Hermannshöhen: wandelen van de Clever Schlucht bij Borgholzhausen naar Dissen am Teutoburger Wald

 Hollandskopf

Donderdag 25 mei 2023

11,5 kilometer wandelen van de Clever Schlucht bij Borgholzhausen naar Dissen am Teutoburger Wald.

10 km fietsen in omgekeerde richting.

Toeval
Sinds twee weken help ik een ouder echtpaar met de tuin. Hij Nederlands, zij van Duitse origine. Trouw helpt hij mee met het aanpakken van het onkruid. Al pratend onder het wieden hoorde ik dat hij zijn vrouw had ontmoet tijdens zijn dienstplichttijd lang geleden. Hij zat bij een Nike-raketeenheid in het Teutoburger Wald. Nederland droeg in die tijd van de Koude Oorlog bij aan een NAVO luchtverdedigingsgordel in Duitsland ten westen van de Weser. Hij vertelde nog dat zijn vrouw uit Oldendorf komt.

Nike-raket: bron Wikipedia

Bij naspeuring 's avonds op internet kan ik wel een klein dorp Oldendorf vinden maar verder geen geschiedenis over een Nederlandse raketopstelling. Toeval of niet, maar vandaag tijdens de wandeling op de Hermannshöhen stuit ik bij een informatiebord midden in het bos bovenop de Hollandskopf op de ontbrekende gegevens.

Op het bord lees ik dat hier van 1963 tot 1983 een vuurleidingscentrale met radars stond en dat de bijbehorende raketten tweeënhalve kilometer oostelijk waren opgesteld in het dal bij Borgholzhausen aan de Sundernstrasse. Op Google Maps zie ik dat daar nu een US/NL Nike-museum is. Dat heb ik daarstraks in Borgholzhausen gemist. Dus toch niet alles in het echt gezien. Maar dit informatiebord midden in het bos geeft ineens beeld bij het verhaal van mijn dorpsgenoot. Apart.

drie voormalige raketlanceerlocaties bij Borgholzhausen vanuit de lucht

Autorijden, wandelen, fietsen

Om dit alles mee te maken gaan vandaag uren vooraf. Vanochtend om zeven uur heb ik eerst Judith en Maxime naar Schiphol gebracht. Moeder en dochter een paar dagen samen op stap. Mooie herinneringen voor later. Zelf heb ik al besloten niet alleen thuis te blijven zitten. Dit is een uitstekende gelegenheid om verder te gaan met de Hermannshöhen. Door Corona is er de afgelopen jaren niets van gekomen en Judith heeft al laten weten dat ze er niet mee door wil, teveel steile hellingen. Een verstandige beslissing, maar toch jammer, want ik vind het een mooie omgeving in een andere culturele sfeer, andere taal, andere bouwstijl. Nou dan maak ik het wel af als Judith er niet is. Een nadeel is dat je de ervaringen niet meer zo kunt delen.

Waldgasthof Röwekamp ten noorden van Dissen am TW

Om niet moeilijk uit te vinden hoe laat en waar er een bus of trein rijdt heb ik besloten van openbaar vervoer af te zien. Ik heb mijn fiets meegenomen om voor of na de wandeling naar het begin of eindpunt te rijden. Wel wat meer inspanning, maar meer onafhankelijkheid en waarschijnlijk een stuk sneller.

Na de rit naar Dissen parkeer ik om twaalf uur de auto bij Waldgasthof Röwekamp ten noorden van Dissen am Teutoburger Wald. Dit is het plek waar Judith en ik in 2019 onze laatste ervaringen op de Hermannshöhen achterlieten. Nu laat ik daar de auto achter en fiets 10 km naar de Clever Schlucht, 3 km ten zuiden van Borgholzhausen. Onderweg passeer ik zonder inhouden het dorpje Oldendorf, de voormalige woonplaats van mijn Duitse dorpsgenote. 

