Veluwe Zwerfpad: wandelen van Warnsborn via Oosterbeek naar Station Wolfheze

 Sprengen, beken of sloten

Zondag 13 april 2025
± 15 kilometer

sprengbeek op het landgoed Warnsborn

Warnsborn

Vandaag de tweede dag van mijn test-wandeling met rugzak ter voorbereiding op de trektocht in Schotland. Gisterenavond heb ik na het diner al achter de camping het begin van de vervolgroute verkend. Verrast was ik door het heuvelachtige gebied waar zelfs een ielig beekje stroomt. Eigenlijk is het een sprengbeek want er is een uitgegraven bron niet ver ten zuiden van de camping en het verloop van dit beekje met bruggetjes en watervalletjes heeft toch een niet helemaal natuurlijk verloop. Geeft niet, mooi is het wel. Zeker om zo je wandeldag te beginnen. Wat ik dan nog niet weet is dat ik dit beekje van Warnsborn straks weer tegen zal komen.

Na 300 meter mag ik meteen weer omhoog. Ik neem aan dat dit dan de Bakenberg is waar hier veel naar vernoemd is. Dit is echt nieuw gebied voor me. En dat blijft dat de hele dag zo. Mooi.

Als ik boven ben leidt de route mij op ruime afstand om de gebouwen van het landgoed Warnsborn heen. Slechts bij vlagen kan ik door de beuken, taxussen en laurierstruiken zien dat ze in de Orangerie ook wakker zijn.

Maar het mooiste deel van Warnsborn komt nog als ik een kleine kilometer verder op een vijver stuit. Het is een van de kleine plassen waar de Warnsbornbeek doorheen stroom, dezelfde sprengbeek waar ik twintig minuten geleden bij de camping ook al tegenop liep. Ik lees dat de meeste sprengenbeken zijn gegraven om watermolens aan te drijven, maar dat deze is gegraven om landgoed Warnsborn op te leuken met een stroompje, watervalletjes en vijvers. En dat is geslaagd vind ik bij mijn loop stroomopwaarts naar hotel Groot Warnsborn.

Vijverberg en Lichtenbeek

Van de Vijverberg heb ik niet echt veel gezien. Hij staat op mijn kaart maar de route trekt mij er langs. Ik ga deze route over een paar dagen nog een keer lopen om deze gemiste stukken over te doen. Meteen weer met een flinke rugzak om mijn schouders en benen nog een keer te verrassen.

Groot Warnsborn

Om bij dat Vijverberggebied te komen liep ik na hotel Groot Warnsborn nog parallel aan het laatste stuk van de Bakenbergseweg. Met gisteren erbij heb ik die van bijna alle kanten gezien. Hier passeert de route via de achterkant de boerderijen met de laatste huisnummers 303 en 305. Dan hoor je er nog net bij.

Nu slinger ik over een onverhard pad langs kleine plassen en boshuizen naar de Amsterdamse weg waar ik Landgoed Warnsborn verlaat.

Na de oversteek wordt ik welkom geheten in Landgoed Lichtenbeek. In een bos met de naam Lichtenbeek verwacht je op zijn minst een smal stroompje. Niets ben ik tegengekomen. Dat wordt aanstaande zaterdag bij de herhaling ook een 'target'. Zeker als je op weg bent naar Oosterbeek. Daar moeten ze toch ook ergens hun water vandaan krijgen.

Welkom op Landgoed Lichtenbeek

Oosterbeek

Zoek je in Oosterbeek naar de naamgever van het dorp dan kom je bedrogen uit. Er zijn wel verschillende sprengbeken, en er is zelfs een Zuiderbeek, maar een Oosterbeek, ho maar. Wel lees ik bij de Bekenstichting dat er een Oorsprongbeek is. Dat komt in de richting en begint ook met een O. Deze Stichting streeft naar het in stand houden, herstellen en verbeteren van de Veluwse sprengen en beken. Op de aantrekkelijke website zijn ook allerlei wandelingen langs beken te vinden.

Waar je in Oosterbeek wel mee geconfronteerd wordt is het oorlogsverleden. Bij het verlaten van het Landgoed Lichtenbeek zie ik aan de overzijde van het weiland al de contouren van een oorlogsbegraafplaats. De route leidt je langs dit ereveld,  het Airborne War Cemetery. Strakke rijen grafstenen blijven indrukwekkend. Veel van deze gesneuvelde militairen, 1754 volgens de informatie, zijn gevallen tijdens de Slag om Arnhem, de niet gelukte landingsoperatie Market Garden in 1944. Een moment om te beseffen dat onze vrijheid met een hoge prijs is betaald. Buitenlanders gevallen voor ons.

