Utrechtpad: wandelen van Station Baarn via Paleis Soestdijk, Lage Vuursche en Goois Natuurreservaat Zwarte Berg naar Station Hollandsche Rading

 Groene training

Woensdag 22 januari 2025
 ± 20 kilometer

vandaag heb ik mijn privé-wolf bij me

Gladde uitspraken

Je bent nog niet koud over de Valleilijn naar Amersfoort gebracht of op Station Amersfoort weten ze je weer een keer op de kast te jagen. Uit de omroepinstallatie schalt het bericht: "Beste reizigers, op de lijn Amersfoort-Ede/Wageningen rijden geen treinen tot aan Barneveld wegens gladde spoorrails. Dit houdt aan tot vanmiddag vijf uur, herhaling'...". Voor de hardhorenden die het nog niet goed begrepen hebben staat het in rood op de monitoren. Het is iedere keer iets anders, dan is het heet in de zomer en nu is het weer koud in de winter. Goh, hoe kom je erop. Toch vreemd, want het is nu al net boven nul en vanmiddag wordt ongeveer plus zeven graden verwacht. Hoe zo tot vijf uur? Ligt Barneveld in het arctisch deel van het Nederlandse Rijk. In ieder geval is er geen weg meer terug dus verder met de geplande wandeling.

Logeerhond Senna heeft de berichten gemist en is vooral verbaasd over al die mensen en die rare voertuigen waar ik haar mee naar binnen neem. CO2-neutraal onderweg is ook niet direct aan haar besteedt. Ze mag er in want ik heb online een hondendagkaart gekocht. Voor 3,50 mag ze de hele dag mee. 

Op de tast naar Soestdijk

Bij de Baarnse Generaal duiken we het bos in en daar komen we de rest van de dag eigenlijk niet meer uit. Een groene training vandaag. Vanochtend met een zon die voor het eerst sinds dagen door de wolken probeert te prikken. Eindelijk een dag zonder koude mist die geen kans krijgt zich als sneeuwhaar op je wangen af te zetten. Door bos lopen is best mooi, maar na een paar duizend bomen, volgen er nog meer. Dus moet je je eigen avontuur creëren door niet op tijd op je kaart te kijken.

De Generaal

Bij de Generaal straft zich mijn onbezonnenheid direct af als ik zonder kaartcontrole bij de eerste markeringssticker van het Utrechtpad links af sla. Waarom weet ik niet. Daarna volgen geen stickers meer. Niet omdat je voorlopig rechtdoor moet, maar omdat ik fout zit. Om vijfhonderd meter terug te lopen heb ik geen zin en ik bedenk ter plekke dat de Oranje Route ook een goede kans moet bieden om bij Paleis Soestdijk te komen. Zo klets je voor jezelf overal een punt aan.

Oranje Route

Op gevoel ga ik schuin door dit bos waar ik nog nooit ben geweest. Bijkomend voordeel is dat je zo een ronde vijver ontdekt die geheel is omgeven door leidlindes, De Lindenkom. Dat pikken we toch mooi mee. Dat ik de vijver langs de officiële route, de Grote Kom, mis is daarmee gecompenseerd.

Lindenkom in het Baarnse Bos

Bordjes van de Oranje Route laten het na de Lindenkom ook afweten, maar vlakbij het paleis kom ik op de zogenaamde Koningslaan, de zichtlaan vanuit het paleis naar de Naald van Waterloo. 

Het voordeel van zo'n zichtlaan is dat je twee kanten kunt opkijken en dat het Paleis nu duidelijk te zien is. Even voor de eigenaren van Senna een koninklijke foto maken en daarna verder.

Naar Lage Vuursche

Op deze route mag je zelf voor Paleis Soestdijk langs defileren. Er zwaait verder geen royalty naar je dus je kunt beter doorlopen. Dat gaat ruim voorbij de Paleistuinen. Bij de oude Marechausseekazerne duikt de route een pad in door het Paardenbos. Mooi lopen tussen een mix van naald- en loofbomen. Overal ziet herder Senna takken om mij mee uit te dagen. Maar na vijf kilometer heb ik geen zin meer zo'n tak weg te gooien.

De verwachte zon tikt aan de deur, kucht een paar keer en draait zich weer om. Echt warm wordt je er niet van. Dat word ik wel van het voor mij nieuwe gebied De Stulp, een open heide gebied met veel gele pijpenstrootjes.

