Romeinse Limespad: wandelen van Centraal Station Utrecht naar Harmelen

  Overal Rijnen en Romeinen

Zaterdag 22 juli 2023
17 kilometer

nooit geweten dat de Romeinen ook vakwerktorens
bouwden inclusief straatverlichting

Veel Romeins

Aardig wat herinneringen aan de Romeinen op deze etappe van Utrecht CS naar Harmelen. Vooral in de buurt van De Meern in de vorm van een retro-wachttoren en zelfs een nagebouwd Castellum. In deze ommuurde kazerne was volgens mijn gids ruimte voor een cohort van 480 man.

foto van internet

Op de Romeinse website Castellum Hoge Woerd lees ik: "Vanuit dit fort bewaakten ruim 2000 jaar geleden Romeinse soldaten de rivier de Rijn. Het Castellum ligt namelijk pal aan de Limes: de voormalige noordgrens van het Romeinse Rijk. Tegenwoordig komen op deze historische plek vol archeologische schatten cultuur, natuur en historie op unieke wijze samen door middel van het archeologische museum, het theater, de stadsboerderij en het café-restaurant die zich binnen de muren van het fort bevinden." Wij liepen op onze patrouille direct door naar het café.

Leidse Rijn

De Leidse Rijn wordt vandaag ons houvast. Met enkele onderbrekingen in De Meern zullen we dit kanaal volgen tot het eindpunt in Harmelen. Om het kanaal te bereiken verlaten we station Utrecht Centraal aan de Jaarbeurszijde. Als je daar een tijdje niet bent geweest wordt je overdonderd door de nieuwe woon- en kantoortorens.

hoogbouw rondom Utrecht CS Jaarbeurszijde
met op de voorgrond de Dambrug over de Leidse Rijn

Wij zoeken onze weg naar de Dambrug over de Leidse Rijn. Het kanaal ligt er nog en is niet overwoekerd door straten of bebouwing. Dat is geen grootspraak. De Leidse Rijn begon oorspronkelijk bij de Catharijnebrug over de Catharijnesingel aan de andere kant van het station. In Utrecht was het ook geen probleem die Catharijnesingel te dempen om er een weg van te maken. Men is tot inkeer gekomen en tegenwoordig bestaat de Catharijnesingel weer in vloeibare vorm.

Vanaf de Dambrug loopt de Leidse Rijn over een lengte van ongeveer vier km door de stad Utrecht, waar het eerst het Merwedekanaal en verderop het Amsterdam-Rijnkanaal kruist. Het pad volgt de westzijde van het kanaal. Niet zonder reden. Je loopt er rustiger en waant je na tweehonderd meter bij molen De Ster even op het platteland. Tenminste als je de woontorens op de achtergrond wegdenkt. De ruimte om de molen is supergeschikt gemaakt voor stadse kinderopvang. Ze kunnen er ravotten en van dichtbij andere huisdieren zien dan een hond of kat.

Op weg naar de kruising met het Merwedekanaal loop je langs huizen uit het einde van de negentiende eeuw. Sfeervol zijn ook de ijzeren ophaalbruggen over de Leidse Rijn. Bij het imposante 's Rijks Munt gebouw gaat het zelfs over drie bruggen achterelkaar naar de overkant van het Merwedekanaal. Op dit kanaal wordt stevig geroeid in skiffs en meerpersoonsroeiboten.

Tot onze verbazing lopen we aan de overkant van het Merwedekanaal alweer in het ruime groen, dit keer van het park Oog in Al. Een ruime halve kilometer later zien we een bekend gebouw, het voormalig Militair Hospitaal Antonius Mathijsen, waar ik ooit een nacht mocht verblijven. De gebouwen hebben nu andere bestemmingen, waaronder een AZC, de Protestantse Kerk Nederland, Kinderopvang, Cordaid en verschillende andere stichtingen. De Leidse Rijn omtrekt de vele gebouwen en buigt af naar het Amsterdam-Rijnkanaal.

Dafne Schippersbrug

Leidsche Rijn

Zonder te sprinten steken wij het Amsterdam-Rijnkanaal over via de Dafne Schippersbrug. We belanden in Hoge Weide, een buurt binnen de nieuwe Utrechtse wijk Leidsche Rijn. Alles is hier nieuw, zelfs de parken. Het park de Hoge Weide bestaat uit een zestal aarden heuvels, een ervan bekroond door een kunstzinnige metalen cirkel behangen met schommels. Of hier ook ouderwets gespeeld wordt is niet te zien. Alles staat er onaangeroerd bij. Dan zullen wij maar een van de rijkelijk uitgestrooide banken gebruiken voor een rust.

De Meern

In het verleden was De Meern een lintdorp langs de Leidse Rijn. Nu vormt het samen met Vleuten een wijk van Utrecht. De oude dorpskeren aan elkaar gegroeid door vinexwijken. Van een paar duizend inwoners naar nu samen met Vleuten naar meer dan 50.000. Het oude centrum is er nog wel, maar het Limespad ontwijkt hier de Leidsche Rijn en slingert vooral door parken langs de nieuwe wijken. Allereerst voert een oude landbouwweg, de Groenedijk, ons naar het al besproken Castellum Hoge Woerd waar de gemeenschapszin nieuwe vorm krijgt.

binnenplaats van het Castellum ook gebruikt voor evenementen

Na de koffie in het castellumcafé voert de route ons zuidwaarts via het Vasalisplantsoen en het Meentpark tot de A-12 de routeplanners naar het oosten heeft gedirigeerd. Daar volgen het Mauritspark en Kloosterpark. Het loopt prettig in de parken met de waterpartijen. Zo vermijdt het pad een zoektocht door een aaneenschakeling van nieuwe buurten.

Maar we maken deze omtrekking ook niet helemaal zonder reden. Ooit liep hier de Rijn. Er ligt op de Balijelaan, de voormalige zuidoever, zelfs een plat schip uit de Romeinse tijd. Hierna moeten we er toch aan geloven en lopen we wat saai door een aantal straten en stegen totdat de Leidse Rijn ons bevrijdt van De Meern. Van armoe rusten we onder een viaduct om enkele spetters te ontwijken.

authentieke grenspaal van het Romeinse Rijk,
in 1997 aan de Romeinen aangeboden door 

Bouwfonds, Grontmij, Haitsma Beton, KWS Utrecht, De Provincie en de Gemeente

Leidse Rijn deel twee

Halverwege De Meern en Harmelen verandert het kaarsrechte kanaal en maakt het water een ruime bocht. In Wikipedia lees ik dat in dit gebied ooit een zuidelijke tak van de rivier de Rijn liep, die vrijwel geheel verdwenen is door verlanding. In Harmelen mondt de Leidse Rijn uit in de hoofdtak van de rivier de Rijn, die vanaf Vleuten komt. Na de aanleg van het kanaal Oude Rijn is men ook het riviergedeelte tussen Harmelen en de Noordzee Oude Rijn gaan noemen.

Wij monden uit op het kerkplein van Harmelen en zoeken onze weg naar de bushalte. De papieren informatiebladen laten ons schrikken op deze zaterdag. Anders dan op internet worden er alleen tijden aangegeven voor maandag t/m vrijdag. Lokale bewoners kijken mij vreemd aan als ik het meld. "Nee, hoor. Ze rijden normaal ook op zaterdag". Waarom weet het openbaar vervoer een wandelingeinde toch altijd weer spannend te maken? Omdat het leven anders saai zou worden bedenk ik als we veilig in de bus naar Utrecht Centraal zitten.

Zie al mijn wandelingen in Nederland