Grote Rivierenpad; wandelen van Wyler (Duitsland) via Kranenburg en het Reichswald naar Kleef

Van Wyler (Dld) naar Kleef
Vrijdag 11 maart 2016

Waarom Kleef?

Waarom Kleef?
Best een aardige stad dat Kleef, daar niet van. Maar waarom moet het Rivierenpad eindigen in Kleef? We hebben op de laatste twintig kilometer van het Rivierenpad geen rivier gezien. Of het moet de flits zijn geweest toen we 's ochtends bij Emmerich over de Rijnverkeersbrug richting Kleef reden om daar te parkeren. 

Waarom niet vanuit het Duitse Wyler via Kranenburg naar Millingen aan de Rijn gelopen? Als dat onvoldoende kilometers zou betekenen, dan kan je bij Millingen met het veer oversteken en nog een stukje naar Lobith lopen, waar de Rijn zogenaamd ons land binnenstroomt. Dat gebeurt in werkelijkheid bij Spijk, maar Lobith zouden we dan goed rekenen. Allemaal vragen die ongetwijfeld al door meer wandelaars zijn gesteld. 

Op naar Kranenburg
In afwachting op de bus nemen we vlakbij Bahnhof Kleve eerst een cappuccino aan een Stehtisch in een Konditorei. Daarna met bus 58, met gebruik van de Nederlandse OV-kaart, naar het eindpunt van de vorige keer: Wyler-Mühle. Buiten is het heiig en kil, net drie graden boven nul. Alle truien en het regenjack blijven aan in afwachting op de beloofde zon vanaf een uur of twaalf. Lopen naar Kranenburg gaat niet over een sensationele route en met deze temperatuur hebben we maar twintig minuten nodig voor de tweeënhalve kilometer. Eenmaal in de bebouwing slaan we een tweede Konditorei over en gaan direct de St Peter en Paul kerk bekijken. Dat geeft wel het voordeel dat we op de toepasselijke Wanderstrasse belanden en kunnen genieten van de kerktoren. Helaas komen we verder deze dag geen koffietent meer tegen. 

We beperken ons tot de buitenkant van de kerk, want wandelaars willen altijd doorlopen. Op internet zie ik dat een bezoek aan de binnenkant ook de moeite waard was geweest. 

Aan de aanwezige tekens van de Jacobsweg af te lezen, vormt de kerk ook een halteplaats op deze pelgrimsroute. We lopen in Kranenburg nog even over de Grosse Strasse en verlaten daarna de aardige stadskern via de Mühlenstrasse op weg naar het Reichswald.

Terminator
Door open weides en akkers gaat het voordat we verdwijnen in het Reichswald. Als we het bos net zijn binnengedrongen zien we een soort bomen-terminator. Een kolossale bomen-oogstmachine op grote brede wielen zaagt de gemerkte bomen in secondes om. Met veel geweld schraapt hij de takken eraf en zaagt daarna zonder de boom los te laten de stam in gelijke stukken. Waar vroeger groepen mannen uren fysiek mee bezig waren duurt hier ongeveer een minuut per boom. Het enige van de huidige man dat getraind wordt zijn de ogen, en de hand die de joystick bediend. We kunnen er uren naar kijken, maar zouden dit werk niet dagen, laat staan weken, geïsoleerd in het bos willen doen. 

Jack begrijpt niet wat je in zo'n bos moet met die grote machine. Hij begint alweer te janken dat we verder moeten. Later begrijpen we waarom. Hij heeft misschien toen al geroken, dat er op een akker twee kilometer verder, vlak voor het dorp Frasselt, gegierd wordt. Niet van het lachen, maar met koeienpoep. 

Wij hebben dat dan nog niet geroken en zien het pas als we passeren. Ook dat de boer in zijn enthousiasme de landweg hier en daar heeft meegenomen. Niets om je verder in deze omgeving druk over te maken. Althans tot op dat moment. Dichterbij het dorp zien we Jack weer besmeurd en opgewekt bijtrekken. Hij had onze onoplettendheid gebruikt om zich uitgebreid in deze lekkernij te wentelen. Wat honden daar zo dol op maakt blijft een vraag. Het is een teleurstelling dat het café 'Op de Kerk' in Frasselt pas vanaf vier uur de deuren zal openen. Maar of we er met Jack überhaupt nog in hadden gemogen is de vraag. Grrr. Mist.

Frasselt in de mist, zowel het Nederlandse als het Duitse mist

Reichswald
Na Frasselt gaat het weer enige tijd over plattelandswegen voordat we opnieuw het Reichswald worden binnengeleid. Het Reichswald is een enorm boscomplex, kilometers lang en breed. Lopen in een bos is vaak een verademing, maar dit woud is met eentonige, lange bospaden doorsneden. 

Zonder al teveel verrassing loop je hier kilometers over de saaie paden. Wat opvalt is dat er overal tekens op de bomen zijn aangebracht. De bomen zijn nog net niet genummerd, zoals we langs de wegen zagen. Maar In Duitsland wordt ook in het bos alles geadministreerd en bijgehouden.

