GR 128 Vlaanderenroute; Wandelen van Zonnebeke via Moorslede naar Rumbeke - Roeselare

Zonnebeke - Moorslede - Rumbeke

13 juli 2020
18 km

Britse Militaire Gemenebest begraafplaats Tyne Cot

Eerste Wereldoorlog

Stilte en een vorm van onbegrip
Stil wordt je vanzelf wel bij de aanblik van deze zee van grafzerken. Op de militaire begraafplaats Tyne Cot staan er rij na rij. Voor je ogen liggen 11.957 militairen begraven, waarvan 8.369 niet geïdentificeerd. Voornamelijk Britten, maar ook veel Australiërs, Canadezen en Nieuw-Zeelanders. De muur aan de bovenzijde van de begraafplaats is het Tyne Cot Memorial met de namen van 33.783 vermiste Britse soldaten en in een afzonderlijk inham nog eens 1.176 vermiste Nieuw-Zeelanders. Allemaal gestorven voor het stoppen van de Duitse aanval en het moeizaam heroveren van het Belgische grondgebied tijdens de Eerste Wereldoorlog. 

Al die Britse regimentsemblemen die in de stenen zijn uitgefreesd trekken aan je voorbij als je over dit veld loopt. Veelvuldig onderbroken door de minder bewerkte zerken met slechts de tekst 'A SOLDIER OF THE GREAT WAR'. Onder het kruis op de grafzerk in kleinere letters 'KNOWN UNTO GOD'. 

Christusbeeld in Zonnebeke snapt het ook niet

De omvang van de oorlog was inderdaad 'great', vooral ook het aantal doden. Voor de rest was er weinig 'great' aan. Elk verloren leven in een oorlog is een hoog offer. En het is nog hoger als het verloren wordt voor en in een ander land. Mensen blijven vreemde wezens.

Spoorlijn naar de dood
Bij de aanblik van al dit leed was het ongemak van het mondkapje in het openbaar vervoer op de heenreis een nietszeggend gedrein geweest. Aangekomen in Zonnebeke bij de centrale rotonde werden we direct geconfronteerd met de Eerste Wereldoorlog. In Nederland een onderbelichte oorlog, maar hier enorm aanwezig. Al bij de kerk zien we een groot informatiedoek met de uitleg dat alles wat we nu om ons heen zien van na die oorlog is. Heel Zonnebeke was van de aardbodem weggebombardeerd door alle artilleriebeschietingen. 

Op de informatieborden een kilometer verder langs de voormalige bevoorradingsspoorlijn zien we foto's van modderige kapotgeschoten velden. Geen huis meer overeind. Uitleg van treurige vergeefse Britse aanvallen met duizenden doden in slechts enkele uren.

 

Wij lopen over deze voormalige spoorlijn, nu omgetoverd tot een fietspad. Alles is weer groen, overal staan weer bomen, bramenstruiken en op de velden mais, voederbieten en aardappelen. Het is moeilijk voor te stellen dat er hier één grote modderige vlakte was, aan beide zijden van de frontlijn doorgroefd met loopgraven en andere stellingen. Hier en daar enkele bunkers van de Duitsers. Uitmuntende doelen om te bombarderen en daarna met een aanval op dood te lopen.

Wandelend front

We wandelen naar het noordoosten en lopen zo door verschillende fases en frontlijnen van de gevechten in de richting van de Duitse verdedigingslijnen. The Battle of Broodseinde klinkt ons vreemd in de oren als je het uitspreekt, half Engels, half Nederlands. Aangekomen bij het voormalige station van Passendale besef ik mij dat ik die naam vaker heb gehoord in the battle of Passchendaele. Een enorm Brits offensief in de modder omdat de afwatering van dit moerassige gebied kapot geschoten was. De aantallen gewonden gaan niet meer om duizenden, maar om honderdduizenden. Aan het eind van bijna vier maanden vechten ongeveer 310.000 Britse en 270.000 Duitse slachtoffers en een terreinwinst kleiner dan onze wandeling van vandaag.

