Veluwe Zwerfpad: wandelen van Garderen via Putten naar de Schaapskooi op de Ermeloschse heide

 Rondje Speulder-en Sprielderbos

Maandag 13 mei 2024
 ± 23 kilometer

Medousa kunstwerk in het Sprielderbos

Rondje

Vandaag laat het Veluwse Zwerfpad mij eindeloos zwerven door het Speulder- en Sprielderbos. Met de fietstocht van vanochtend erbij, van de schaapskooi aan de zuidrand van de Ermelosche Heide naar Garderen, is het rondje compleet. De rest wandel ik met een grote lus via Putten weer terug naar de schaapskooi.

Tegelijkertijd heb ik ook een rondje Postweg voltooid. Dat rondje begon al thuis met het invoeren van de eindbestemming in de autonavigatie, de parkeerplaats bij de schaapskooi Ermelo. Op Google Maps had ik eerder gezien dat die aan de Postweg ligt. Als de autonavigatie om een huisnummer vraagt vul ik gewoon nr. 1 in. Geen idee. Die nr. 1 is wel erg gewoon, maar niet handig. 

Onderweg leidt de autonavigatie mij op de A28 naar afslag Harderwijk en passeer ik daarna borden met Leuvenum en Staverden in plaats van Putten of Ermelo. Later dan gepland en veel kilometers meer dan gedacht sta ik wel op de Postweg, maar niet bij de Schaapskooi.

eindelijk de parkeerplaats aan de Postweg bij de schaapskooi bereikt

Met mijn dorpse blik rekende ik op een weg van maximaal een kilometer lang. Wat blijkt, de Postweg is negen kilometer lang en loopt van centrum Putten naar Staverden en waarschijnlijk ligt nr. 1 aan de Staverdense kant. De weg is grotendeel onverhard met een fietspad erlangs. Dat schiet lekker op. Ergens in het midden staat de Schaapskooi. Die weet ik ten slotte via een andere route met mijn telefoonnavigatie te bereiken. Wat een geknoei om halfnegen 's morgens. Even wat scherper er bij blijven anders wordt dit een Murphy-dag.

Speulder-en Sprielderbos richting Putten

Op sommige sites op internet wordt enthousiast geschreven over dansende bomen in deze oude bossen tussen Garderen en Putten. Dat dansen halen de schrijvers uit de kromgegroeide boomstammen. In het avondlicht zou dit feeërieke gevoelens oproepen. Ik neem dit natuurlijk direct aan. Zeker nu ik er vanochtend met de stijgende zon doorheen fiets. Het is inderdaad verbazend mooi om al fietsend de voortdurend wisselende voorjaarsgroene kleuren door de boomtoppen aan je voorbij te zien flitsen. Prachtig. En dan moet het wandelen nog beginnen.

Na het stallen van mijn fiets bij de kerk is de buitenrand van Garderen snel bereikt. Onderweg daar naar toe trotseer ik de aantrekkingskrachten van koel water uit de dorpspomp, gesloten ijsterrassen en hevig knorrende insecten die met mij mee willen.

Zodra het pad echt het Speulderbos in duikt maakt het zijn faam waar. Lopend over de 'duinen' heb ik een mooi zicht op de grillige vormen van dit bos. Echt de moeite waard.

De noordelijke rand van Garderen is een aaneenschakeling van bungalow- en vakantieparken. Dat kan ik zien op mijn kaart en aan de vele boomhutten die hier in het bos opduiken. De oermensen in dit soort parken zoeken verbinding met de natuur neem ik aan.