Een groot deel loopt de route er omheen, maar steekt er ook een keer slingerend dwars over heen naar de andere zijde. Mooi sloffen door het gele vochtige zand tot je weer over een soort turnuitgang tussen twee palen naar buiten mag zwaaien. Of heet het kiepen? Afwisselende wandeling zo.

We duiken het bos weer in en langzaam aan worden de paden breder. Lage Vuursche komt dichterbij. Toch geven de roodgele stickers aan dat het nog niet rechtstreeks naar het dorp gaat. Wat nu weer? Ik heb wel trek in koffie. Ineens slingert het over mooie smalle paadjes tussen de sparren door, gevolgd door een zee aan bruinverdorde varens, schitterend om te zien.

De reden van deze omleiding wordt duidelijk bij een prachtig heidemeer, het Pluismeer. Het is geen natuurlijk meer, maar ontstaan toen de zandsteenfabriek ernaast grond afgroef. Toch een mooi natuurgebied geworden. 

Nog een stukje langs de stevige hekken van Kasteel Drakensteyn en dan na een kleine tien km zicht op de Vuursche Boer. Er zijn meer horeca-locaties toont een eerste scan van de Dorpsstraat, maar dit pannenkoekenhuis is open en ligt direct aan de route.

De Vuursche Boer langs de Dorpsstraat

Meteen naar binnen waar ook Senna welkom is. Lekker even zitten in de warmte met een cappuccino en een appelgebak, die er binnen twee minuten staan. Achter mij gaat een internationaal gezelschap zitten van meer dan tien mensen, waar een man zo te horen erg blij is dat hij bij het Amerikaanse Walmart werkt. Met trots in de stem hoor ik hoeveel vestigingen ze hebben. De rest van de conversatie gaat verloren in de eetgeluiden van het appelgebak.

Eerste keer Hollandse Rading

Bij het verlaten van Lage Vuursche over de Koudelaan is de aangekondigde motregen de kindertijd ontgroeit en krijgt puberale trekken. Niet voortdurend storend, maar wel licht vervelend. Daarmee heb je wel het fietspad en naastliggend onverharde bospad voor jezelf en kan Senna ongestoord rondlopen.

Bij het naderen van Hollandse Rading kom ik op de Karnemelks Weg. Die naam komt me bekend voor en al snel herken ik beelden van de NS-wandeling Station Amersfoort-Station Hollandse Rading die ik vorig jaar begin december liep. Mooie duinenwandeling.

Dit keer ga ik niet direct naar Station Hollandse Rading. Dertien kilometer is tekort voor een dagvullende wandeling. Daarom ga ik door met een stuk op de volgende etappe van het Utrechtpad. Het pad slaat na de Boskuil af naar de kilometer noordelijker gelegen wandelbrug over de A27.

omgeving Boskuil

Boskuil

Je zit inmiddels al in Noord-Holland. Om toch bij de naam van dit pad te blijven hoef je alleen maar de markeringen te volgen en zo over uitlopers van de Utrechtse Heuvelrug naar de achterkant van de Zwaluwenberg te lopen. Na de Hoornboegse natuurbrug volgt er een bostraject om het gebied Zwarte Berg. Ook hier de bekende wegwijzers van het Voetstappenpad rondom Hilversum. Dat 25 km-pad heb ik al drie keer met plezier gelopen. De laatste keer op 2 november vorig jaar, om het af te leren.

Laatste keer Hollandse Rading

De regen heeft weer een jeugdige groeistuip en maakt Senna en mij nu langzaam nat. Maar eenmaal op de terugweg naar de Provinciegrens Utrecht-Noord-Holland deert dat niet meer. Op het onverharde pad langs het bos van Einde Gooi passeer je eerst het Mekka van de Geneerkundige Troepen in de vorm het opleidingscentrum en hun  Historische Verzameling op de Korporaal Van Oudheusdenkazerne. 

De kazerne voorbij volgen er rechts rustgevende weilanden. Een rust die vandaag niet verstoord wordt door opstijgende vliegtuigjes van Vliegveld Hilversum. Links lokt het bos Einde Gooi. Eigenlijk wil ik daarin om de villa of grote boerderij met dezelfde naam te bekijken. Maar ik blijf op de route en volg de lange onverharde Huidecopersweg. Heerlijk lopen. Aardig dat er na anderhalve kilometer op de provinciegrens afscheid van je wordt genomen.

