Floris V-pad; wandelen van Centraal station Amsterdam naar station Weesp

De kop eraf

Woensdag 25 mei 2016

De kop is eraf
Hiermee doel ik niet op de moord op Graaf Floris V op 27 juni 1296 in de buurt van Muiderberg, maar op onze eerste etappe op het gelijknamige pad op 25 mei 2016. Er is nog een verschil; wij hebben het overleefd. Nu hadden wij vandaag maar één doel en dat was het lopen van deze route, maar die Floris had verschillende doelen en verschillende gezichten. Lezend in de inleiding van onze gids ontstaat het beeld van een Graaf van Holland, die Holland flink uitbreidde en zijn machtsgebied uiteindelijk liet lopen van Texel, via Holland en Zeeland tot diep in Vlaanderen. Dat je daarbij land van anderen afneemt lijkt onvermijdelijk. Niet alleen vergroot dat je gebied, maar ook het aantal vijanden. Verder zag hij er geen been in te wisselen van bondgenoot als dat beter uitkwam voor zijn machtsuitbreiding. Zo werd het verbond met de Koning van Engeland, Eduard I, ingewisseld voor dat met Philip IV, Koning van Frankrijk. Als je het oog hebt laten vallen op Vlaanderen, kun je namelijk beter vrienden worden met Frankrijk, dan met Engeland.

Hij had blijkbaar ook goede kanten. Ik lees: 'Hij bevorderde de handel, gaf tolvrijheid aan steden, stichtte waterschappen, liet dijken en wegen aanleggen en gaf de grote stoot tot de ontginning van de waarden, onder andere de Lopiker- en Krimpenerwaard.' 
Niet zonder reden had hij daarom een goede naam bij het gewone volk en kreeg de bijnaam 'der keerlen god'. Een soort adellijke toffe gozer dus. Naast de informatie uit de wandelgids en allerlei gegevens uit officiële websites zijn de ontboezemingen uit een schoolspreekbeurt minstens zo leuk om je geschiedenislessen van vroeger weer op te frissen. Weet je meteen weer wie er vroeger in de Ridderzaal woonden.

Amsterdam startpunt
Dat het startpunt van dit pad op de dam ligt is niet zonder reden. Om zich tegen het water van het IJ en de Zuiderzee te beschermen werden in de dertiende eeuw dijken aangelegd om het veengebied te beschermen. Namen van straten als De Nieuwe Dijk, de Zeedijk en de Haarlemmerdijk herinneren daar nog aan. De monding van de Amstel vormde in dat stelsel van dijken een kwetsbaar gat. Om de voeten droog te houden werd die afgesloten met een dam met sluizen. Bewust legde de bewoners van de dijken die dam een flink eind het binnenland in zodat er voor de eigen schepen ruimte bleef voor een buitendijkse haven, het huidige Damrak. 

Maar waar komt die Floris de Vijfde nou om de hoek? Om zich weer populair te maken en boete te doen heeft Floris V de gehuchten rondom de dam het recht gegeven tol te heffen op de schepen die richting Holland voeren. Die populariteitsactie was ook nodig omdat hij de gemeenschap rondom de dam kort tevoren had geplunderd. Floris lag namelijk regelmatig in de clinch met familieleden van het geslacht Van Amstel. Die familie oefende in de dertiende eeuw de macht uit in gebied rondom het huidige Amsterdam, het zogenaamde Nederstichtse gebied, dat zij namens de Bisschop van Utrecht bestuurde. Vooral met Gijsbrecht IV van Amstel boterde het niet. Floris was niet te beroerd om die Gijsbrecht jarenlang gevangen te zetten in het verre Zeeland.

moord op Floris V

Ondanks een latere verzoening was deze Gijsbrecht dit niet vergeten en nam op zijn buurt Floris tijdens een valkenjacht gevangen en voerde hem af naar het Muiderslot. Onder druk van een belegering door boeren uit de omgeving werd het slot ontvlucht, maar dat verliep dermate chaotisch dat het paard waarop Floris geboeid werd meegevoerd in een sloot belandde. Om van de nood een deugd te maken en voor altijd van hem af te zijn, hebben ze hem ter plekke neergestoken.