Ravenkolonie en kunstwerk

Midden in de bossen wordt ik beloerd door grote zwarte vogels die al schreeuwend onzichtbaar blijven in de kruinen van de naaldbomen. Verschillende keren sta ik stil om te kijken waar al dat geroep vandaan kom. Pas als ik dichtbij kom vliegt er steeds zo'n grote zwarte vogel weg. Niet echt vanuit de kruin maar tot mijn verrassing van takken halverwege de boom. Het blijft moeilijk om ze ontwaren ook al hoor je ze boven je met elkaar communiceren. Soms lijkt het of ze me in de gaten houden en met me meevliegen. Aan de eerste mens die ik in het bos ontmoet vraag ik of hij verstand van vogels heeft en of dit raven of roeken zijn. Hij is bijdehanter dan ik. Niet omdat hij hier elke dag komt, maar omdat hij direct zijn telefoon pakt en mij op de webpagina van Vogelbescherming/raaf laat zien en horen dat het raven zijn. Weer wat geleerd.

Twee kilometer verder sta ik oog in oog met een veelkoppig monster. Het blijkt Medousa te zijn. Mooi hoe de Puttenaren Theo Borger en André van Beek verschillende zeemonsters met motorzagen uit een enorme boomstronk hebben gesneden. Medousa of Medusa is een monster uit de Griekse mythologie dat vaak wordt afgebeeld met haren in de vorm van slangen. De kunstenaars hebben zelfs een soort octopus uit de wortels weten te ontworstelen. Wat mij niet duidelijk is wat Medousa met een stekkerdoos met groene stroom hier moet midden in het bos.

Putten en omstreken

Als ik Putten nader sta ik tot mijn verbazing alweer op een Postweg. Thuis vind ik dus uit dat het zelfs dezelfde Postweg is als eerder vanochtend bij de schaapskooi, vier kilometer hemelsbreed vanaf de rand van Putten. Om mij nog meer te tergen blijft het Zwerfpad die Postweg gewoon volgen tot bijna midden in Putten. Het valt nog mee dat het niet verder gaat over de Poststraat, maar over de Dorpsstraat. Om dit te verwerken laat ik mij bij Bakker Bart op die Dorpsstraat verleiden tot een rust met gebak. 

Na deze rust verlaat ik de route voor een kort bezoek aan een oud collega die ik al te lang niet meer heb gesproken. Waar de ontspanning van een wandeling goed voor is.

mooie boerderij aan de Putterbrink

'S middags pak ik de draad weer op bij de Putterbrink waar de route het dorp verlaat en aan de omtrekking van de noordelijke punt van Putten begint. Ook aan de noordwest zijde van het dorp hebben de route-uitzetters mooie paden gevonden langs weilanden, een kleine hei en over een fietspad omzoomd met boomschermen. Zonder verveling bereik ik de spoorlijn Amersfoort-Zwolle om daar het keerpunt te maken naar het noordelijk deel van de lus terug naar de schaapskooi.

Oud Groevenbeek

Vanaf de spoorovergang loop ik over de Volenbekerweg in oostelijke richting en zie verschillende langzaam stromende beken. Een rustgevend gezicht zoals dit water zich door het bos slingert. Of dit de Volenbeek is staat er niet bij. 

Er schijnt hier meer een sprengenstelsel te zijn dat de Volenbeek wordt genoemd. Een van die beken ligt noordelijker en heet daar de Groevenbeek. Die heb ik nooit gevonden, maar wel het landgoed en de villa die de naam Oud Groevenbeek draagt. Wat ik ook vind is een bank om uit te rusten en niets ziend ontspannen rond te staren.

Als ik over het weiland tuur zie ik iets van een kasteel tussen de bomen en neem een foto. Maar ook mijn camera kijkt na negentien kilometer niet meer zo scherp uit zijn lens. Op mijn kaart staat een teken dat het midden houdt tussen een monument en een museum. Laten we maar weer opstappen en het zelf gaan bekijken.

Met het ronden van een hoek in het bospad verschijnt in de verte een gebouw met een toren. In deze eerste beelden herken ik ondanks de toren geen kasteel. Het blijkt een villa te zijn lees ik op een van de informatieborden. In bezit van Natuurmonumenten.

Op de website van Natuurmonumenten lees ik: "Villa Oud Groevenbeek op het landgoed met dezelfde naam ligt in Ermelo en is een in Jugendstil-stijl gebouwd Rijksmonument. Je kunt er een luxe hotelsuite huren op basis van zelfvoorziening - of zelfs de hele villa."