Bij het station drinken we een cola bij café de Kaasdaele direct naast een schildering van een wachtende soldaat op vervoer naar het front. Hij ziet er nog goed gekleed uit. Of hij er echt zin in heeft is niet goed in te schatten.

We kijken om ons heen. Naar de bediening met mondkapje. Naar de overkant van de weg. Dit deel van Passendale rondom het voormalige station wordt op onze kaart Kaasmakerij genoemd naar de grote kaasfabriek. Dat brengt je weer terug in het heden. Ondanks de naweeën van corona een stuk beter.

Vagevuur

Al ontwijkend tussen de fietsers vervolgen we over de voormalige spoorlijn richting het buurtschap Vagevuur. In het vagevuur zien we ons zelf liever niet. In dit buurtschap geven ze ons vast een inkijk. Het valt mee en we zwaaien terug. 

lekker veel aardappelen in het Vagevuur

Verwoesting

De spoorlijn laten we achter ons en we slaan af naar Moorslede. De oorlog laat je in dit deel van België niet zomaar los. Ook Moorslede heeft zijn deel van de gevechten meegekregen. Volgens de beschrijving in onze gids kwam door de slag om Passendale de frontlinie veel dichterbij te liggen: "De nagenoeg totale vernietiging van Moorslede vond voornamelijk plaats in 1917-1918 door Britse beschietingen en het opblazen van strategische gebouwen door de Duitsers." 

Een armloos borstbeeld op een hoge zuil herinnert ons niet alleen aan de slachtoffers van de Eerste Wereldoorlog maar doet ook dienst als herinnering voor de verliezen in de Tweede. Aan het aantal namen af te lezen waren die kleiner. Ik denk niet dat je dat een geluk mag noemen.

de Kouterweg

Kouters

Tot de avond zien we de rest van de route geen directe herinneringen aan de oorlog. Na Moorslede duiken we de kouters in: de weides en akkers. Onderweg verbazen we ons over de hoeveelheid lichamelijke arbeid die een groenteteler moet leveren voor een krat met kolen. Bukken, met een lang mes de kool los snijden, keurig in een kratje leggen, bukken, afsnijden, voorzichtig wegleggen, bukken, ... 

Apart is ook de waarschuwing om niet in zijn waterreservoir te gaan zwemmen. Dat Belgen sportief zijn wisten we, maar dat de zwemlust zo ver gaat hadden we niet verwacht.

Afronding

Met een heerlijk zon en een aangename temperatuur leidt de route ons verder door een agrarische omgeving. Er komt na deze lange dag enige sleet in de waarnemingen. Van Kasteel Koekuit zien we door de bomen niets, we rusten bij een vlasveld, maken nog een foto van de kerk in Zilverberg en zijn vier kilometer verder. 

Voorbij Zilverberg nog een korte blik op een prachtig gebouwd landhuis, verkeerd lopen bij het Natuurreservaat De Kleiputten en het negeren van de omleidingen door het Sterrenbos. Dat laatste was een gemis, want het kasteel en de bijgebouwen zagen er vanaf de voorzijde aantrekkelijk uit. We waren het een beetje zat en gingen meteen door naar hotel Vijfwegen. 

Stadhuis van Roeselare aan de Grote Markt

's Avonds nog twee kilometer wandelen naar het centrum van Roeselare om op de Grote Markt heerlijk te dineren met het zicht op de mooie gevel van het stadhuis. Op een herdenkingsgevel zien we dat ook deze stad veel heeft geleden onder de oorlog. De gevel geeft de heropbouw wel letterlijk weer. Geheel in Belgische stijl is er gewoon een verdieping op het oude gebouw gezet en daarna de zege van Jezus gevraagd. Daar moet je je als Nederlander niet mee bemoeien, er is hier al genoeg geleden. Gewoon terug gaan naar het hotel en slapen.

Elk jaar maken we enkele wandelingen over dit mooie pad. De dagberichten staan in een totaalverslag: GR 128 Vlaanderenroute