Karakter
Het Westerborkpad heeft een dualistisch karakter. Dat bespeurde ik al bij de opening in januari 2012. Enerzijds was er de plezierige hernieuwde kennismaking met initiatiefnemer Jan Dokter en de onverwachte ontmoeting met oud-collegae, anderzijds was er de omgeving van kamp Westerbork.
Ik was daar nog nooit geweest en dwaalde voorafgaande aan de presentatie door de historische verzameling. Dan wordt je met beelden en teksten indringend herinnerd aan wat zich daar heeft afgespeeld. Je hebt er vroeger op school al van gehoord en het vele malen in documentaires gezien. En iedere keer blijft het moeilijk deze uitroeiing van medemensen te bevatten. Op zo'n plek als Westerbork dringt ook nog eens het planmatige erachter tot je door, dat maakt het helemaal macaber.
 |
| Jan Dokter bij de Hollandse Schouwburg |
Tegen dat tweeslachtige loop je ook aan tijdens de wandelingen. Jan Dokter heeft de spoorlijn van Amsterdam naar Westerbork, waarover zijn familie is weggevoerd, als richtsnoer voor zijn wandeling genomen. Het lopen langs die spoorlijn heeft het grote voordeel dat je op grote delen van het pad eenvoudig met de trein naar het laatst bereikte punt kunt reizen. De andere kant van de medaille is dat stations in de bebouwde kom liggen waardoor je iedere keer aan het begin en einde van de etappe door buitenwijken en soms ook bedrijventerreinen loopt.
Harderwijk uit
Op de verschillende etappes die ik de laatste maanden tussen Nijkerk en Harderwijk heb gelopen vond ik het deel ter hoogte van Oldenaller bij Nijkerk mooi. Ook het stuk tussen Putten en Ermelo is de moeite waard, met onder andere de Groevenbeekse Heide.
Vandaag, 5 januari, liep ik van Harderwijk naar Nunspeet. Omdat ik het traject door de mooie oude binnenstad al eerder had gelopen, liep ik rechtstreeks parallel aan de spoorlijn naar het oosten. De eerste kilometers wordt je niet opgewonden. De Al Muhsinin moskee is het enige opvallende gebouw.
Buiten Harderwijk op het grondgebied van Hierden wordt het nog erger. Daar is een wedstrijd geweest wie de meeste en grootste stallen op zijn land kan zetten. Dat is echt Nederland; kleine oude, vervallen stallen rondom het woonhuis. Grotere uit de jaren zeventig-tachtig er achter en daarna de nieuwere joekels van stallen waar het moderne leven zich afspeelt. Of er wel leven is blijft onduidelijk, want wat er in die stallen zit of wat er binnen gebeurt zie je totaal niet. Opvallend bij zo'n complex aan stallen is de vaak bescheiden en weinig fraaie woning die er voor staat. Mijn advies: met versnelde pas doorlopen en recht vooruit kijken.
 |
| twee typisch Nederlandse struisvogels waren de enige levende wezens buiten de stallen |
Qua natuur wordt de wandeling aangenaam na het overschrijden van de spoorlijn naar het Leuvenemse Bos. Daar is het heerlijk lopen en langzaam sterven de geluiden van de A28 weg. Onbekommerd liep ik er en verloor daardoor de markeringsstickers uit het oog. Met de kaart en op gevoel heb ik een aantal kilometers mijn eigen weg gezocht. Daardoor, en met enig geluk, liep ik tegen de Hierdense beek op. Het lopen langs deze beek was weer een onverwacht geluk. Prachtig om deze kronkelende beek te volgen.
 |
| Het Hulshorsterzand gezien vanaf het uitkijkpunt |
Hulshorsterzand
Bij de bosvilla het 'Witte Zand' kon ik weer vaststellen waar ik was. Een kwartier later zat ik, en weer op de route, en op het mooiste stuk van de dag; het Hulshorsterzand. Schitterend deze zandvlakte, zeker bij het overvloedige winterzonlicht op deze zondag.
Na een korte pauze op het uitkijkpunt zijn Jack en ik de vlakte op gegaan om te ontdekken wat die betonnen paal midden op het zand betekende.
Jack was er niet van onder de indruk. Hij zag er slechts de noodzaak van een geurvlag.
Verder sjokten we over de zandvlakte in oostelijke richting naar de bosrand van het zand. De laatste paar kilometers gingen door de meer bewoonde bosrand ten zuiden van Hulshorst. Niet vervelend, maar minder spectaculair dan de zandvlakte. Tenslotte de reeds beschreven noodzakelijkheid van de gang door buitenwijken om bij het station te komen. Dit keer ook nog langs een bedrijventerrein langs het spoor. Ach, je kunt niet alles hebben.
Wandelen is een aangename bezigheid. Maar het is voor Jan Dokter ook een doel geweest om momenten van bezinning te bieden. Op bijna alle wandeltrajecten wordt op een of twee punten uitgelegd wat daar tijdens de Tweede Wereldoorlog is gebeurd. Punten om letterlijk even bij stil te staan en te overdenken.
Zo liep ik in december van Ermelo naar Harderwijk door een straat in de bosrijke buitenwijken van Ermelo waar de wandelgids wees op het onderduikadres van Eva en Bram Beem en waarbij de volgende beschrijving stond;
'De familie Hillebrandt bood tussen 1942 en 1944 onderdak aan twee evacueetjes; Jan en Lini de Witt. In werkelijkheid waren zij Joodse onderduikers, namelijk Eva en Bram Beem uit Leeuwarden. Zij zaten aanvankelijk met hun ouders, Hartog en Rosette Beem, ondergedoken in een tussenwoning in Leeuwarden. Omdat de bewegingsruimte er zeer beperkt was, werd besloten de kinderen onder te brengen op de Veluwe, waar ze zich vrij konden bewegen. Eva en Bram namen in Ermelo actief deel aan het dagelijkse leven. Ze gingen naar school en speelden er met leeftijdgenootjes. Door verraad werden ze eind februari 1944 toch gepakt. Ondanks pogingen van de familie Hillebrandt om de kinderen vrij te krijgen, werden Eva en Bram via kamp Westerbork naar Auschwitz gedeporteerd, waar ze op 6 maart 1944 zijn vermoord. Hun ouders overleefden de oorlog, maar zijn het verlies van hun kinderen nooit te boven gekomen: "We lachen slechts van buiten met ons gezicht, maar niet meer van binnen met ons hart", zo schreef Hartog Beem.'
Alle berichten van de wandelingen op dit pad staan verzameld op mijn pagina Westerborkpad
Voor al mijn andere wandelingen in Nederland zie: mijn wandelingen in Nederland
Geen opmerkingen:
Een reactie posten