Met een geweldige fantasie gaat de tekst verder: 

Adellijk onderkomen

Je voelt je wel even een jonkvrouw of edelman uit de vorige eeuw als je de lange oprijlaan oprijdt en het landhuis tussen de haagbeuken en eiken ziet liggen. Of je nu met z’n tweeën komt of met 22 gasten, hier logeren is een unieke ervaring. De villa heeft vijf suites met ieder een eigen woonkamer, woonkeuken en badkamer. Daarnaast is er een gemeenschappelijke salon. Rondom de villa staat tuinmeubilair voor de gasten van de suites. In overleg kan de organisatie een passend programma of cateringpakket samenstellen.

Ik neem aan dat je naast een passend programma ook een passend budget mee moet nemen.

Op de websites van de VVV en Wikipedia lees ik dat Oud Groevenbeek zijn naam ontleent aan een spreng, die op het landgoed ontspringt. Het begon als een boerderij, maar langzaam groeide het uit tot een prachtig landgoed. Er kwamen ijskelders, druivenkassen, een koetshuis, een washuis en een villa. Samen met akkers, weilanden, vee, moestuin en bos was het landgoed helemaal zelfvoorzienend. 

Vandaag de dag ademt het landgoed nog steeds de sfeer van ruim honderd jaar geleden. Alle monumentale gebouwen zijn in perfecte staat, alsof ze gisteren gebouwd zijn. Het middelpunt van het landgoed is de grote Jugendstil-villa uit 1908. Een rijksmonument dat Natuurmonumenten volledig in oude stijl heeft gerestaureerd,...

Langs Nieuw Groevenbeek naar de Schaapskooi

Het budget en de fantasie van deze wandelaar is te beperkt om direct een afspraak te maken. Deze spoorzoeker trekt door naar het volgende monumentteken op zijn kaart. Het blijkt een mooie voortzetting langs verschillende houten huizen en mooie weides naar Nieuw Groevenbeek.

Net voor de boerderij Nieuw Groevenbeek buigt het Zwerfpad af en laat mij beginnen aan de laatste drie kilometer bosdoorsteek naar de schaapskooi die ook bij het gelijknamige landgoed hoort. Ik negeer de uitbundige rustbank die aan de andere kant van de Drieerweg staat bij de ingang van het toegangspad naar de Ermelosche Heide. Zitten kan ik zo dadelijk in de auto. Nog zachter ook.

Na zoveel kilometer bos is de weidsheid van de hei weer een mooie afwisseling. Rustig even rondkijken en dan door naar de schaapskooi waar de herder in een afgesloten kraal druk bezig is met de verzorging van een aantal schapen. Verder is het hier op deze maandag om vier uur 's middag totaal uitgestorven. 

Nog even rondkijken, een finale blik naar de hei en dan de laatste honderd meter naar de auto. De hei die ik hier zie zal er volgende week in Schotland ongetwijfeld anders uitzien.

Dit was de laatste trainingswandeling voor Schotland. Mijn achillespeesaanhechting heeft zich in ieder geval tijdens de wandeling goed gehouden. Kijken wat de reactie morgen is. Nu naar huis, een blog schrijven en enkele spullen van vandaag klaar maken voor Schotland; opladen fototoestel, wassen wandelbroek, onderhoud schoenen. 

een laatste blik over de Ermelosche heide vanaf de schaapskooi

Dat onderhoud aan de wandelschoenen is zeker nodig want de veertiendaagse weersverwachting voor Fort William, het begin van de Cape Wrath Trail, belooft voor de eerste wandeldagen regen. Dat is natuurlijk om meteen te wennen aan het Schotse weer. Van mij hoeft Buienradar niet direct alles letterlijk in te vullen wat er in mijn Schotse wandelgids wordt aangekondigd over het weer. Maar misschien zit de Buitenradar vanuit Nederland er naast? Dat lukt ze in Nederland al. En als het toch moet regenen dan maar 's nachts. Ach, we gaan het beleven.