Clever Schlucht - Ravensberg - Borgholzhausen

Nadat de fiets op Nederlandse wijze stevig vastgekabeld is achtergelaten op de kleine stille parkeerplaats, kann es los gehen. Dat klinkt wat aanmatigend, want zo hard ging es nicht los omhoog naar de Ravensberg. Even wennen aan de eerste stijgingen van dit jaar.

Clever Schlucht

op de Hermannshöhen kun je de weg niet kwijtraken,
volg de H.

De Burg Ravensberg is eigenlijk een replica. Ooit stond hier in de elfde eeuw een echte verdedigingstoren van de Graaf van Ravensberg. Die toren is allang ter ziele gegaan, maar om historisch-nostalgische redenen is rond 1833 een nieuwe als uitkijkplatform herbouwd. Ook die verviel en slechts door inzet van vrijwilligers staat er nu weer een stevig exemplaar met een soort verenigingsgebouw ernaast. 

Helaas is de Gaststätte alleen in het weekend open. Ik mag dus direct na mijn ronde weer afdalen richting Borgholzhausen. Na het steilere deel in het bos slingert het pad tussen boerderijen en akkers naar de randen van het kleine stadje.

De route op mijn kaart loopt anders maar ik volg gedwee de H-tekens en kom via een aardig wandelpad langs de Violenbach bij de Evangelische kerk in het centrum. Even een haltemoment bij het monument ter nagedachtenis aan de oorlog. De Frans-Duitse oorlog van 1870 wel te verstaan.

Mijn aandacht wordt echter afgeleid door een ijs etende man. Dan moet er ergens een Eisdiehle zijn. Even later zit ik met drei Kugel mintijs binnen op de bank van het lege Eiscafé Ferreira. Meteen een eerste rust. Heerlijk. Toch een soort verlate lunch, want die is er bij ingeschoten en ik zie nog geen terras. Voor een terras is het trouwens te kil en te winderig vandaag.

Eiscafé Ferreira

Naar boven

De route hoekt zich Borgholzhausen uit langs verschillende vakwerkhuizen. Nu verschijnen er ineens wel terrassen. Ook bakkerij Brinkhege komt te laat. Ik wil verder.

Vanaf de westelijke stadsrand gaat het echt omhoog in de richting van de Luisenturm. Deze uitkijktoren staat op de berg Johannisegge van 291 meter hoogte. Het tempo daalt behoorlijk om mijzelf een kleine 150 meter naar boven te dragen.

Het rustige begin van de beklimming met een terugblik op Borgholzhausen

in het bos gaat het steiler omhoog

De Luisenturm mag vrij beklommen worden. Boven heb je een prachtige blik op de valleien rondom. Omhoog is geen probleem, naar beneden geven de gerasterde doorkijk traptreden een aparte beleving.

Op de kam

De volgende twee doelen vormen de Hollandskopf en de Steinegge, twee hogere punten op de kam van dit deel van het Teutoburger Wald. Op de Steinegge staat alweer een uitkijktoren op de kaart getekend. Maar belangrijker is dat het daarmee een goed herkenningspunt is om aan de afdaling naar Dissen te beginnen en zo uit te komen bij Waldgasthof Röwekamp waar de auto staat. Ruim vijf kilometer mooi wandelen op deze beboste kam.

Op de Hollandskopf zie ik geen Nederlandse radars meer die hier volgens de tekening op het informatiebord tussen 1963 en 1983 stonden. Nu staat er een windmolen, een nuttig gebruik van al het asfalt dat hier destijds in het bos is uitgerold.

Op de Hollandskopf staat tegenwoordig een windmolen

De Duitsers noemen het niet voor niets een Kammwanderung. Op verschillende plekken gaat aan beide de zijden van het pad de helling direct naar beneden. Ondanks het frisse weer is het heerlijk ontspannen lopen door een soort groene tunnel. Hier en daar is er door boskap prachtig zicht naar het dal.

zou deze steen echt uit 1837 zijn?