Op weg naar de noodwestelijke uitgang van Oosterbeek sta ik kort stil bij een gedenkteken ter herinnering aan de zware gevechten die in en rond Oosterbeek hebben plaatsgevonden door 7th Battalion The Kings Own Scottisch Borderers en Pilots van het Glider Regiment die met zweefvliegtuigen, zogenaamde gliders, in Heelsum zijn geland. Het huidige witte gebouw erachter, Gastenhuis Dreyeroord, staat op de plek van het oorspronkelijke Hotel Dreyeroord. Dit hotel, bijgenaamd The White House, speelde een belangrijke rol als hoofdkwartier van de geallieerden tijdens Market Garden.

Heelsumsebeek

Tijdens de rust aan de rand van een heitje buiten Oosterbeek heb ik uitgedokterd dat een vertrek met de trein van 12.13 uur vanaf station Wolfheze er gelet op de resterende acht kilometer niet meer in zit. Omdat er maar één keer per uur een trein richting Ede-Wageningen stopt wil ik die van 13.13 zeker halen. Het tempo gaat omhoog en geen tweede rust.

begin van de Papiermolenbeek

Met 15 kilo op je rug krijg je niet direct windtranen in je ogen van de snelheid en is er nog voldoende tijd om te genieten van de beken waar het pad langs kronkelt. Mooi om te zien hoe hier in de Wolfhezerbossen ten oosten van de snelweg A50 in het verleden een spreng is gegraven. Volgens mijn gids is het de Papiermolenbeek. Door de verdroging van het landschap en waterwinning is hij in de bovenloop helemaal drooggevallen.

Twintig minuten later stuit ik op een opvallende dode boom aan de rand van een inmiddels met water gevulde beek. Ik neem tenminste aan dit een beek is, hoewel er weinig stroming te zien is en het hier en daar ook op een sloot lijkt. Een passant die mij de dode boom ziet fotograferen vult meteen een vraag in "Als je 500 jaar oud bent mag je ook wel een beetje vergaan." Dan moet dit blijkbaar een van de Wodaneiken zijn die volgens mijn gids aan die leeftijdseis voldoen.

Wodan?

Omdat ik in het beekdal loop zie ik nauwelijks iets van de duidelijk hoger gelegen Wolfhezerheide. Tussen de hardlopers door blijf ik stug mijn beek, de Heelsumerbeek volgen. Daarbij natuurlijk argwanend spiedend of mijn routekeuze bevestigd wordt door de geel-rode markeringen van het Zwerfpad.

Waar de beek echt breder wordt begint het Zwerfpad aan de retourtocht naar Wolfheze. Deze loopt over een noordelijk deel van de Wolfhezerheide. Bij een bruggetje is goed te zien hoe helder dit water is.

Nog een mooi stuk heide naar het ecoduct over de A50 leidt de aandacht af van toenemende bewolking. Zou het na weken van droogte eindelijk gaan regenen? De route en ik vluchten via de wildpassage over de snelweg en beginnen aan het laatste stuk rondom de bebouwing van Wolfheze naar het station. 

met de wildpassage over de A50

Al ruim voor aankomst op het station zie ik op mijn horloge dat ik het hogere tempo overdreven heb. Drie kwartier te vroeg. Tijd genoeg om van een slechtziende weduwe te horen hoe ze vroeger op de boerderij leefde en nu rondtrekt om mooie tuinen te bekijken. En dat binnenkort zelfs in Zuid-Engeland. Ze woont in Ede vertelt ze. Je hoort veel op een station als je tijd hebt.

Beiden rijden we in acht minuten naar station Ede-Wageningen. Hoe zij verder in Ede is gekomen weet ik niet. Ik heb Ede nooit bereikt. Mijn Valleilijn gaat helemaal nergens naartoe, want de verbinding met het veiligheidsnet doet het niet. Als ik na bijna een half uur afwachten in een langzaam leeglopende wagon besluit om dan maar met de NS via Utrecht richting Amersfoort te reizen ben ik niet de enige met dit briljante idee. Op het nieuwe perron weer tien minuten wachten voor de intercity uit Arnhem richting Utrecht. Echt tijd genoeg om te zien hoe de blauwe Valleitrein alsnog wegrijdt. Drie uur na aankomst op station Wolfheze sta ik met drie treinoverstappen en een aanvullende busrit alsnog thuis. Echt een test-tweedaagse.

Zie al mijn wandelingen in Nederland