Zie al mijn wandelingen in Nederland 

Veluwe Zwerfpad: wandelen van Otterlo via Harskamp en Kootwijk naar Garderen

  Zand Zonder Zee

Donderdag 2 mei 2024
 ± 23,5 kilometer

Het raarste

Je loopt op je gemak door een dun bos, kijkt genietend om je heen naar de lichte glooiingen en schat die heuveltjes in als restanten van stuwwallen. Het denken over die heuveltjes stopt als je opnieuw kijkt. Wat was dat? Zag ik daar nu een hoofd boven de bosgrond uitsteken? Inderdaad, een hoofd. Het hoofd van een jongetje. Het lijkt net of het hoofd is ingegraven, net als op het strand.

een indruk van het bos niet ver van het hoofd

Oh, nu beweegt het hoofd. Blijkbaar zit hij in zijn eigen bubbel en in een kuil. Hij heeft er in ieder geval geen problemen mee zijn hoofd boven het maaiveld te steken. Ik laat hem, want het gaat hem zo te zien goed. Even verderop ontwaar ik nog meer spelende kinderen in dit bos. De zijuitgang van een camping bij de Harskamperdennen geeft een geruststellende verklaring. Doorlopen maar.

Het mooiste

Een aantal jaren geleden heb ik al een wandeling over het Kootwijkerzand gemaakt. Dus helemaal nieuw is de kennismaking niet. Toch biedt deze enorme golvende zandvlakte ook dit keer weer een indrukwekkend beeld. Het loopt vermoeiend maar het panorama compenseert het helemaal. Alsof je door de duinen loopt op weg naar zee.

Even nazoeken op internet levert ook een andere uitleg over de vele heuveltjes die er in het bos tussen schietterrein De Harskamp en het Kootwijkerzand te zien zijn. Het heeft niets met mijn zelf bedachte uitleg van gletsjerafzettingen te maken. Die glooiingen in het terrein ontstonden vanuit de zandverstuivingen uit de tijd dat het nog één grote zandvlakte was en het bos nog aangeplant moest worden. Die zandverstuivingen waren vanaf de Middeleeuwen ontstaan door een te intensief gebruik. Denk aan langdurige beweiding met schapen en afplagging van de heide. Daardoor kwam het zand bloot te liggen en kon het gaan stuiven.

Harskamp en omgeving

Al het vervoer is vandaag in eigen hand. Om acht uur geparkeerd bij de Hersteld Hervormde Kerk in Garderen. Daarna achttien kilometer met de eigen fiets via Stroe en Harskamp naar Otterlo. Op eigen vervoer hoef je niet te wachten en het vertrek is altijd exact op tijd. Alles zonder geweld tegen de bestuurder en in een stralende zon die zich opmaakte voor een eerste zomerse dag.

De kilometers wandelen naar Harskamp waren aangenaam en onderhoudend. Begeleid door het achtergrondgeratel van lichte en zware mitrailleurs van de schietbanen loop ik in rustig tempo uitkijkend over de weilanden, akkers, boerderijen en campings. Het dorp Harskamp passeer ik achterlangs over de Molenweg. De molen zelf staat wat ielig ingebouwd tussen bedrijfsloodsen en kan alleen zijn eigen weg nog overzien. 

Kort duikt de route het dorp in om er een paar honderd meter verder weer uit te ontvluchten en het buitengebied in te schieten. Volgens de klok op de Hervormde kerk passeer ik daar om zes over tien. Inmiddels is het warm genoeg om mijn broekspijpen in te korten tijdens een eerste rust. Buiten Harskamp volgt een slinger naar de Stroeallee. Anders dan de naam doet vermoeden moeten auto's uitwijken om elkaar te passeren en op mijn beurt schuif ik enkele keren de berm in. Het karakter blijft landelijk tot aan het toegangshek naar het Loobosch, het bos tussen de schietbanen en het Kootwijkerzand. 