In bos wandelen is aangenaam, maar niet voortdurend opwindend. In een keer loop ik de laatste zes kilometer. Bij Steinegge heb je de uitzichttoren niet nodig om je pad naar beneden te vinden. Overal staan duidelijke richtingaanwijzers om je te begeleiden. Kaartlezen is hier niet echt nodig. Een toerist kan hier zonder angst het donkere bos in. Er staan ook bomen zonder wandelpadstickers.

Beneden bij Röwekamp is de parkeerplaats nog net zo rustig als vanochtend. Het terras is ook hier verlaten. Donderdag is blijkbaar geen wandeldag.

uitzicht vanaf  de parkeerplaats bij Waldgasthof Röwekamp

Nog een laatste foto van het uitzicht richting Dissen en dan inpakken om de fiets op te pikken en door te reizen naar Peter auf 'm Berge. Dat is geen oude kennis maar mijn hotel voor vannacht. Kijken of ik daar even wat kan drinken en kan terugkijken naar mijn foto's van deze geslaagde hernieuwde kennismaking met de Hermannshöhen. Lekker morgen weer en als ik er nog een nacht bij kan boeken ook nog Pinksterzaterdag.

Peter auf 'm Berge. We blijven op hoogte vandaag.

de dagberichten worden samengevoegd in een totaalverslag:

Hermannshöhen 2019-2023-

Wandelen Voetstappenpad rondom Hilversum

Dwaalrondje Hilversum

Donderdag 18 mei 2023
25 + 3 kilometer

zie ook de routeschets onderaan dit verslag met de opstappunten

Herhalingsrondje

Aan de datum van oude foto's kan ik zien dat ik deze tocht rondom Hilversum al in 2008 een keer eerder heb gelopen. Toen met Frank, nu alleen. Judith zit met een vriendin te borduren en ik wil nu eindelijk wel weer een keer een wat langere wandeling maken. Hup, erop uit. Iets van rond de 25 kilometer. En dat deed mij denken aan het Voetstappenpad.

Zuiderheide met de richtingaanwijzer in de vorm van een witte voetafdruk

In de afgelopen jaren heb ik het zelfs twee keer met de fiets gedaan waarbij ik de route zoveel mogelijk probeerde te volgen. Het is een mooi pad dat verschillende heides in het Gooi laat zien en daartussen moet je je weg zien te vinden door bossen en een stukje woonwijk. Daar liggen de uitdagingen.

Westerheide

Westerheide

Als ik om halfelf de auto parkeer bij dagcamping Hilversum-Laren schijnt de zon nog niet. Dat is dit voorjaar geen unicum. Gelukkig heb ik een extra jack bij me. Het wachten is op de beloofde zon. Na een paar honderd meter loop ik al op de hei en past het tafereel zich in stijl aan met het zicht op een kudde schapen. Alsof de tijden van de Larense impressionistische kunstschilders nog bestaan.

Met mijn grove kaart in de hand kom ik met een beetje geluk halverwege de Westerheide op het Voetstappenpad en passeer ik de eerste betonnen richtingaanwijzers met witte voetstappen. Hoewel, richtingaanwijzer is te sterk uitgedrukt want zo nu en dan is het een gok welk richting wordt bedoeld en niet overal is een vervolgteken te zien. Maar voorlopig gaat het goed en rijgen de betonnen voetafdrukken zich aaneen. Vlak voor de Nieuwe Crailoseweg omtrek ik een kleine kudde Schotse Hooglanders in allerlei kleuren, naast zwart en rood ook een lichtblonde verfspoeling.

Natuurbrug Zanderij Crailo

De onverharde Nieuwe Crailoseweg mag ik gelukkig oversteken. Hij wordt ook wel Gebed zonder End genoemd door zijn lengte van ongeveer drie kaarsrechte kilometers. Hij scheidt de Westerheide van de Bussumerheide. Hoewel mijn kaart aangeeft dat het voetstappenpad naar de alom dominerende TV-toren loopt, laat ik mij door een volgende witte voetafdruk verder de Bussumerhei in lokken. Daarna zie ik geen teken meer en verzin ik zelf maar een vervolgroute over de gigantische natuurbrug Zanderij Crailo. Volgens Wikipedia het grootste ecoduct ter wereld! Het is niet gelogen. Via Google Maps zie ik nu dat ik zonder dat ik er erg in had gewandeld heb over een groot opslaggebied van Prorail, de spoorlijn Amsterdam-Amersfoort en de drukke Naarderweg. Knap gedaan.

