Wandelen Rondje Schalkwijk - Het Buiten van Utrecht

Stille getuigen

Woensdag 10 juni 2020
19 kilometer

Versoepeling

Onder de naam Wandelen door het Buiten van Utrecht vond Frank een mooie route rondom Schalkwijk op de website Route.nl. Met die mooie reclamenaam 'Het Buiten van Utrecht' lokt de VVV-Kromme Rijnstreek je naar het buitengebied rondom de Kromme Rijn en laat je geloven dat Schalkwijk daar ook bij hoort. Nou geloven wij veel, dus het maakt ons niet uit, ook al ligt Schalkwijk op het gelijknamige eiland en leidt die Kromme Rijn tien kilometer verder een heel eigen leven.

Op het Eiland van Schalkwijk was het deze woensdag 10 juni tijdens de versoepeling van de coronamaatregelen al niet meer zo stil als enkele weken geleden. De VVV heeft niet gelogen, je kunt hier prima wandelen, fietsen, kanoën. En paard- en autorijden. Stille getuigen liggen op en langs de kant van de weg. Ze doen denken aan 'Meisje van 16' van Boudewijn de Groot. 

Moderne technieken
Parkeren op het terrein naast de wel erg verlaten veevoederfabriek aan de Pothuizerweg is goed mogelijk. Heeft corona hier ook toegeslagen? We zijn het niet gaan vragen en direct op stap gegaan richting het centrum van Schalkwijk. Frank was er dit keer op gebrand zich door de digitale stem van route.nl te laten leiden. Dan hoef je niet steeds je bril op te zetten om op de kaart te kijken. Dat ging een kilometer goed tot de batterij van zijn oude telefoon in een lockdown ging. Erg verstandig op zo'n leeftijd. Daarna kreeg ik de kaart die hij gelukkig had uitgeprint.

Het eerste stuk langs de lintbebouwing met de oude boerderijen is best aardig lopen. Toch maakte deze drie kilometer niet veel indruk. Toen we na afloop van de wandeling met de auto naar het centrum van Schalkwijk reden hadden we slechts een beperkt aantal déjà vu momenten. Veel beelden hadden 's ochtend het geheugen niet gehaald.

Schalkwijk vanaf het fietspad richting Amsterdam-Rijnkanaal

Het was sowieso goed dat we door de routebeschrijving tegen de klok in eerst over het minder aangename stuk van de route werden geleid. Het lintdorp Schalkwijk is niet onaantrekkelijk, maar daarna verder over asfalt via een fietspad naar het Amsterdam-Rijnkanaal en daar een paar kilometer langs verveelt niet, maar windt ook niet op. Het blijft natuurlijk nuttig om vast te stelen dat het kanaal druk bevaren wordt. Veel drukker dan de Lek stellen we twee uur later vast.

Nieuwe voedingsstoffen
Fruitteelt is niet alleen voorbehouden aan de Betuwe. Ook op het Eiland van Schalkwijk weten ze hoe dat moet. Vooral peren zijn hier populair. Dat fruitbomen ook met gier en koeienmest worden aangevuurd om veel vruchten te produceren wisten wij tot woensdag niet totdat er op de Kanaaldijk een kleine mestcolonne passeerde en in een boomgaard overging tot bevoorrading. Voorop een kleine smalle tractor met een dito mesttank en slechts vier injectoren. Daarachter een mestcontainer op wielen. Wielen die met luchtdruk hoger en lager gesteld kunnen worden en na het parkeren in de boomgaard geheel verdwenen in de container. Tot slot, als derde een mesttankwagen. Deze laatste loosde zijn lading in de lokale container.

We hebben niet gewacht op de uiteindelijke verdeling der spijzen. Daar zullen ze onze aanwijzingen zeker niet voor nodig hebben. Later die dag zagen we hoe zo'n kleine trekker zijn opwekkende inhoud tussen de smalle bomenrijen eerlijk verdeelde.

Verdronken bos

Onze eerste rust hielden we volgens plan op het punt waar je het kanaal verlaat en begint aan de doorsteek van het eiland naar de Lek. Blijkbaar gedroegen we ons daarmee overeenkomstig de inschatting van de VVV. Er stond een bank. Voor ons.

Over het Elpad vervolgden we richting de Schalkwijkse Wetering waarop we in 2012 op het ijs hadden gestaan (zie mijn blog Winter, wonder waterlinie). Nu zagen we andere inundatiegevolgen: het Verdronken Bos. Van een informatiebord lees ik: 
Het Verdronken Bos is een recreatiebos dat als waterberging is (her)ingericht. Het is bedoeld om water te kunnen bergen bij teveel neerslag. De bomen die hier stonden kunnen niet tegen een te hoge waterstand en zijn afgestorven.