Stroeallee

Met het betreden van die bossen verlaat ik na vier wandelingen over het Veluwe Zwerfpad eindelijk de gemeente Ede. Gemeente Barneveld gaat voor me open. Hoewel, in eerste instantie mag ik van de routetekens niet het Hondenlosloopbos Harskamp in.

Maar blijkbaar is dat losloopgebied zo groot dat het pad er enkele honderden meters verder via een onhandige dubbele afrastering als nog doorheen loopt, inclusief de honden. En dat zijn er veel die hun bazen hier naar toe brengen. Links en rechts schieten ze voorbij met vooral oog voor elkaar. Een enkele duikt in kleine vennetjes die door het hoge grondwater rijkelijk gevuld zijn. Straks maar weer afspuiten.

Ik passeer het kinderhoofd boven de bosgrond en dring dieper het steeds stillere bos in, als je mitrailleursalvo's wegfiltert. Tien kilometer, tijd voor een tweede rust tegen een kalme boom.

Kootwijk

Nog een anderhalve kilometer door het dennenbos en dan opent zich de toegang tot het Kootwijkerzand. Terwijl de schietgeluiden wegsterven zet ik mijn eerste stappen op een spoor door het goudgele stuifzand. Hier en daar is het terrein met dikke touwen afgezet om vogels een rustgebied te geven om te broeden. 

sommige duinen zijn echt hoog

Het middenterrein is een gele golvende vlakte. Om mij heen zie ik een duinlandschap onderbroken door schuchtere stukken waar dunne graspolletjes proberen te overleven. Verderop krijg ik zicht op de uitkijktoren waar het drukker is dan hier midden in het zand. Kijken gaat sneller dan lopen. Slechts hier en daar een groepje kinderen en enkele werkers in deze zandwereld. Mooi.

Via een stukje hei loopt de route naar een ingang van de noordelijk gelegen bosrand. Het wordt tijd voor een terras. Nog een kilometer slingeren door het bos en de rand van Kootwijk wordt zichtbaar tussen de bomen. Een haastige foto van het mooie kerkje, maar dan toch snel naar het drukke terras van Gasterij 't Hilletje. Duidelijk dat het vandaag een warme dag in de meivakantie is in een geliefde wandel- en fietsomgeving.

Caitwickerzand?

Mijn mobiel zegt dat ik op het Caitwickerzand loop. Caitwick klinkt met een beetje fantasie als een andere uitspraak van Kootwijk. Maar het Kootwijkerzand heb ik al dik en breed achter mij gelaten en mijn kaart kent helemaal geen Caitwickerzand. Nadat ik Kootwijk verliet om naar de onderdoorgang van de A1 te lopen kwam ik keurig langs het Kootwijkerduin, ook al zo'n ruig heidegebied. Ook het wandelen over een mountainbike track verliep met regelmatig achterom kijken zonder kleerscheuren. Alles net zo als mijn routekaart wil.

mooie akker net buiten Kootwijk aan de Kootwijkerdijk

langs het Kootwijkerduin

een mountainbike track waarop ik een paar keer aan de kant mocht

onderdoorgang van de A1

De snelweg voorbij blijven de markeringen mij sturen. Hé een picknickbank, even rusten. Even later sluit een tweede wandelaar aan die mij van alles uitlegt over het gebruik van een GPS-app. Google Maps vindt hij maar niks. Te onnauwkeurig zou het in het bos zijn. Zijn app moet ik thuis nog maar eens bestuderen. Kan handig zijn in Schotland. Hij heeft inmiddels zijn schoenen uitgetrokken, een goed moment om afscheid te nemen.

hier klopt alles nog. even verderop staat de picknickbank

Hoewel met enige moeite lukt het de vervolgmarkeringen te vinden. Onbekommerd pak ik de draad weer op. Alleen dat we in oostelijke richting lopen bevalt mij niet. Het pad zou naar het zuiden moeten gaan. Ik blijf ook alsmaar de verkeersgeluiden van de A1 horen.