Spanderwoud snel fout

Aan de andere kant van de Zanderij Crailo is er verder geen vervolgteken te ontdekken en kies ik maar voor de kant naar de TV-toren. Dat is een goede conclusie, want op de eerstvolgende kruising met een breder onverhard pad, de Nieuwe Meentweg, stuit ik weer op een wit voetje. Beter opletten nu, want dit was wel een mooie omtrekkende route, maar toch komt er nu zeker een halve kilometer bovenop de 25 van de gepande route.

Het voornemen van beter opletten duurt ongeveer tweehonderd meter. Als ik de Bussumergrindweg oversteek heb ik nog houvast aan een betonnen voetstap, maar daarna slinger ik op de tast door het Spanderswoud. In eerste instantie nog richting de Bachlaan. En hoewel ik hier jarenlang heb hardgelopen en Google Maps bekijk mis ik nu mijn bekende route en klungel zo erg dat ik pas midden in het bos herken waar ik ben: op de Spanderslaan. Ra, ra, wandelpet. Mijn zelfgecreëerde uitbreiding van het pad gaat zo richting de twee kilometer extra. 

Verder niet janken, maar beter opletten.  Door naar de westzijde van het woud en over de Oude Meentweg naar de 's Gravenlandseweg. Vlak ervoor zie ik een rustbank om deze escapades-mentaal in een schuchter zonlicht te verwerken. In ieder geval was het een mooie extra-boswandeling en heb ik zo beide Hilversumse Meentwegen bekeken. Dat is toch iets.

akkers in het Corverbos

Corverbos, Kerkelanden

Slechts acht minuten geef ik mijzelf. Door wil ik. Tot nu toe gaat het lopen lekker. Verder dus. Na de oversteek van de 's-Gravenlandseweg volgt inderdaad de Corverlaan die Google Maps in het vooruitzicht had gesteld. Voorlopige even geen omwegen. Dat is in het Corverbos wel verleidelijk. Links en rechts zijn de uitzichten mooi. Niet alleen vanuit de rand van het Corverbos over lager gelegen weides met bosschages rondom landhuizen als Jagtlust en Hilverbeek. Eenmaal in het bos ook over de mooie akkers met lichtgroen opschietend koren. Prachtig.

Aan het eind van het bos heb ik ergens alweer een afslag gemist maar kom met de kaart in de hand toch bij het gewenste punt van de bebouwde kom van Hilversum. Over een alternatieve route en met steun van Google Maps dwaal ik mij uiteindelijk nog redelijk parallel aan de officiële route door de wijk Kerkelanden naar het Loosdrechtse Bos. Meteen maar door naar de Hoorneboegse Heide ten zuiden van Hilversum. Tijd voor een echte rust, tijd voor een lunchpakket in een heidekom midden tussen de bloeiende brem. Heerlijk. Ach laat ik ook maar een foto nemen.

Escape from Hoorneboeg

Halverwege ben ik op de route. Met rusten en omlopen erbij drieënhalf uur onderweg. Mijn benen voelen nog steeds goed. Op naar de heuvel van de 'buitenplaats' Hoorneboeg. Geheel omheind doet het je vermoeden dat er midden op de beboste heuvel een groot landhuis moet staan. Dat heeft er ooit wel gestaan, maar inmiddels is de bestemming gericht op 'bezinning en geestelijk beraad' lees ik op de website met de geschiedenis van De Hoorneboeg. 

