzameld in de pagina

Zuiderzeepad: wandelen rond het natte hart van Nederland

Zie al mijn wandelingen in Nederland