Dat die bomen niet tegen zo veel water konden is goed te zien als we over vlonders onze weg vervolgen. Maar het water heeft ook voor nieuw leven gezorgd. Overal zwemmen jonge eenden, van enkele weken oud tot net uit het ei. Er wordt keurig afstand gehouden van de reiger, maar wij zijn even later verrast als we een dikke goudgele vis een halve meter boven het water uit zien  springen om een aanval te doen. Het leek op een karper terwijl je een snoek zou verwachten. De mini-eenden in opleiding wachtten niet op de uitkomst van deze analyse en stoven alle kanten op.

De rest van het Elpad varieerde de omgeving van mooie bomenrijen langs het fietspad, inventief omgebouwde hooibergen tot schilderachtige wilgenrijen.

Lek
Nog een stuk door een bos en we beklommen de Lekdijk. Eindelijk weer een echte rivier. Bovenop de dijk moet je niet teveel wandelen, want anders moet je voortdurend achterom kijken of je niet in de rug wordt aangevallen door de gemotoriseerde bewoners van deze planeet. Wij doken daarom meteen naar beneden de uiterwaarden in. 

Hier begon voor ons het mooiste stuk van de wandeling. Lekker over het strand van het totaal verlaten recreatiegebied van de Honswijkerplas. De enige recreanten vormde een groep jonge ganzen, pullen, onder leiding van een paar oppassende oudere vrouwtjes.

Na de twee plassen hielden we het nog even vol door het pas gemaaide gras op de flank van de dijk om dit een paar honderd meter voor Fort Honswijk op te geven en toch het asfalt bovenop de dijk op te zoeken.

Nieuwe Waterlinie

Van onze koude wandeling in februari 2012 over het Waterliniepad wisten we al dat het hier stikt van de oude verdedigingswerken. 

Nu herkennen we vanaf de hoge dijk het Lunet aan de Snel. Bij de naam van het lunet op Google maps lees ik een reactie van de lokale gids Johan Hoekstra:

Ooit was er een munitiemagazijn, waar ruimte was voor bijna 1000 kilo buskruit. Er waren verblijven voor 90 manschappen, hospitaalsoldaten en magazijnknechten meegerekend, opstelplaatsen voor geschut, een bomvrije kazerne. Nu is het sinds een paar jaar geleden in de oorspronkelijke staat teruggebracht: een pareltje van de Waterlinie met weidse uitzichten over de weilanden die nooit meer tot schootsvelden zullen dienen. En traag stroomt het water van de Snel tussen vee en riet.

Eikenprocessierupsen genoeg
Wij blijven op de dijk rondom het Fort Honswijk waar ik Frank wijs op de nesten van de eikenprocessierups. Hij had het nog nooit gezien en wilde dit toch wel even goed op de foto zetten. Nou nesten genoeg. In elke eik, tot aan de kleinste aan toe, zijn er een of meerdere te zien.

Ze danken hun naam niet alleen aan de eiken waarin ze opgroeien, maar vooral omdat ze 's nachts in lange rijen op zoek naar voedsel gaan. Ze vervellen verschillende keren voordat ze als nachtvlinder hun leven vervolgen. Bij de laatste vervellingen laten ze de beruchte brandharen achter. Daar hebben wij niet op gewacht.

Fort Honswijk
Vanaf de oostkant, de frontzijde, zijn we ook nog even gaan kijken op het terrein van het fort. Helaas was het gesloten en konden we alleen wat indrukken opdoen van het torenfort. Onze inschatting dat het verblijf daarbinnen niet erg geriefelijk moet zijn geweest wordt bevestigd in een informatieve voorlichtingsfilm op youtube met de geschiedenis van het fort.

Klompenpad door de uiterwaarden
Oost van het fort vervolgen we weer door de uiterwaarden. Dit keer over een klompenpad. Prachtig om afwisselend door heuphoog gras en pas gemaaide stukken onderaan de dijk onze weg te banen. De laatste kilometers naar de spoorbrug bij Culemborg kronkelt het pad echt de uiterwaarden in over de zomerdijk en wordt het een heuse zwerftocht. Mooi en rustgevend.

\

Ook hier stille getuigen van het einde van een levensloop. Het afgekloven gratenhuis langs de kant van het pad herinnert zich waarschijnlijk nog goed hoe het rustig rondzwom in de Lek tot het leven veranderde in de maaltijd van een roofvogel. Panta rhei, alles stroomt en niets blijft hetzelfde.

Paden op
Op nostalgische momenten waarin hij terugdenkt aan het gezang van zijn moeder begint Frank spontaan over paden op en lanen in te zingen. Gelukkig meestal op plekken waar geen toehoorders worden vermoed. Op de laatste kilometers terug richting Schalkwijk kreeg hij weer een aanval. De lange rijen met perenbomen leken een onverdachte plek voor deze emotionele ontlading. De oude kweker die achter de rij perenbomen tevoorschijn kwam glimlachte tolerant en keek meewarig naar deze passanten. Er komt tegenwoordig wel meer vreemd volk voorbij. Zijn het geen jankende motorrijders dan is het wel een zingend wandelfiguur. Het moet snel afgelopen zijn met dat corona. Alsjeblieft geen tweede golf.

veel stoofperen langs de Scheidingsweg

Zie al mijn wandelingen in Nederland