Utrechtpad: wandelen van Station Hoevelaken via Amersfoort naar Station Baarn

 Grijs

Woensdag 15 januari 2025
 ± 24,5 kilometer

om halfnegen wil de dag op de Koedijkerweg nog niet echt beginnen

Ochtendvergadering

"We zijn al met een volgend agendapunt bezig" zegt de voorzitter met enige inleving. "Ja, hij is ook een beetje doof" hoor ik een mevrouw zachtjes toevoegen. Het gebeurt aan de wat grotere tafel naast de mijne. Het kan zomaar een vergadering van een wijkcommissie of van een vereniging van eigenaren zijn. Als ik 'toevallig' rondkijk zie ik een verward gezicht van een duidelijk oudere meneer, wiens gezicht een mengeling van verbazing en onbegrip uitstraalt. Hoewel uitstralen te sterk is uitgedrukt. Tijd om weer voor mij te kijken en te genieten van mijn rust met cappuccino en appelcake om tien uur in Grand Café Halewijn aan het plein de Hof in het oude centrum van Amersfoort.

ik heb maar een foto van de gevel gemaakt, binnen leek mij minder gepast

Aanlooproute

In mijn training voor de Cape Wrath Trail ben ik bezig op het Utrechtpad. Vorige week eindigde ik bij de waterpoort Monnikendam in de buitenring van het oude centrum van Amersfoort (zie mijn blog Utrechtpad: wandelen van Scherpenzeel via het Valleikanaal en de Treek naar Amersfoort). Met de indeling van Stichting Wandelnet volgt daarna de etappe naar Station Baarn over 16,8 kilometer. Omdat ik liever een wat grotere afstand wandel als training heb ik er een route voor geplakt; van Station Hoevelaken via de natuurgebieden Bloeidaal en De Schammer naar de Monnikendam, daarmee bijna 8 km aanloop.

de Esvelderbeek nog in schemer gehuld

Ondanks de schemer laat ik mij om acht uur niet tegenhouden en ga op weg naar Station Hoevelaken. Direct zuid van de spoorlijn loop je al op Amersfoorts grondgebied en dat zal, met een kleine onderbreking, nog ruim 15 km zo blijven. Op de Koedijkerweg dwingt de mistige schemer tot oplettendheid. Ook links van de weg ga ik bij passeren van auto's iedere keer toch even de berm in. Meteen gelegenheid voor wat sfeerbeelden van deze dag die om halfnegen nog steeds op gang moet komen.

Zonder kleerscheuren bereik ik Bloeidaal, oude weilanden die omgetoverd zijn tot nieuwe natuur. Over een modderig pad kom ik op het doorgaande fietspad dat mij naar De Schammer voert. Met het oversteken van de Barneveldse Beek gaat het tijdelijk over Leusdens terrein. Ik volg niet de asfalt fietspaden maar duik het onverharde terrein in en neem een voor mij nieuw pad dwars door de ruigte. Toch verrassend om in deze drassige omgeving op dit tijdstip een solitaire jonge vrouw tegemoet te komen. Natuurlijk wel in gesprek met haar mobiel anders ben je zo alleen.

in Bloeidaal

Barneveldse Beek bij De Schammer

in De Schammer

Nieuwe paden brengen nieuwe beelden. Nieuwe paden in de ochtendnevel laten je ook heel ergens anders eindigen dan je van plan bent. Met een omtrekkende beweging en een sprong over een sloot kom ik weer op het bedachte pad. Met de onderdoorgang van de A-28 begeleiden Verdi en Mozart mij door de componistenbuurt en anderhalve kilometer verder ben ik op het eindpunt van de vorige etappe waar de Heiligenbergerbeek de oude stad in stroomt; de Monnikendam.

