Veluwe Zwerfpad: wandelen van Otterlo via Harskamp en Kootwijk naar Garderen

  Zand Zonder Zee

Donderdag 2 mei 2024
 ± 23,5 kilometer

Het raarste

Je loopt op je gemak door een dun bos, kijkt genietend om je heen naar de lichte glooiingen en schat die heuveltjes in als restanten van stuwwallen. Het denken over die heuveltjes stopt als je opnieuw kijkt. Wat was dat? Zag ik daar nu een hoofd boven de bosgrond uitsteken? Inderdaad, een hoofd. Het hoofd van een jongetje. Het lijkt net of het hoofd is ingegraven, net als op het strand.

een indruk van het bos niet ver van het hoofd

Oh, nu beweegt het hoofd. Blijkbaar zit hij in zijn eigen bubbel en in een kuil. Hij heeft er in ieder geval geen problemen mee zijn hoofd boven het maaiveld te steken. Ik laat hem, want het gaat hem zo te zien goed. Even verderop ontwaar ik nog meer spelende kinderen in dit bos. De zijuitgang van een camping bij de Harskamperdennen geeft een geruststellende verklaring. Doorlopen maar.

Het mooiste

Een aantal jaren geleden heb ik al een wandeling over het Kootwijkerzand gemaakt. Dus helemaal nieuw is de kennismaking niet. Toch biedt deze enorme golvende zandvlakte ook dit keer weer een indrukwekkend beeld. Het loopt vermoeiend maar het panorama compenseert het helemaal. Alsof je door de duinen loopt op weg naar zee.

Even nazoeken op internet levert ook een andere uitleg over de vele heuveltjes die er in het bos tussen schietterrein De Harskamp en het Kootwijkerzand te zien zijn. Het heeft niets met mijn zelf bedachte uitleg van gletsjerafzettingen te maken. Die glooiingen in het terrein ontstonden vanuit de zandverstuivingen uit de tijd dat het nog één grote zandvlakte was en het bos nog aangeplant moest worden. Die zandverstuivingen waren vanaf de Middeleeuwen ontstaan door een te intensief gebruik. Denk aan langdurige beweiding met schapen en afplagging van de heide. Daardoor kwam het zand bloot te liggen en kon het gaan stuiven.

Harskamp en omgeving

Al het vervoer is vandaag in eigen hand. Om acht uur geparkeerd bij de Hersteld Hervormde Kerk in Garderen. Daarna achttien kilometer met de eigen fiets via Stroe en Harskamp naar Otterlo. Op eigen vervoer hoef je niet te wachten en het vertrek is altijd exact op tijd. Alles zonder geweld tegen de bestuurder en in een stralende zon die zich opmaakte voor een eerste zomerse dag.

De kilometers wandelen naar Harskamp waren aangenaam en onderhoudend. Begeleid door het achtergrondgeratel van lichte en zware mitrailleurs van de schietbanen loop ik in rustig tempo uitkijkend over de weilanden, akkers, boerderijen en campings. Het dorp Harskamp passeer ik achterlangs over de Molenweg. De molen zelf staat wat ielig ingebouwd tussen bedrijfsloodsen en kan alleen zijn eigen weg nog overzien. 

Kort duikt de route het dorp in om er een paar honderd meter verder weer uit te ontvluchten en het buitengebied in te schieten. Volgens de klok op de Hervormde kerk passeer ik daar om zes over tien. Inmiddels is het warm genoeg om mijn broekspijpen in te korten tijdens een eerste rust. Buiten Harskamp volgt een slinger naar de Stroeallee. Anders dan de naam doet vermoeden moeten auto's uitwijken om elkaar te passeren en op mijn beurt schuif ik enkele keren de berm in. Het karakter blijft landelijk tot aan het toegangshek naar het Loobosch, het bos tussen de schietbanen en het Kootwijkerzand. 