Terug naar Station Hollandse Rading gaat 2 km over een smalle asfaltweg met hier en daar zelfs oude grenspalen tussen Het Sticht en Holland. Om te overleven moet ik met enige regelmaat samen met Senna de berm in. Opvallend is wel hoe rustig de verschillende auto's ons passeren en klaarblijkelijk toch rekening met de hond houden.

Dat alles deert Senna niets. Eenmaal op het perron moet ik er weer aan geloven en komt ze opnieuw met stokken aan om te spelen. Even nu niet. Even rustig zitten. 

Even niet

De reis met de trein verloopt zonder problemen. Senna kijkt weer haar ogen uit. Ik op Station Hilversum op een andere manier ook. Vanaf perron 2 zie ik net buiten het station een vrouw een blikje leeggieten in een grasstrook en vervolgens in een plasticzak proppen. Apart. Daarna schuifelt ze omzichtig naar een terras van een naastgelegen kantoorgebouw, kijkt verkennend om zich heen en voelt dan de kust blijkbaar vrij om een prullenbak te inspecteren op statiegeldflesjes en blikjes. Twee keer zie ik een vangst in de plastic zak verdwijnen. Daarna verdwijnt ze zelf ook weer schielijk. Waarschijnlijk naar een volgende bak op haar ronde. Een treurige aanblik om te zien hoe iemand zo aan de kost moet zien te komen. Dat is duidelijk minder lux dan een beetje wandeltraining voor een trektocht. Tel je zegeningen.

Zie al mijn wandelingen in Nederland 

Utrechtpad: wandelen van Station Hoevelaken via Amersfoort naar Station Baarn

 Grijs

Woensdag 15 januari 2025
 ± 24,5 kilometer

om halfnegen wil de dag op de Koedijkerweg nog niet echt beginnen

Ochtendvergadering

"We zijn al met een volgend agendapunt bezig" zegt de voorzitter met enige inleving. "Ja, hij is ook een beetje doof" hoor ik een mevrouw zachtjes toevoegen. Het gebeurt aan de wat grotere tafel naast de mijne. Het kan zomaar een vergadering van een wijkcommissie of van een vereniging van eigenaren zijn. Als ik 'toevallig' rondkijk zie ik een verward gezicht van een duidelijk oudere meneer, wiens gezicht een mengeling van verbazing en onbegrip uitstraalt. Hoewel uitstralen te sterk is uitgedrukt. Tijd om weer voor mij te kijken en te genieten van mijn rust met cappuccino en appelcake om tien uur in Grand Café Halewijn aan het plein de Hof in het oude centrum van Amersfoort.

ik heb maar een foto van de gevel gemaakt, binnen leek mij minder gepast

Aanlooproute

In mijn training voor de Cape Wrath Trail ben ik bezig op het Utrechtpad. Vorige week eindigde ik bij de waterpoort Monnikendam in de buitenring van het oude centrum van Amersfoort (zie mijn blog Utrechtpad: wandelen van Scherpenzeel via het Valleikanaal en de Treek naar Amersfoort). Met de indeling van Stichting Wandelnet volgt daarna de etappe naar Station Baarn over 16,8 kilometer. Omdat ik liever een wat grotere afstand wandel als training heb ik er een route voor geplakt; van Station Hoevelaken via de natuurgebieden Bloeidaal en De Schammer naar de Monnikendam, daarmee bijna 8 km aanloop.

de Esvelderbeek nog in schemer gehuld

Ondanks de schemer laat ik mij om acht uur niet tegenhouden en ga op weg naar Station Hoevelaken. Direct zuid van de spoorlijn loop je al op Amersfoorts grondgebied en dat zal, met een kleine onderbreking, nog ruim 15 km zo blijven. Op de Koedijkerweg dwingt de mistige schemer tot oplettendheid. Ook links van de weg ga ik bij passeren van auto's iedere keer toch even de berm in. Meteen gelegenheid voor wat sfeerbeelden van deze dag die om halfnegen nog steeds op gang moet komen.