Monnikendam

binnenzijde Monnikendam

Amersfoort, knooppunt van Valleibeken

Dwalen door het middeleeuwse centrum van Amersfoort is nooit een straf. Van de Monnikendam achterlangs 'het huis met de paarse ruiten' naar de Zuidsingel. Ooit stroomde het water van de Heiligenbergerbeek en de Barneveldse Beek verspreid over de Flierbeeksingel, de Zuidsingel, het Havik en de Korte en Langegracht in en rond de oude stad om bij de koppelpoort de Eem te vormen. Nu worden de singels en grachten voornamelijk gevuld met het water van de Heiligenbergerbeek. De Barneveldse Beek is met het graven van het Valleikanaal geamputeerd en mondt daarin uit. Het water vanuit de omgeving van Barneveld stroomt sindsdien mee met de laatste kilometers van het Valleikanaal, dat voorbij de Eemhaven ten westen van Amersfoort in de Eem uitmondt.

verbinding naar de Korte Gracht
met rechts de achterzijde van het huis met de paarse ruiten

de Zuidsingel met de achterzijde van de Muurhuizen

Via de Herenstraat en de Nieuwstraat komt de Joriskerk uit de nevel in beeld. In de winkelstraten is het nog rustig. Op het kerkplein de Hof bestaat de reuring voornamelijk uit leveranciers van de omringende cafés en restaurants. Tevoren heb ik uitgezocht dat je bij Halewijn al vanaf negen uur koffie kunt krijgen. Na ruim acht kilometer niet verkeerd. Even vanachter een beslagen bril opwarmen en de krant lezen. Net alsof je dat hier dagelijks doet.

Nieuwstraat met de toren van de Joriskerk in aantocht

de hof met op de achtergrond vaag de Lange Jan

Joriskerk aan de Hof

de Hof

Na de rust gaat de geregisseerde dwaaltocht langs de grachten verder, eerst langs het Havik, een stukje Langegracht, de Westsingel, om tenslotte via het Spui bij de prachtige Koppelpoort uit te komen. Deze combinatie van land- en waterpoort is echt een karakteristiek herkenningsteken van Amersfoort. Iedere keer weer mooi om te bewonderen.

langs het Havik

het Havik

uitmonding van het Havik in de Langegracht

't Spui

terugblik over het Spui richting Museum Flehite

Koppelpoort binnenzijde

Koppelpoort buitenzijde waar ook de singel er weer bij komt

Grebbeliniedijk, bekend hardloopgebied

Bij winkelcentrum de Eemhof over de brug langs de Eemhaven en dan zigzaggend door de nieuwe bebouwing van het Gildekwartier naar de betonnen gevelblokken van de wijk Jericho / Jeruzalem van vlak na de Tweede Wereldoorlog. Een laatste keer over het Valleikanaal en dan eindelijk weer naar een meer natuurlijke omgeving direct langs de Eem.

Eemhaven

uitmonding van het Valleikanaal in de Eem

Bekend terrein hier. Onder leiding van trainster Mieke heb ik hier al diverse rondjes hardgelopen en nooit is het tot me doorgedrongen dat je hier om een oud verdedigingswerk loopt. Je gaat tijdens de training niet op je gemak een informatiebord lezen. Nu wel en daarom weet ik dat dit het Werk aan de Glashut is. Niet gek dat je driekwart van het rondje op een straat rent die De Schans heet.

Ik lees:

De liniedijk bij Amersfoort was in oorlogstijd aan weerszijden afgesloten met water. Aan de westzijde vormde de rivier de Eem een moeilijk te nemen hindernis, terwijl de weilanden aan de oostzijde door de militaire Genie onder water werden gezet. Een dwarsdijkje, de Glashutterkade, moest voorkomen dat het water uit de inundatie zou wegstromen naar het lager gelegen noorden.