Stroeallee

Met het betreden van die bossen verlaat ik na vier wandelingen over het Veluwe Zwerfpad eindelijk de gemeente Ede. Gemeente Barneveld gaat voor me open. Hoewel, in eerste instantie mag ik van de routetekens niet het Hondenlosloopbos Harskamp in.

Maar blijkbaar is dat losloopgebied zo groot dat het pad er enkele honderden meters verder via een onhandige dubbele afrastering als nog doorheen loopt, inclusief de honden. En dat zijn er veel die hun bazen hier naar toe brengen. Links en rechts schieten ze voorbij met vooral oog voor elkaar. Een enkele duikt in kleine vennetjes die door het hoge grondwater rijkelijk gevuld zijn. Straks maar weer afspuiten.

Ik passeer het kinderhoofd boven de bosgrond en dring dieper het steeds stillere bos in, als je mitrailleursalvo's wegfiltert. Tien kilometer, tijd voor een tweede rust tegen een kalme boom.

Kootwijk

Nog een anderhalve kilometer door het dennenbos en dan opent zich de toegang tot het Kootwijkerzand. Terwijl de schietgeluiden wegsterven zet ik mijn eerste stappen op een spoor door het goudgele stuifzand. Hier en daar is het terrein met dikke touwen afgezet om vogels een rustgebied te geven om te broeden. 

sommige duinen zijn echt hoog

Het middenterrein is een gele golvende vlakte. Om mij heen zie ik een duinlandschap onderbroken door schuchtere stukken waar dunne graspolletjes proberen te overleven. Verderop krijg ik zicht op de uitkijktoren waar het drukker is dan hier midden in het zand. Kijken gaat sneller dan lopen. Slechts hier en daar een groepje kinderen en enkele werkers in deze zandwereld. Mooi.

Via een stukje hei loopt de route naar een ingang van de noordelijk gelegen bosrand. Het wordt tijd voor een terras. Nog een kilometer slingeren door het bos en de rand van Kootwijk wordt zichtbaar tussen de bomen. Een haastige foto van het mooie kerkje, maar dan toch snel naar het drukke terras van Gasterij 't Hilletje. Duidelijk dat het vandaag een warme dag in de meivakantie is in een geliefde wandel- en fietsomgeving.

Caitwickerzand?

Mijn mobiel zegt dat ik op het Caitwickerzand loop. Caitwick klinkt met een beetje fantasie als een andere uitspraak van Kootwijk. Maar het Kootwijkerzand heb ik al dik en breed achter mij gelaten en mijn kaart kent helemaal geen Caitwickerzand. Nadat ik Kootwijk verliet om naar de onderdoorgang van de A1 te lopen kwam ik keurig langs het Kootwijkerduin, ook al zo'n ruig heidegebied. Ook het wandelen over een mountainbike track verliep met regelmatig achterom kijken zonder kleerscheuren. Alles net zo als mijn routekaart wil.

mooie akker net buiten Kootwijk aan de Kootwijkerdijk

langs het Kootwijkerduin

een mountainbike track waarop ik een paar keer aan de kant mocht

onderdoorgang van de A1

De snelweg voorbij blijven de markeringen mij sturen. Hé een picknickbank, even rusten. Even later sluit een tweede wandelaar aan die mij van alles uitlegt over het gebruik van een GPS-app. Google Maps vindt hij maar niks. Te onnauwkeurig zou het in het bos zijn. Zijn app moet ik thuis nog maar eens bestuderen. Kan handig zijn in Schotland. Hij heeft inmiddels zijn schoenen uitgetrokken, een goed moment om afscheid te nemen.

hier klopt alles nog. even verderop staat de picknickbank

Hoewel met enige moeite lukt het de vervolgmarkeringen te vinden. Onbekommerd pak ik de draad weer op. Alleen dat we in oostelijke richting lopen bevalt mij niet. Het pad zou naar het zuiden moeten gaan. Ik blijf ook alsmaar de verkeersgeluiden van de A1 horen.