Zonder kleerscheuren bereik ik Bloeidaal, oude weilanden die omgetoverd zijn tot nieuwe natuur. Over een modderig pad kom ik op het doorgaande fietspad dat mij naar De Schammer voert. Met het oversteken van de Barneveldse Beek gaat het tijdelijk over Leusdens terrein. Ik volg niet de asfalt fietspaden maar duik het onverharde terrein in en neem een voor mij nieuw pad dwars door de ruigte. Toch verrassend om in deze drassige omgeving op dit tijdstip een solitaire jonge vrouw tegemoet te komen. Natuurlijk wel in gesprek met haar mobiel anders ben je zo alleen.

in Bloeidaal

Barneveldse Beek bij De Schammer

in De Schammer

Nieuwe paden brengen nieuwe beelden. Nieuwe paden in de ochtendnevel laten je ook heel ergens anders eindigen dan je van plan bent. Met een omtrekkende beweging en een sprong over een sloot kom ik weer op het bedachte pad. Na de onderdoorgang van de A-28 begeleiden Verdi en Mozart mij door de componistenbuurt en anderhalve kilometer verder ben ik op het eindpunt van de vorige etappe waar de Heiligenbergerbeek de oude stad in stroomt; de Monnikendam.

Monnikendam

binnenzijde Monnikendam

Amersfoort, knooppunt van Valleibeken

Dwalen door het middeleeuwse centrum van Amersfoort is nooit een straf. Van de Monnikendam achterlangs 'het huis met de paarse ruiten' naar de Zuidsingel. Ooit stroomde het water van de Heiligenbergerbeek en de Barneveldse Beek verspreid over de Flierbeeksingel, de Zuidsingel, het Havik en de Korte en Langegracht in en rond de oude stad om bij de koppelpoort de Eem te vormen. Nu worden de singels en grachten voornamelijk gevuld met het water van de Heiligenbergerbeek. De Barneveldse Beek is met het graven van het Valleikanaal geamputeerd en mondt daarin uit. Het water vanuit de omgeving van Barneveld stroomt sindsdien mee met de laatste kilometers van het Valleikanaal, dat voorbij de Eemhaven ten westen van Amersfoort in de Eem uitmondt.

verbinding naar de Korte Gracht
met rechts de achterzijde van het huis met de paarse ruiten

de Zuidsingel met de achterzijde van de Muurhuizen

Via de Herenstraat en de Nieuwstraat komt de Joriskerk uit de nevel in beeld. In de winkelstraten is het nog rustig. Op het kerkplein de Hof bestaat de reuring voornamelijk uit leveranciers van de omringende cafés en restaurants. Tevoren heb ik uitgezocht dat je bij Halewijn al vanaf negen uur koffie kunt krijgen. Na ruim acht kilometer niet verkeerd. Even vanachter een beslagen bril opwarmen en de krant lezen. Net alsof je dat hier dagelijks doet.

Nieuwstraat met de toren van de Joriskerk in aantocht

de hof met op de achtergrond vaag de Lange Jan

Joriskerk aan de Hof

de Hof

Na de rust gaat de geregisseerde dwaaltocht langs de grachten verder, eerst langs het Havik, een stukje Langegracht, de Westsingel, om tenslotte via het Spui bij de prachtige Koppelpoort uit te komen. Deze combinatie van land- en waterpoort is echt een karakteristiek herkenningsteken van Amersfoort. Iedere keer weer mooi om te bewonderen.

langs het Havik

het Havik

uitmonding van het Havik in de Langegracht

't Spui

terugblik over het Spui richting Museum Flehite

Koppelpoort binnenzijde

Koppelpoort buitenzijde waar ook de singel er weer bij komt

Grebbeliniedijk, bekend hardloopgebied

Bij winkelcentrum de Eemhof over de brug langs de Eemhaven en dan zigzaggend door de nieuwe bebouwing van het Gildekwartier naar de betonnen gevelblokken van de wijk Jericho / Jeruzalem van vlak na de Tweede Wereldoorlog. Een laatste keer over het Valleikanaal en dan eindelijk weer naar een meer natuurlijke omgeving direct langs de Eem.

Eemhaven

uitmonding van het Valleikanaal in de Eem

Bekend terrein hier. Onder leiding van trainster Mieke heb ik hier al diverse rondjes hardgelopen en nooit is het tot me doorgedrongen dat je hier om een oud verdedigingswerk loopt. Je gaat tijdens de training niet op je gemak een informatiebord lezen. Nu wel en daarom weet ik dat dit het Werk aan de Glashut is. Niet gek dat je driekwart van het rondje op een straat rent die De Schans heet.