Aan de andere kant van de heuvel staat nog een mooie oude villa met keurig geschilderd houtwerk. Nieuwsgierig loop ik door en volg de schijnbare richting waarin de betonnen witte voetafdruk wijst. Dat klopt niet met mijn kaart, maar laat ik dan toch die kant maar uitlopen. Mijn kaart klopt echter wel als ik even later de Hoorneboeglaan bereik. Duidelijk voorbij de route van het Voetstappenpad. Het gaat lekker vandaag. Dan maar vanaf de zuidoostelijke hoek van de Hoorneboegse Heide een doorsteek maken op zoek naar de Natuurbrug Hoorneboeg over de Utrechtseweg.  

Dat plan werkt. Na wat 'bospad-op-gevoel' in de goede richting zie ik weer witte voetafdrukken. Het plan werkt alleen niet meer als er weer een voetafdruk verschijnt die mij ogenschijnlijk van het fietspad afwenkt. Hij staat toch duidelijk niet gericht op het fietspad. Nog een keer laat ik mij omwenken. Het gevolg is dat ik een kwartier later duidelijk uit de richting bij een andere tweebaansweg sta dan gewenst. Google Maps is onverbiddelijk. Dit is terecht de Noodweg. Terug. Eerst meer in de richting van de Utrechtseweg en dan in noordelijke richting op zoek naar de Natuurbrug Hoorneboeg. Hoewel mijn eigendunk wel tegen een stoot kan moet ik toch rekening houden met mijn benen, want inmiddels komt er zeker drieënhalve kilometer bovenop de geplande 25.

Natuurbrug Zwaluwenberg

Van zuid naar zuid

Blij ben ik als de oprit naar de Natuurbrug Hoorneboeg echt in zicht komt. Eindelijk. Meteen door naar de volgende natuurbrug, dit keer bij landgoed De Zwaluwenberg. Aan de oostkant van de A27 denk ik slim te zijn door over een hek van de afrit te klimmen. Dat scheelt weer honderd meter. Wel ben ik daarmee gedesoriënteerd en sla een verkeerd pad in. Slimheid laat zich nauwelijks temmen. Het bos om mij heen heet De Zuid. Wikipedia: een bos ten zuiden van Hilversum. Wat een toeval.

Met enig gezoek waan ik mij weer terug op de route, maar na het passeren van het Jeneverpad let ik teveel op de Schotse Hooglanders en ga helaas niet langs het Hilversumse Wasmeer. Toch kom ik via een eigen oplossing op het fietspad langs het uitgebreide speelterrein van de Hilversums Golfclub. Dit fietspad heet de De Hollandse Sloot. Al eeuwen ligt hier de grens tussen Holland en Utrecht. Het is een rechte lijn langs een greppel die al in 1532 werd gegraven om de grens tussen het graafschap Holland en het Sticht Utrecht aan te geven. Zo leer je nog wat midden tussen de druk bevolkte greens. 

Ik stop niet bij Herberg Boschoord. De laatste rust tegen een boomstam in een heerlijke meizon is nog tekort geleden. Door naar het volgende herkenbare punt, de Hilversumsestraatweg bij restaurant Groot Kievitsdal. Meteen oversteken en op weg naar weer een makkelijk herkenningspunt, de spoorlijn Hilversum-Amersfoort bij seinhuis 33.

Al een paar kilometer zonder verkeerd lopen. De gang zit er in, het gaat steeds beter. Ter hoogte van Anna's Hoeve passeer ik de A27 voor de tweede keer. Nu onderdoor terug naar het westen. Langzaam kom ik op bekend terrein. Nog even en bij Groepsverblijf 't Laer buigt het pad naar de Zuiderheide.

 

Een Zuiderheide ten noorden van Hilversum? Misschien konden de Hilversummers, bij het ontwerp in 1938, het Voetstappenpad nog volledig op eigen terrein intekenen. Toch zal dat door de uitbreiding van de stad op een gegeven moment niet meer mogelijk zijn geweest. Nu loopt het pad om het natuurgebied Laarder Wasmeer heen naar de Larense Zuiderheide. Maar zodra het kan keert het Voetstappenpad aan het einde van de omheining om de Laarder Wasmeer terug naar Hilversums grondgebied. Een moment om nog even uit te kijken in noordelijke richting over de Zuiderheide. We kijken niet op een windrichting meer of minder.