Gelukkig, het pad draait na vijfhonderd meter toch naar het zuiden. Weer vijfhonderd meter verder bereik ik een veel grotere hei dan op mijn kaart en de rood-gele strepen willen opnieuw dat ik naar het oosten ga. Dat kan niet goed zijn. Maar misschien is het een aanpassing van de route. Toch nog maar even volgen.

ik weet nu dat dit bij het Caitwickerzand is

Ik trek om de hei heen en gelukkig gaat het pad daarna weer naar het zuiden. Waar ik op de kaart zit weet ik inmiddels niet meer. Als de tekens mij even later weer naar het oosten willen loodsen weigert mijn hele richtingsgevoel. Dit kan niet goed zijn. Eens kijken of Google Maps toch nog een beetje werkt in het bos. Ik zie dat ik op het Caitwickerzand sta. Nooit van gehoord en ik had er ook helemaal niet moeten zijn. Ik voer Garderen in Google Maps in en krijg een ontsnappingsroute dwars door de bossen. 

Met enige moeite weet ik mijzelf met behulp van het pijltje op mijn mobiel weer de goede kant op te sturen. De bospaden zijn tot mijn tevredenheid ook op Google Maps redelijk te herkennen. Hier en daar dwingen hekken tot een aanpassing, maar na een half uur bereik ik de halfverharde weg De Rode Zanden waar ik de route weer oppak. Gelukt en weer verder.

op de Rode Zanden

Binnenkomst Garderen

Met de oversteek van de Amersfoortseweg worden de bossen definitief verlaten. Via de verzameling mooie oude boerderijen Ouwendorp slingert de route langs akkers en weilanden. Het terrein glooit licht als de rand van Garderen in zicht komt en de molen en kerkspits zich in het zonlicht aftekenen. Dit zijn de mooiere einden van een wandeltocht. Prachtig.

Ouwendorp

de rand van Garderen komt in zicht met de daken achter de glooiing 

molen De Hoop

De kerk die bij de spits hoort is snel gevonden, net zoals mijn auto. Het is mooi geweest voor vandaag. Mijn enkel heeft zich goed gehouden en heeft slechts met enige steken aangegeven dat nog niet alles goed werkt. Eerst snel de fiets op halen en dan naar huis.

Garderen is nog steeds in Koningsdagversiering als ik terugkeer naar huis

Overtraining?

Wat mij onderweg naar huis bezig houdt is de vraag hoe ik met het volgen van de markeringen toch helemaal uit koers ben geraakt. Zou er een tweede streekpad zijn met dezelfde rood-gele markering? Het blijkt thuis bij nazoeken op internet dat er inderdaad een tweede route loopt. Weliswaar ook van het Veluwse Zwerfpad, maar dan een aftakking naar Hoog Soeren. Tevoren heb ik dit niet goed bestudeerd en onderweg ook geen speciale tekens gezien die op een aftakking wezen.

vlak voor Garderen was deze dikbil stier ook al niet zo tevreden over mijn navigeren

De afgelopen drie weken heb ik met vandaag er bij vijf keer gelopen, vier keer over het Veluwse Zwerfpad en een keer door Amersfoort met de Stichting Samen Op Pad. Totaal ongeveer honderd kilometer. Omdat ik bij Bever las dat je ook je schouders moet trainen heb ik ook maar met wat meer gewicht in de kleine rugzak gelopen. Vandaag verzwaard met zand tot acht kilo. Met de benen en de schouders gaat nu alles goed, maar de aanhechting van mijn achilles begint kuren te vertonen, gewoon gezegd, pijn te doen. We gaan even niet meer wandelen en hardlopen anders komt Schotland in gevaar. Trainingsverstand komt met de jaren. Dan maar wat fietsen en zwemmen. Hopelijk komt deze inkeer op tijd. 

Zie al mijn wandelingen in Nederland