Ik lees:

De liniedijk bij Amersfoort was in oorlogstijd aan weerszijden afgesloten met water. Aan de westzijde vormde de rivier de Eem een moeilijk te nemen hindernis, terwijl de weilanden aan de oostzijde door de militaire Genie onder water werden gezet. Een dwarsdijkje, de Glashutterkade, moest voorkomen dat het water uit de inundatie zou wegstromen naar het lager gelegen noorden.

binnenterrein achter het Werk aan de Glashut

Op het binnenterrein was plaats voor een militair tentenkamp. Dus daar mogen wij dan omheen hardlopen. Als Mieke de gang er in heeft laat ze ons net zo makkelijk over de Grebbeliniedijk naar de Malebrug rennen, hup weer drie kilometer erbij. 'Je moet die jongelui goed in beweging houden' vindt ze. Soms mogen we even uitrusten en wandelen. Dat doe ik nu ook. Lekker op mijn gemak met links de Eem en rechts de weilanden en bospercelen van Landgoed Coelhorst. Bij een kleine roedel reeën een korte stop voor mislukte foto's en weer verder naar de Malebrug. Prima lopen over dit fietspad.

de Malebrug voor fietsers

Nog een laatste bekend hardloopstuk langs de Malewetering, een kort stuk langs boerderijen en daarna links af de Krachtwijkerweg in, een schier eindeloos polderweggetje op weg naar niets. Daarmee een voor mij nog onbekend gebied op de flanken van de Eempolder.

Malewetering

Krachtwijkerweg op weg naar niets

Dat moet ook de kunstenaar in zijn atelier gedacht hebben. Bij helder weer een eindeloos uitzicht, nu een beperkte blik vervagend in grijs.

Afleiding zijn hier en daar de uitlegborden over de bewegingen van de vogels in vogelreservaat De Slaag; 'eten zonder te kijken' of 'uitsloven in de lucht'. Rond de 16 kilometer zit ik nu. Hoe de vogels zich uitsloven ga ik niet lezen. Boven me kan ik het zien aan de verschillende vluchten ganzen op weg naar een volgende vreetplek. En iedereen moet dat weten gillen ze naar elkaar, uitslovers.

Aan een eind van de Krachtwijkerweg een eenzame bank voor een korte stop. Kort nadat ik aan lunchpakket twee begin komt er zowaar een vrouw met rugzak in tegenover gestelde richting langs. Tja, deze bank is bezet.

Gemaal Zeldert uit 1896

Met een kleine omtrekking komt gemaal Zeldert te voorschijn. Het gemaal dat via de Achtereemlandsche Wetering een groot deel van de polder ontwaterd. Tijdens een storm in 1895 moet het hier behoorlijk tekeer zijn gegaan. Bij de overstroming is het wiel, de diepe ronde plas, tussen het gemaal en de Eem ontstaan.

Op naar de A1 over een onverhard pad direct langs de rivier. Mooi maar zwaar lopen over de glibberige modder, een goede training voor Schotland. 

Na de onderdoorgang van de snelweg en overtocht naar de Baarnse kant gaat het parallel aan de rivier in omgekeerde richting terug naar het zuiden. Leuk is het gebouw dat vroeger de toegang tot het zwembad in de Eem moet zijn geweest.  19-ZWEMINRICHTING-16 staat nog steeds pontificaal op de gevel. Tegenwoordig herbergt het diverse woningen met de achtertuin aan het water.

zweminrichting uit 1916

De wandeling door de rand van de bebouwde komt ten einde en slaat af naar een ouder gedeelte van het dorp, eerst nog kleine huisjes en daarna steeds meer kapitale huizen en enorme villa's.

huisje uit 1850

De vroegere nabijheid van het koninklijke gezin wordt nog levend gehouden met grote stoeptegels die uitleggen dat de tegenoverliggende boom is geplant door Christina. Daarna zie ik ook de bomen die hun plaats door Margriet, Irene en Beatrix hebben gevonden. Alles in een koloniale omgeving bij Villa Peking aan de Javalaan.

Villa Peking

De routebewijzering in Baarn is ook van die tijd. Hier en daar zijn nog kleine snippertjes te ontdekken. Als ik op de tast en gevoel verder ga ben ik blij met het straatnaambord Stationsweg. Dit moet naar het eindpunt leiden. Mijn benen vinden het niet erg als ik aan het eind van de straat zicht op het station krijg. Dat het station er ook mooi uitziet kan ze niet meer zo interesseren. Volgende keer nog wat beter bekijken. Nu wat heen en weer kuieren om wachtend op de trein de tijd te doden en de wandeling in gedachte terug te lopen. Weer een mooie herinnering rijker.

Zie al mijn wandelingen in Nederland