 

Het nummeren van de straatbomen schijnt weer een verzekeringsachtergrond te hebben. In een artikel in de NRC uit 2012 over deze Duitse gewoonte, lees ik: Een omvallende boom of een vallende tak kan schade, verwondingen of de dood veroorzaken. Wortels kunnen stoeptegels tot struikelblokken maken. En als mensen tegenwoordig iets overkomt, is de eerste reactie: wie kan ik verantwoordelijk stellen om schadevergoeding te eisen. Om zich in te dekken tegen schadeclaims willen lokale overheden rechtsgeldig kunnen aantonen dat zij goed hebben gezorgd voor de bomen die onder hun verantwoordelijkheid vallen. 
Boom 73 zal er blij mee zijn.

Slag om het Reichswald
Het is nu moeilijk voor te stellen, maar aan het einde van de Tweede Wereldoorlog is hier enorm gevochten om Duitsland binnen te dringen en te verslaan. Dat merken we niet in het bos, maar wel onderweg. 

Zowel in Kranenburg, Frasselt, als in Kleve werden toen de torens kapot geschoten. Na de oorlog is alles weer opgebouwd: respectievelijk de toren van de al gepasseerde St Peter en Paulkerk, de St Antoniuskerk in Frasselt en de toren van slot Schwanenburg. Veel gebouwen zien er wel oud uit, maar zijn in werkelijkheid na de oorlog weer opgebouwd. Meer dan 500.000 man, 54.000 voertuigen en 1000 kanonnen en raketwerpers zetten in februari de opmars in vanuit het gebied Nijmegen-Groesbeek. Een bloedige strijd, die door het slechte weer veel langer duurde dan verwacht. De verschillende militaire begraafplaatsen in de omgeving zijn er nog de trieste herinneringen aan.

Kleefland
In de gids hadden we al gelezen dat het Kleefland vroeger een overgangsgebied is geweest tussen Nederland en Pruissen. Tot het begin van de 19e eeuw werd er tot een eind voorbij Kleef Nederlands gesproken. Pas vanaf 1827 wordt er verplicht in het Duits lesgegeven op de scholen en in het Duits geschreven in de kerken.

 

Je merkt het aan de straatnamen en namen van gebouwen zoals de het al genoemde café 'op de kerk' in Frasselt. Later, vlakbij Kleve, zien we op de herdenkingsobelisk van de gesneuvelden in de Frans-Duitse oorlog van 1870 vele achternamen die ook in Nederland voorkomen.
Dat het nog steeds een soort overgangsgebied is merk je aan de talloze auto's met Nederlandse nummerborden. Minstens net zoveel als Duitse. Om goedkoop te tanken en inkopen te doen, maar ook omdat hier gewoon veel Nederlanders wonen. In verschillende voortuinen zien we Nederlandse auto's geparkeerd.

Kleef
Altijd weer knap hoe die routeplanners toch weer groene stroken weten te vinden om je een stad in te leiden. Via een zijtak van het Reichswald zijn we al zonder iets te merken verschillende kilometers langs uitstulpingen van Kleef gevoerd. Anderhalve kilometer door een buitenwijk gaat het slechts. Bovendien een buitenwijk met een prima vijver om een stinkende hond in af te spoelen. Met een semi schone hond gaat het vervolgens opnieuw het bos in. Dit keer op de stuwwallen ten westen van Kleef. Daar treffen we op de Springenberg de zuil ter nagedachtenis aan de gevallenen van 1870. 

Obelisk op de Springenberg

dit beeld staat ver in de diepte in de vijver van de 'Kleefse Tuinen'

Met een omtrekking van de Sterrenberg bereiken we tenslotte de rand van de bebouwing op nog geen kilometer van het centrum. De weg er naar toe is omzoomd met mooie villa's van rond 1900.

Het centrum zelf gaf de standaard winkelstraten met bekende Duitse winkelketennamen. Minder bekend is het beeld van de bedelaars, die, al dan niet gezeten op een kleedje, het meest vragende gezicht opzetten dat voorhanden is. 

vanaf de stuwwal zicht op de toren van de Schwanenburg

Wij zijn direct opzoek gegaan naar de Schwanenburg, waarvan de toren al van ver te zien is. De klim naar de dominante heuvel valt mee. De burcht niet. Die is in gebruik als gerechtshof en niet toegankelijk. Na enige foto's zijn we dit Rivierenpad gaan afsluiten in een lokaal café. Een minder tastbaar einde dan het begin op de Noorderhoofd bij Hoek van Holland op 22 maart in 2014. 

Je zou het eigenlijk andersom moeten lopen. In Hoek van Holland ben je letterlijk aan het einde van de rivier. Om het gevoel van rivieren nog een keer op te roepen gaan we de volgende keer in Rotterdam een stuk van de alternatieve route lopen, het Erasmuspad. Wat bekijken van de binnenstad en de oude havens. Kijken hoe die Rotterdammers het doen, dat leven aan een rivier.

Alle berichten van onze wandelingen op dit mooie pad staan op mijn pagina Grote Rivierenpad 

Voor al mijn andere wandelingen in Nederland zie: mijn wandelingen in Nederland