Hermannshöhen: wandelen van Tecklenburg naar Lienen

Kalksteinbruch

Dinsdag 27 augustus 2019
18 kilometer van Tecklenburg naar Lienen

Wonderbaarlijke verlenging

Op een mij bekend blog staat dat wij vandaag twintig kilometer hebben gelopen. Als ik het na terugkeer op mijn kaart nog een keer kritisch nameet kom ik toch echt niet verder dan ongeveer achttien kilometer. Navraag leert dat de twintig kilometer geteld zijn met een stappenteller.

Stappentellers zijn mooie apps. Ze geven inzicht in je bewegingspatroon en de hoeveelheid lichaamsbeweging. Zo hoorde ik onderweg al dat we tientallen etages had beklommen. En dat terwijl we maar één trap waren tegengekomen en ik dacht dat die app alleen stappen telde. Als je je telefoon met die tellerapp 's morgens meteen na het opstaan in je broekzak stopt dan telt het leuk op. Zelfs als je naar het toilet gaat ben je volgens die app al goed bezig.

Ik had vooraf gezegd dat we zestien kilometer gingen wandelen. Oké, tel je de wandeling van de auto naar het startpunt en van het eindpunt naar de bushalte erbij dan kom je aan meer. Maar de rest zijn alleen 'opvulstappen'. Die reken ik niet bij wandelen. Wandelen is echt op pad zijn, om je heen kijken, ontspannen, genieten. 
Het wederzijds vertrouwen heeft er niet echt onder geleden. De stemming werd meer beproefd door de aanhoudende warmte: drieëndertig graden. Judith moest zich goed inspannen om de aaneenschakeling van korte klimmetjes en afdalingen te verwerken. Maar van een afkorting wilde ze niet weten. That 's the spirit.

Bleke ochtendzon
Vanwege de verwachte warmte verlaten we Tecklenburg al voor achten via verschillende braamstruiksebinnenpaden. In de nog bleke ochtendzon passeren we de mooie visvijvers bij Haus Marck. Het pad voert naar de langgerekte Strubberg waarover het Teutoburger Wald zich verder naar het zuidoosten voortzet. Een mooie start met een ruime terugblik op de zuidhellingen van Tecklenburg. 

Landschapsamputaties
Om het uitzichtpunt bij de Kleeberg te bereiken boren we ons met tegenzin eerst door de kabaalzone van de brede snelweg A-1. We bereiken daarmee een gebied met kalkafgravingen. 
Kalkwinning is in de omgeving van Lengerich al eeuwen een activiteit voor broodwinning. In eerste instantie voor lokale toepassing, maar met de aanleg van verschillende spoorlijnen in de laatste decennia van de negentiende eeuw werd grootschalige afvoer mogelijk. De huidige Dykerhoff cementfabriek, die nog steeds nadrukkelijk aanwezig is, startte al in 1872. 

Al dat gegraaf laat zijn sporen na. Vanaf de Kleeberg zien we onder ons het azuur blauwe water in een oude langgerekte schacht, die nu als "canyon" aan de passanten wordt aangeprezen. In dit Naturschutzgebiet 'Steinbruch im Kleefeld' vormt de nieuw ontstane natuur het leefgebied van kalkminnende orchideeën en andere planten. Ook de Oehoes vinden hier bescherming. Je schijnt er mooi doorheen te kunnen wandelen, maar baden of kamperen levert je een boete van minstens 35 euro op lees ik in de Westfälische Nachrichten.
Wij moeten verder, want de warmte stijgt in rap tempo en Judith past haar tempo omgekeerd evenredig aan. Gelukkig volgt er een lang stuk door het bos voordat we bij de Finkenberg in de volle zon op de bodem van een oude groeve lopen. Ook in deze voormalige groeve komt de natuur weer tot leven met jonge berken en ander loofbomen. In een wandelbrochure van de cementfabriek heet dat Renaturierung:
Mit dem Abbau von Kalkstein im Steinbruch verändern wir das Landschaftsbild. Aber wir geben der Natur zurück, was wir ihr nehmen, denn unsere Verantwortung für den Steinbruch endet nicht mit dessen Erschöpfung.

Niet iedereen uit de omgeving is net zo blij met dit gegraaf en het mooie voornemen van 'Renaturierung'. 
Daar krijgen we even verderop gevoel en beeld bij als we ruim drie kwartier langs de actieve groeve lopen en zicht hebben op de enorme weggevreten bak met aan de rand de kolossale Dykerhoff-cementfabriek.