Genoeg, verder voor de laatste kilometer. Die weet ik nog iets op te rekken door mij stug te focussen op de buitenste huizenrand van Hilversum. Helaas van een verkeerde straat. Maar met een laatste omloopje kom ik weer via de Hilversumseweg terug bij dagcamping Hilversum-Laren. Nog redelijk fit bereik ik de auto en kom alles overziende tot de conclusie dat ik een betere kaart nodig heb. Goh, hoe verzin je het na zesenhalf uur.

Op 2 november 2024 heb ik dit pad voor de derde keer met veel plezier gelopen vanaf het het opstappunt mediapark. Zie de foto hieronder. Dit keer maar één keer fout gelopen. Naast de 26 km van het pad zelf bijna twee kilometer extra door de aan-en aflooproute vanaf station Mediaparkt en 1 km verkeerd lopen, totaal 29 km. Echt een trainingsrondje!

Zie al mijn wandelingen in Nederland 

Romeinse Limespad: wandelen van Wijk bij Duurstede naar Odijk

Mooi Jaagpad

Zaterdag 6 mei 2023
18 kilometer

Tussenoplossing

Eindelijk na anderhalve maand blessurefrustratie weer een keer op pad. Verder met het Romeinse Limespad. Het liefst zou ik in een keer de 30 km tussen Wijk bij Duurstede en Utrecht lopen, maar dat is geen verstandige opbouw en daarvoor krijg ik Frank ook niet warm. Dus letterlijk een tussenoplossing: van Wijk naar Odijk, 18 kilometer. 

Kromme Rijnpad

Het is dat er in de gids staat dat we over het Limespad lopen anders zou ik het gewoon het Kromme Rijnpad noemen. Hier heb ik de laatste jaren al drie keer gelopen. Een mooi pad met veel afwisseling. Veel gaat over het oude jaagpad langs de Kromme Rijn dat je van de ene naar de andere woonkern leidt. De start in Wijk bij Duurstede en dan via Cothen en Werkhoven naar Odijk. 

Geranium en Groenmarkt in Wijk bij Duurstede (foto van internet)

Wijk bij Duurstede

De bus brengt ons naar de Steenstraat in Wijk bij Duurstede, vlakbij het oude centrum en slechts 200 meter om op de route te komen bij de Markt. Als wij daar passeren is het er onverwacht druk door de 36ste Geranium en Groenmarkt. Het is nog te vroeg voor een break dus wij duiken linksaf de Rijnstraat in en slingeren ons langs de Grote Kerk de oude kern uit naar een doodlopende tak van de Kromme Rijn. Het is er zo dood dat je er niet mag zwemmen.

Grote Kerk van Wijk bij Duurstede

De rest van de route in Wijk bij Duurstede lopen we ons langs de Kromme Rijn warm door plantsoenen, bloemenweides en volkstuinen voordat we de bebouwde kom verwisselen voor een jaagpad aan de noordzijde, het Groenewoudpad. Het woud is wel van beperkte omvang, maar toch een lekker stukje over onverharde ondergrond.

Het Groenewoudpad

Cothen

Een kilometer na het Groenewoudpad steken we de Kromme Rijn weer over naar de zuidelijke oever en vervolgen onze weg over het Zandpad langs boomschermen naar de oude kern van Cothen.

over het Zandpad

aan het Zandpad

Frank begint al over het horecateken op de kaart. Nog even geduld. Eerst enkele mooie straatjes bekijken bij de protestantse kerk met de Toffe Peer, de Kromme Rijn weer oversteken, het kasteel Rhijnestein passeren en dan zal dat terras zich aandienen.

