NS-wandeling Lange Duinen van station Amersfoort naar station Hollandse Rading

 Duinen
Zondag 1 december 2024
22,5 kilometer

ochtendkoud silhouet van de Amersfoortse Koppelpoort tegen de opkomende zon
gefotografeerd vanuit de warme treincoupe

Flash backs

Onderweg met de trein vlakbij station Amersfoort ziet de lucht boven de binnenstad er ochtendschraal uit. Het klopt. Even later lopen de tranen langzaam over mijn wangen. Niet van emotie, maar van de kou, net twee graden boven nul als ik aan de noordkant station Amersfoort Centraal verlaat. Daar kan ook de goedbedoelde kerstversiering niet tegenop.

De route laat mij links afbuigen naar de 'voertuigenloods' van weleer. Ik herken het gebouw wel, maar de directe omgeving niet meer. Ruim honderd jaar lang lagen hier allemaal spoorrails. De herinrichting heeft alles veranderd.

een indruk van de vroegere situatie.
foto uit het Masterplan Wagenwerkplaats 2019

Op de kop tegen de kant van het Soesterkwartier lag 45 jaar geleden een laadperron. Daar heb ik toen jaren lang onze tanks op de trein mogen laden voor de reis naar Duitsland. Twee, drie keer per jaar om te oefenen en te schieten. Dat oefenen niet alleen op oefenterreinen, maar regelmatig gewoon op de weg en dwars door de landerijen. Andere tijden. 

(oude Centurion tanks op transport in de zeventiger /
tachtiger jaren van de vorige eeuw. foto van internet)

Misschien hebben we over vijf jaar weer geoefende tankbemanningen op de Leopard 2-A8. Nederland heeft er na dertien tankloze jaren weer zicht op met de bestelling van 46 tanks in oktober van dit jaar. Het tegenwoordige oefenen zal voor een deel in de simulator gaan. Andere tijden.

Leopard 2A8: The leading main battle tank zoals de 
Duits-Franse fabrikant KNDS dat in de folder omschrijft.

Ook de NS werkt tegenwoordig met simulatoren. Het simulatorgebouw staat tussen het station en de voertuigenloods. Er voor staat een aardig kunstobject waarin ik ook een relict uit het verleden herken in de vorm van een handbediende wisselhefboom. Alleen wordt deze wissel door een hond bediend. Alles verandert. Ik neem aan dat met de hond de trouw van het NS-personeel geaccentueerd wordt? Of is het een digital ontworpen AI-hond. Binnen in het gebouw zal ook alles wel digitaal zijn. Ik loop door. Dat gaat niet digitaal.

Een paar honderd meter verder slingert de route opnieuw tussen voormalige industriële spoorwegpanden, onder andere de oude wagenwerkplaats en het ketelhuis.

een impressie van de vroegere functie. foto uit het Masterplan Wagenwerkplaats 2019

In de oude onderhoudswerkplaats voor goederenwagons van de NS zitten nu allerlei kleine en grote bedrijven en stichtingen. Van Thales tot een glas-in-lood atelier en de Clini Clowns. Ik lees zelfs 'Holland Opera' boven de ingang van de oude smederij. Zo ontdek je nog eens wat.

Glas in lood atelier De Witte Raaf

Holland Opera in de oude smederij

De route gaat van asfalt over in een halfverhard pad langs het spoor waar het uitzicht wordt belemmerd door een hoge geluidsmuur. Er achter moeten het huidige rangeerterrein en de het spoorlijn richting Amsterdam liggen. Zicht daarop komt er bij de spoorwegovergang in de Soesterweg richting Birkhoven. Blauw van de kou staan daar de wagons van RRReis, het regionale openbaar vervoersbedrijf dat de verbinding over de Valleilijn tussen Amersfoort en Ede-Wageningen verzorgt en trots mij als klant heeft.

Of het zicht ook een ander heeft verrast weet ik niet, maar de graffiti op de transformatorkast naast deze spoorwegovergang roept geen prettige associaties op. Even verrassend maar vrediger zijn de alpaca's honderd meter verder die uit het niets midden in deze stadswijk te voorschijn komen en de Soesterweg in de gaten houden. Wel afwisselend geregeld deze wandeling.

Birkhoven

Het eerste bos op deze tocht over de uitlopers van de Utrechtse Heuvelrug dient zich aan; Birkhoven. Met het betreden van Birkhoven volgt de NS-wandeling de markeringen van het Marskramerpad. Slim gebruik van bestaande stickers.

Het is weliswaar een echt bos, maar wel een bos vol met attracties. Als eerste stuit je op het bord dat je uitnodigt om toch echt naar het Bosbad Amersfoort te gaan. Dat slaan we dit keer over. Even verder negeren we ook het Amersfoortse openlucht theater. Gaan we over een halfjaar wel eens van dichtbij bekijken als de openlucht wat aangenamer is.

Waar ik meer tijd aan besteed en van geniet is de zogenaamde Bosvijver. Dat is een naam die deze prachtige waterplas tussen hoog begroeide heuvels onvoldoende eer aan doet. Na een lichte stijging over een pad tussen kleine heuveltjes verschijnt het water met op de achtergrond in het zonlicht de Uitzichtheuvel.

Met mij mee wandelen verschillende hondenbezitters en kijken sommige honden smekend om te mogen zwemmen. Andere zijn anarchistischer van aard en rennen zonder overleg het water in voor hun zondagsbad.

Vorig jaar heb ik hier nog rondgerend tijdens de Birkhovenloop van atletiekvereniging Triathlon. Toen geen aandacht voor de schoonheid van dit terrein. Op de Uitzichtheuvel aan de westkant had ik met een rode kop een vernauwde focus om mijn dochter niet uit het oog te verliezen en de tussenafstand binnen de perken te houden. Niet meer aan denken en door naar het Pinetum, een naaldbomenpark.