Gelukkig, het pad draait na vijfhonderd meter toch naar het zuiden. Weer vijfhonderd meter verder bereik ik een veel grotere hei dan op mijn kaart en de rood-gele strepen willen opnieuw dat ik naar het oosten ga. Dat kan niet goed zijn. Maar misschien is het een aanpassing van de route. Toch nog maar even volgen.

ik weet nu dat dit bij het Caitwickerzand is

Ik trek om de hei heen en gelukkig gaat het pad daarna weer naar het zuiden. Waar ik op de kaart zit weet ik inmiddels niet meer. Als de tekens mij even later weer naar het oosten willen loodsen weigert mijn hele richtingsgevoel. Dit kan niet goed zijn. Eens kijken of Google Maps toch nog een beetje werkt in het bos. Ik zie dat ik op het Caitwickerzand sta. Nooit van gehoord en ik had er ook helemaal niet moeten zijn. Ik voer Garderen in Google Maps in en krijg een ontsnappingsroute dwars door de bossen. 

Met enige moeite weet ik mijzelf met behulp van het pijltje op mijn mobiel weer de goede kant op te sturen. De bospaden zijn tot mijn tevredenheid ook op Google Maps redelijk te herkennen. Hier en daar dwingen hekken tot een aanpassing, maar na een half uur bereik ik de halfverharde weg De Rode Zanden waar ik de route weer oppak. Gelukt en weer verder.

op de Rode Zanden

Binnenkomst Garderen

Met de oversteek van de Amersfoortseweg worden de bossen definitief verlaten. Via de verzameling mooie oude boerderijen Ouwendorp slingert de route langs akkers en weilanden. Het terrein glooit licht als de rand van Garderen in zicht komt en de molen en kerkspits zich in het zonlicht aftekenen. Dit zijn de mooiere einden van een wandeltocht. Prachtig.

Ouwendorp

de rand van Garderen komt in zicht met de daken achter de glooiing 

molen De Hoop

De kerk die bij de spits hoort is snel gevonden, net zoals mijn auto. Het is mooi geweest voor vandaag. Mijn enkel heeft zich goed gehouden en heeft slechts met enige steken aangegeven dat nog niet alles goed werkt. Eerst snel de fiets op halen en dan naar huis.

Garderen is nog steeds in Koningsdagversiering als ik terugkeer naar huis

Overtraining?

Wat mij onderweg naar huis bezig houdt is de vraag hoe ik met het volgen van de markeringen toch helemaal uit koers ben geraakt. Zou er een tweede streekpad zijn met dezelfde rood-gele markering? Het blijkt thuis bij nazoeken op internet dat er inderdaad een tweede route loopt. Weliswaar ook van het Veluwse Zwerfpad, maar dan een aftakking naar Hoog Soeren. Tevoren heb ik dit niet goed bestudeerd en onderweg ook geen speciale tekens gezien die op een aftakking wezen.

vlak voor Garderen was deze dikbil stier ook al niet zo tevreden over mijn navigeren

De afgelopen drie weken heb ik met vandaag er bij vijf keer gelopen, vier keer over het Veluwse Zwerfpad en een keer door Amersfoort met de Stichting Samen Op Pad. Totaal ongeveer honderd kilometer. Omdat ik bij Bever las dat je ook je schouders moet trainen heb ik ook maar met wat meer gewicht in de kleine rugzak gelopen. Vandaag verzwaard met zand tot acht kilo. Met de benen en de schouders gaat nu alles goed, maar de aanhechting van mijn achilles begint kuren te vertonen, gewoon gezegd, pijn te doen. We gaan even niet meer wandelen en hardlopen anders komt Schotland in gevaar. Trainingsverstand komt met de jaren. Dan maar wat fietsen en zwemmen. Hopelijk komt deze inkeer op tijd. 

Zie al mijn wandelingen in Nederland