de Toffe Peer vlakbij de Brink van Cothen

de toegang naar de protestantse kerk

de kerk vanaf de brug over de Kromme Rijn bij Rhijnestein

de Kromme Rijn bij Kasteel Rhijnestrein

het poortgebouw van Kasteel Rhijnestein

We strijken met instemming van de bediening neer op het nog gesloten terras. Als onze tafel is schoongemaakt kunnen we ook echt bestellen. Met een opmerking over de heftige regen van gisteren komen we er achter dat de bediening uit Nijkerk komt. Een stadgenoot dus. In tijden van personeelstekort komt hij zijn oom hier in Cothen helpen, een soort familiebijstand dus.

Silhouet van Cothen vanaf Kasteel Rhijnestein

Buitengebied met verschillende Rijnen

Heerlijk ontspannen slenteren over een smalle grasstrook tussen de rivier en de weides. Het buitengebied tussen Cothen en Werkhoven is op deze zesde mei een aaneenschakeling van vers gemaaide weilanden. Licht groene vlaktes opgesloten tussen de lussen van de Kromme Rijn en de Oude Kromme Rijn. De laatste lus, De Ossenwaard, is een weide- en fruitteeltgebied ingeklemd in de afgesneden meander van de Oude Kromme Rijn. Wij slingeren ons met zonnig weer in een aangename temperatuur door deze weilanden, verbazen ons over de afmetingen van een moderne mestinjector met gieraanvoer door een slang en houden een pauze vlakbij kaasboerderij De Ossenwaard. 

Kromme Rijn ten westen van Cothen

duizenden grote fruitbakken in de Ossenwaard

rust vlakbij Kaasboerderij De Ossenwaard

Werkhoven

Op weg naar het dorp Werkhoven passeren we een bewoonde watertoren die er van verre uitziet als een doorgeschoten Romeinse wachttoren. Je loopt op het Romeinse Limespad en verzint je eigen historische bouwwerken. Voor straf mogen we het hoofd diep buigen om onderlangs het viaduct over de Kromme Rijn de andere kant van de N229 te bereiken. Er volgt een mooie nieuwe natuurstrook met onzichtbare verkeersgeluiden.

op weg naar de kerk van Werkhoven

De route planners willen ons alle hoeken van de Kromme Rijn laten zien en daarom mogen weer twee keer over de rivier voordat we Werkhoven binnentrekken. Stille moderne bebouwing wacht ons terwijl een café ons doel is. De kerktoren is de richtingwijzer. Een beetje dorp heeft daar toch wel iets om te drinken. Zo niet in Werkhoven. Wel een brink. Die is geschiedkundig lees ik achteraf wel interessant, maar kan ons nu minder boeien. Thuis bij het schrijven van dit blog zie ik op Google Maps wel degelijk horecatekens verschijnen, zoals het Wapen van Werkhoven. Vochtgebrek moet de geestelijke blokkade hebben veroorzaakt waardoor we ter plekke niet op Google Maps keken. Lekker dom. Dummies mogen vandaag naast de kerk bij de speelplaats aan de picknicktafel hun bidon leegdrinken. Wel met uitzicht op de brink.

toegangsweg naar Beverweert

Berverweert

Snel vergeten deze rust in Werkhoven en door naar ridderhofstad Beverweert. Dat is een moeilijke naam in mijn gids voor een kasteel op een eilandje in de Kromme Rijn met een hoge nep-uitstraling. De bepleisterde muren en kantelen lijken op afstand zelfs van beton. Er woont ook allang geen ridder meer.

Kasteel Beverweert

Wij houden niet in en lopen de laatste tweeënhalve kilometer langs de rivier voordat we Odijk binnendringen en nog steeds met de kaart in de hand de weg naar de auto weten te vinden. Oude vaardigheden als kaartlezen zijn in geval van stroomuitval nog erg waardevol. In ons geval dus van verstandsuitval, anders hadden we wel gewoon Google Maps genomen.

Zie al mijn wandelingen in Nederland