Onder begeleiding van wilde dierengeluiden uit het Dierenpark slinger ik traag door het Pinetum en bekijk of de naaldbomen herkenningspunten opleveren. Maar mijn boomkennis schiet tekort. Even later sta ik weer op het brede doorgaande bospad en vervolg in zuidelijke richting, de overgang naar een kleine heide. Dit maakt deel uit van het tussenstuk naar de eerste duinen, De Korte Duinen. Ik loop nu binnen de grenzen van de gemeente Soest.

Duinen

De Soester Duinen kennen twee uitvoeringen, de korte en lange. En de derde uitvoering is het restaurant met die naam waar ik over een half uur hoop te pauzeren met koffie en appelgebak. Bij aankomst bij de Korte Duinen blijft het pad angstvallig op het betonnen fietspad. Niet mijn beleving van de natuur en ik klim via kleine begroeide duintjes naar de vlakte.

Ik ben niet de enige. Naast hondenuitlaters in dit losloopgebied zie ik hardlopers en een soort doodlopers; vier mensen met skistokken die een zwaar gewicht, het lijken op afstand autobanden, achter zich aantrekken. Mensen verzinnen wat om zich voor te bereiden op hun sport. Zou het voor langlaufen zijn of biathlon? Ik ga het ze niet vragen en banjer verder door het zachte zand. 

De Korte Duinen zijn toch niet zo kort als ik dacht. Er volgt nog een tweede strook. Oké, dan toch maar zwak terug naar het bospad en beleving op afstand.

De bosdoorsteek naar mijn pauzedoel laat nog een prachtig verscholen recreatiepark zien met stevige boshutten van boomstammen. Een mooie plek om een korte vakantie te genieten.

blokhutten op recreatiepark Het Bossch

De Soester Duinen

Maar ik ga verder en steek over naar restaurant De Soester Duinen. Lekker even in de warmte genieten van een cappuccino. Zou die vitrine met gebak naast mijn tafeltje hier met opzet zijn neergezet of weten ze al dat ik een appelgebak wil. Slimme lui.

Een kwartier weet ik mijn bewegingsdrift te bedwingen. We zitten pas op acht kilometer, nog zeker veertien te gaan. Omhangen en weer lekker verder. Op naar de Lange Duinen.

Een paar weken geleden heb ik hier nog hardgelopen met een seniorengroep van de Amersfoortse atletiekvereniging Altis. Trainster Mieke heeft ons toen alle hoeken van deze duinen laten zien. Maar daarna zorgde ze voor koffie met gebak in De Soester Duinen, hetzelfde restaurant als mijn rustplek van een halfuur geleden. Dat zijn de betere trainingen. Prima geregeld.

Helaas heb ik tijdens die training niet goed opgelet en raak nu de stickers van de wandeling kwijt omdat ik zo nodig over het zand wil lopen. Als ik na tien minuten opnieuw het bebouwde kom-bord van Soestduinen zie begint het langzaam te dagen dat ik langs een verkeerde spoorlijn loop. Deze lijn heeft twee sporen. Dit is de lijn van Amersfoort naar Utrecht. Ik loop weer terug. Dombo.

????

Den Dolder en omstreken

Omdraaien en op zoek naar de spoorwegovergang over het enkele spoor van de lijn uit Soest. Alsof er niets gebeurt is steek ik een kwartier later vol overtuiging daar over en betreed het bosgebied De Zoom dat de verbinding vormt naar de Willen Arntzhoeve bij Den Dolder.

Van de Willen Arntzhoeve zie ik eigenlijk alleen de oude vloeivelden. Ik lees op Wikipedia dat deze voormalige psychiatrische instelling uit het begin van de vorige eeuw de riolering van alle gebouwen loosde via een leiding die langs het mortuarium naar de vloeivelden voerde. '...ze vormden een systeem voor openluchtcompostering van menselijke fecaliën.'

de oude vloeivelden

Op een informatiebord ter plekke zie ik een foto van de bewoners die meehelpen bij de verbouw van groente in dit gebied. Dat moet wel heel gezonde groente zijn geweest. Als je goed oplet zie je de goten nu nog langs het pad, compleet met schotten om de stand te regelen.

Ik slinger verder door bos en heide en kom terecht bij het golfterrein De Lage Vuursche. De zon neemt in kracht toe en beschijnt de sporters op deze golvende banen uitbundig. Het ziet er keurig verzorgd uit. Dat betreft niet alleen de lussen tussen de holes.

Via de Ridderoordse Bossen naar Hollandse Rading

Geen idee hoe de bossen na het oversteken van de provinciale weg N234 heten. Met lussen loop ik van de Vijverhof, over Landgoed Splinterenburg naar de Maartensdijkse weg. Veel bomen, verdroogde varens, smalle bospaadjes, villa's en een enkel eenzaam boerderijtje. Alles in de zon, heerlijk.

Langs de Maartensdijkseweg

Omdat ik al een kwartier geleden op een bank in de zon mijn mueslirepen heb gegeten negeer ik nu restaurant Maurits Hoeve. De gang zit er nog steeds aardig in, dus meteen door.

Maurits Hoeve vlakbij Landgoed Eykenstein en Maartensdijk

De laatste kilometers zigzaggen door de bossen van Landgoed Eykenstein. Mooie statige kale beukenlanen begeleiden mij naar de Karnemelksweg, de straat naar het station van Hollandse Rading. Om tien over twee betreed ik het perron. Nog twintig minuten wachten op de stoptrein naar Hilversum. Lekker languit met je benen gestrekt op een bank hangen en met je kop in de zon zonder verdere beweging om je heen staren.

Zie al mijn wandelingen in Nederland