Wandelen over het Damrak naar de Dam 
Gewapend met deze kennis verlieten wij via het Centraal Station de IJ-oevers van weleer en stevenden richting Damrak. De oostelijke dijk werd vroeger gevormd door de Warmoesstraat, waarbij je nu nog steeds kunt zien dat de achterzijde van de huizen grensden aan het water van de haven langs het Damrak. Lopend naar de Dam mis je een heel stuk haven omdat het is drooggelegd. Daar tref je nu onder andere de Beurs van Berlage, de Bijenkorf, en wat eenvoudige appartementen met een verkoopprijs tussen de 1 en de 25 miljoen euro. 

ooit voeren hier schepen

Moest je vroeger bij tegenwind met je zeilschip opkuisend de haven in, tegenwoordig zigzag je ook, maar nu door een mêlee aan toeristen uit de hele wereld. Of wandelaars met een klein rugzakje op het Floris V-pad ook toeristen zijn weet ik niet. Wij vinden van niet, maar we namen wel evenveel foto's, dus dat verzwakt onze positie. 

De Dam vanuit de Damstraat gezien

De Dam is een bekende locatie waar we al veel zijn geweest. Ooit werd hier dus het water gekeerd, zowel vanuit het IJ als vanuit de Amstel. Omdat het Rokin ook redelijk is volgebouwd merk je nauwelijks dat de rivier tot hier liep. 

De Wallen
Bij de Amsterdamse wallen denkt de halve wereld meteen aan de warme buurt. De wallen waren daadwerkelijk aarden wallen met palissades om de stad te beschermen. Naarmate de stad uitdijde verschoven de wallen. Zowel ten westen en vooral ten oosten van het Damrak liggen verschillende straten waarvan de naam eindigt op wal; Nieuwzijds Voorburgwal, Oudezijds Voorburgwal, Oudezijds Achterburgwal, Kloveniersburgwal, Groenburgwal, Zwanenburgwal.

Het pad gaat in oostelijke richting en volgt de Damstraat met zijn wazige mix van horeca en winkels. Je passeert verschillende van de eerder genoemde straten en loopt op de rand van de Rosse buurt. 

Zuiderkerk

De Zuiderkerk liet zich van verschillende kanten bewonderen en we passeerden diverse straten en gebouwen waar ik op het eerste traject van het Westerborkpad ook was langs getrokken. 
Overmoedig, zoals gewoonlijk, wees ik op basis van die kennis op een hotel en prees dit bij Frank aan als het Amstel Hotel. Maar een paar bruggen verder had ik toch wat uit te leggen toen daar ineens een groot gebouw opdook met 'Amstel Hotel' als opschrift. 'Doelen Hotel' en 'Amstel Hotel', het woord hotel had ik goed. Wat ik verder correct had was dat ze aan de Amstel liggen. Je moet je ergens aan vast houden. 
De naam Doelen herinnert aan het gebouw dat er eerder stond, waar de kloveniers, een onderdeel van de schutterij, bijeenkwamen. In dat gebouw hing ook hun groepsportret: De Nachtwacht.

muursteen van het Doelen Hotel met een afbeelding van de toren die er ooit stond

beelden van kloveniers herinneren aan het vroegere gebruik van deze plek.

Van brug naar brug
Vanaf het stadhuis en de Stopera gaat de route van brug naar brug langs de oevers van de Amstel. Het zijn echt andere bruggen dan we twee maanden geleden in Rotterdam zagen. Ook de Amsterdamse bruggen zijn bedoeld om naar de overkant te komen, maar ze zijn met een grotere behoefte aan opsmuk gebouwd. In Rotterdam stoer en strak en hier meer 'kijk mijn is'. Het heeft een eigen charme, waarin kunstzinnige invloeden en kunstrichtingen zijn terug te vinden. 

Na de Blauwbrug, volgde tussen de Hermitage en Carré de bekende Magere brug en daarna de Hoge sluis, die net als de Blauwbrug qua stijl beïnvloed is door de Seine bruggen in Parijs. De Torontobrug en de Nieuwe Amstelbrug zijn minder indrukwekkend. De laatste brug voordat het pad afdraait naar de Weespervaart, de Berlage brug, geeft weer een mooi tijdbeeld dat past bij de aanleg van de nieuwe wijk 'Plan zuid' in 1925.

Amstelsluizen met op de achtergrond de Magere Brug

Het Amstel Hotel met de Hoge Sluis brug

versiering van de Hoge Sluis brug

Nieuwe Amstel brug

Berlagebrug

Niet alleen is de Amstel smaller dan de Nieuwe Maas en stroomt hij minder, er is ook nauwelijks echt scheepvaartverkeer. In ons uur langs de Amstel zagen we eigenlijk maar één varend binnenvaartschip. Daarentegen leent de rust zich goed voor allerlei sportief gebruik van het water zoals de vele roeiboten van de verschillende roeiverenigingen. Toen wij langs kwamen om halftwaalf roeide een flinke grijze golf vloot over het bruine water van de rivier.