binnenterrein achter het Werk aan de Glashut

Op het binnenterrein was plaats voor een militair tentenkamp. Dus daar mogen wij dan omheen hardlopen. Als Mieke de gang er in heeft laat ze ons net zo makkelijk over de Grebbeliniedijk naar de Malebrug rennen, hup weer drie kilometer erbij. 'Je moet die jongelui goed in beweging houden' vindt ze. Soms mogen we even uitrusten en wandelen. Dat doe ik nu ook. Lekker op mijn gemak met links de Eem en rechts de weilanden en bospercelen van Landgoed Coelhorst. Bij een kleine roedel reeën een korte stop voor mislukte foto's en weer verder naar de Malebrug. Prima lopen over dit fietspad.

de Malebrug voor fietsers

Nog een laatste bekend hardloopstuk langs de Malewetering, een kort stuk langs boerderijen en daarna links af de Krachtwijkerweg in, een schier eindeloos polderweggetje op weg naar niets. Daarmee een voor mij nog onbekend gebied op de flanken van de Eempolder.

Malewetering

Krachtwijkerweg op weg naar niets

Dat moet ook de kunstenaar in zijn atelier gedacht hebben. Bij helder weer een eindeloos uitzicht, nu een beperkte blik vervagend in grijs.

Afleiding zijn hier en daar de uitlegborden over de bewegingen van de vogels in vogelreservaat De Slaag; 'eten zonder te kijken' of 'uitsloven in de lucht'. Rond de 16 kilometer zit ik nu. Hoe de vogels zich uitsloven ga ik niet lezen. Boven me kan ik het zien aan de verschillende vluchten ganzen op weg naar een volgende vreetplek. En iedereen moet dat weten gillen ze naar elkaar, uitslovers.

Aan een eind van de Krachtwijkerweg een eenzame bank voor een korte stop. Kort nadat ik aan lunchpakket twee begin komt er zowaar een vrouw met rugzak in tegenover gestelde richting langs. Tja, deze bank is bezet.

Gemaal Zeldert uit 1896

Met een kleine omtrekking komt gemaal Zeldert te voorschijn. Het gemaal dat via de Achtereemlandsche Wetering een groot deel van de polder ontwaterd. Tijdens een storm in 1895 moet het hier behoorlijk tekeer zijn gegaan. Bij de overstroming is het wiel, de diepe ronde plas, tussen het gemaal en de Eem ontstaan.

Op naar de A1 over een onverhard pad direct langs de rivier. Mooi maar zwaar lopen over de glibberige modder, een goede training voor Schotland. 

Na de onderdoorgang van de snelweg en overtocht naar de Baarnse kant gaat het parallel aan de rivier in omgekeerde richting terug naar het zuiden. Leuk is het gebouw dat vroeger de toegang tot het zwembad in de Eem moet zijn geweest.  19-ZWEMINRICHTING-16 staat nog steeds pontificaal op de gevel. Tegenwoordig herbergt het diverse woningen met de achtertuin aan het water.

zweminrichting uit 1916

De wandeling door de rand van de bebouwde komt ten einde en slaat af naar een ouder gedeelte van het dorp, eerst nog kleine huisjes en daarna steeds meer kapitale huizen en enorme villa's.

huisje uit 1850

De vroegere nabijheid van het koninklijke gezin wordt nog levend gehouden met grote stoeptegels die uitleggen dat de tegenoverliggende boom is geplant door Christina. Daarna zie ik ook de bomen die hun plaats door Margriet, Irene en Beatrix hebben gevonden. Alles in een koloniale omgeving bij Villa Peking aan de Javalaan.

Villa Peking

De routebewijzering in Baarn is ook van die tijd. Hier en daar zijn nog kleine snippertjes te ontdekken. Als ik op de tast en gevoel verder ga ben ik blij met het straatnaambord Stationsweg. Dit moet naar het eindpunt leiden. Mijn benen vinden het niet erg als ik aan het eind van de straat zicht op het station krijg. Dat het station er ook mooi uitziet kan ze niet meer zo interesseren. Volgende keer nog wat beter bekijken. Nu wat heen en weer kuieren om wachtend op de trein de tijd te doden en de wandeling in gedachte terug te lopen. Weer een mooie herinnering rijker.

Zie al mijn wandelingen in Nederland