Het lijkt mij een uitdaging om hier een goede balans te vinden tussen een eeuwenoude economische activiteit en de massaliteit waarin een landschap verdwijnt. Meer naar het oosten zien we de terrassen waar nu een complete heuvel verdwijnt terwijl wij zelf langs de steile wanden van een half weg gegraven heuvelrug verder wandelen. Natuurlijk is alles keurig met hekken omgeven om 'Absturz' te voorkomen. 

Cultuurbotsingen
De honger naar meer kalk dwingt de Hermannsweg ten noordwesten van Lienen zelfs tot een nieuwe route. Midden in het bos forceren hekken ons het oude pad te verlaten en via een ruime omtrekking de wandeling voort te zetten. De fiere beuken zullen hier waarschijnlijk met angst en beven kijken naar de nieuwe hekken waarbinnen zij nu nog mogen leven. Hoe lang nog?

Wij pauzeren in hun schaduw en gaan hun Absturz niet meemaken Langzaam naderen we het punt waar we het pad vandaag gaan verlaten. Ook daar worden beuken 'verarbeitet'.

 

De motorkettingzagen janken door het schemerige woud. Mannen met rode helmen en topkwaliteit gehoorbescherm-ing ontdoen de gevelde bomen van hun armen en benen. Moderne bosbouw met imponerend grote machines.

Al kilometers hopen we dat het aangekondigde restaurant Malepartus gisteren zijn Ruhetag had. Gelukkig, er staan auto's op de parkeerplaats en het terras is bevolkt. Wij hebben genoeg buiten gelopen en betreden de minder warme binnenruimte.

Het is even wennen om in deze Beierse inrichting te pauzeren. Onze traditiebeleving en Duitsland-kennis wordt nog meer verward met de bediening door een jongeman met een Aziatische achtergrond in Lederhose. Alsof je in Zuid-Limburg poffertjes gaat eten in Zaanse Schanshuisjes. De Amerikaanse cola en de lokale Apfelschorle trekken zich echter van deze Babylonische visuele verwarring niets aan en doen hun verkoelende werk. De Lederhose ziet ons een halfuur later aangesterkt weer vertrekken voor onze laatste anderhalve kilometer heuvelafwaarts naar het dorp Lienen.

Feierabend
Duitsland kent geen nationale OV-site. Het zoeken van een busverbinding is een moeizame aangelegenheid. Ook op Google maps zie je niet automatisch alle bushaltes zoals in Nederland. Via digitale omwegen was ik er achter gekomen dat er in de hoofdstraat van Lienen bij het Rathaus een halte met de juiste busverbinding richting Lengerich zou zijn. In Lengerich zou er overgestapt moeten worden voor eindbestemming Tecklenburg waar de auto was achtergelaten. 

Lienen

De binnenkomst van Lienen was aangenaam qua aanzien en qua rust. In de vermeende hoofdstraat was het zelfs heel rustig. Slechts twee mensen, geen Rathaus, geen bushalte. Bij een van de dames kwam ik te weten dat we ons voor het voormalige Rathaus bevonden en de bushalte bij die Schule stond. Daarna volgden er armbewegingen met de vermeende route naar die Schule. Maar ik moest mij beeilen want de bus zou zo vertrekken en hij komt maar één keer per uur langs. Vielen Dank roep ik nog, draai mij om, Judith weg. Wel ver..ampt. 

Na wat gezoek zie ik haar op een bankje in de schaduw. Van verre gebaar ik snel te komen terwijl ik uit mijn ooghoeken de bus in de gaten hou. Wanneer die zijn motoren start snel ik vooruit om tijd te rekken bij de chauffeur. Net als ik hem uitleg dat meine Frau gleich kommt, verschijnt Judith op het pleintje en is de man vriendelijk bereid te wachten. En hij biedt zelfs aan ons in een keer mee te nemen naar Tecklenburg. Van Lengerich, het eindpunt van zijn rit, mogen wij mee als verstekelingen. Hij heeft daarna Feierabend, woont in Tecklenburg en biedt aan ons vlakbij het centrum af te zetten.

foto van een andere RVM-bus

Met super, fabelhaft en meer van dat soort kreten nemen we een halfuur later afscheid. Hoe je met een vriendelijke chauffeur kunt genieten van het Duitse openbaar vervoer. 

Thuis komen we erachter dat er voor de volgende wandeling hele omwegen moeten worden gemaakt om überhaupt met openbaar vervoer naar begin- en eindpunt te komen. We gaan dat Nederlands oplossen door een Fahrrad mee te nemen. Er zijn in Duitsland veel vriendelijke buschauffeurs, maar de kans dat ze  allemaal Feierabend zullen hebben net als wij mee willen zal zijn grenzen kennen.

de dagberichten worden samengevoegd in een totaalverslag:

Hermannshöhen 2019-2023-