Kenmerkend zijn de vele woonboten, variërend van echt omgebouwde binnenvaartschepen tot allerlei woonarken. Het aanzicht wisselt van knutselwerk met alternatieve invloeden tot designopbouw op een betonnen bak. Wat ze gemeen hebben is dat bijna elke boot mede-bewoning heeft van meerkoeten met een nest op een van de steigers of zelfs voor het raam. In een korte reactie over dit verschijnsel van een bewoonster kwamen we er achter dat ze luidruchtig zouden zijn met hun jongen. Haar net gearrivereerde vriendin vulde aan: 'ach meid, dan hou je ze toch wat langer onder water'. Niet alle bewoners zijn dus even ecologisch verantwoord en alternatief als het lijkt.

Ter hoogte van de Delta Lloyd-toren zit je ineens middenin kantorenland met de daarbij behorende kleding en bedrijvigheid. Tijdens onze korte break in een restaurant in een woonark zie je flexwerkers en zzpers met laptops keurig in bijbehorende outfit hun contacten onderhouden en snel-eten met werken combineren. Daar hoort vanzelfsprekend een trendy outlook en huppelpersoneel bij. In zo'n omgeving serveren ze natuurlijk geen appelgebak. Onze koffie met design koekje, en kaascake smaakte overigens prima. De trendy prijs had van ons niet gehoeven.

Weespertrekvaart
Hoewel je het niet echt merkt door het verschillende karakter van de diverse waterstukken loop je tot in Weesp langs de Weespertrekvaart. Dat het zo verschilt komt omdat deze vaart uit 1639! een aaneenkoppeling van waterwegen is: vanaf de Amstel eerst de ringvaart van de polder Watergraafsmeer, daarna de ringvaart van de polder Bijlmermeer, vervolgens het riviertje de Gaasp en tenslotte het riviertje het Smal in Weesp. Door het zo op te schrijven heb ik toch nog wat tekst voor ruim tien kilometer wandelen. Veel ging namelijk langs bedrijventerrein en woonwijken. 

werk aan de A-9

Een alternatief huis op palen in Amsterdam

Boederij Langerlust

Boederij Langerlust

Omdat we tijdens het Trekvogelpad al aan de noord oever van de vaart hadden gelopen en er daar enorm aan de A-9 wordt gewerkt, bleven we langs de provinciale weg over het fietspad wandelen. Er deden zich geen schokkende gebeurtenissen voor: even kijken hoe een viaduct wordt afgebroken, een prima rust ter hoogte van de Gaasperplas in eetboerderij Langerlust, verbaasd kijken naar een alternatieve Robinson Crusoë huis op palen, ingeklemd tussen de Bijlmer en de wijk Gaasperdam en tenslotte de brug over het Amsterdam-Rijnkanaal. Wel aardig is dat je vanaf de onderdoorgang onder de A9 denkt dat je door poldernatuur loopt terwijl de woonwijken niet ver weg zijn. Het Gaasperpark vormt een mooie buffer en het uitzicht op het Diemerbos en even verderop de doorkijkjes naar de overkant op de zogenaamde Gemeenschapspolder en de Gaaspermolen houden je prima in die illusie. 

Gaaspermolen aan de overkant van de Gaasp

Uiteindelijk belandden we in Weesp langs het Smal waar we ook al gelopen hebben op het Trekvogelpad. Net als toen weer even genieten van de mooie molen 't Haantje aan de overkant van het water.

Molen 't Haantje langs Het Smal in Weesp

Hier en daar zien we een fuut; mooi statig om zich heen kijkende watervogels. Duidelijk wat schuwer dan een meerkoet, maar futen laten zich dan ook niet 'wat langer onderwater houden'. Op onze weg naar het station maken we als afsluiting een kleine omweg door enkele winkelstraten van Weesp. Altijd weer leuk om door die oude straten langs kleine grachten te lopen.

Zoals gezegd, de kop is er af. Binnenkort eerst wandelen in België en van de zomer een trektocht in Noorwegen lopen. In het najaar gaan we op dit pad verder richting Kortenhoef. Kijken wat Floris V daar heeft uitgespookt.

De dagverslagen worden verzameld in de pagina 

Floris V-Pa; wandelen van Amsterdam naar Bergen op Zoom

Zie al mijn wandelingen in Nederland