Kungsleden 2015; Heenreis naar onze startplaats Kvikkjokk

Via München en een Engelse pub naar Kvikkjokk in Lapland

woensdag en donderdag 12 en 13 augustus, 

Een paar duizend kilometer vliegen en driehonderd kilometer met de bus

de avond van de eerste reisdag in de gezellige pub The Bishops Arms

Bezwaar had hij er niet tegen om een taxi te delen. Australisch bleek de man, die ik had aangesproken. Net als wij had hij rondgelopen op zoek naar de bushalte. Nu ben je op Kiruna Airport in noord Zweden snel uitgezocht en zie je direct dat de verwachte bus er niet staat. De Australiër moest weliswaar naar het treinstation, maar voor hetzelfde geld wilde de chauffeur ons afzetten bij hotel The Bishops Arms in centrum Kiruna en daarna hem naar het buiten de stad gelegen station brengen om zijn trein naar Abisko te halen. Dan dus maar met een taxi voor SEK 350 (Zweedse Kronen). Over de duim gerekend met de waarde van 1 SEK van ongeveer 10 eurocent, betekende dat onze eerste uitgave in Zweden ter waarde van €35. Als je die kunt delen is dat mooi meegenomen. Us bent Nederlander, dachten wij nog.

Net op het moment dat wij met de taxi het aankomst/vertrekgebouw verlieten arriveerde de iets verlate bus. Daar hadden we in kunnen zitten voor SEK 100 pp. Oké, iets te slim geweest, maar nu werden we wel afgezet voor ons hotel. 

Stokholm, Kiruna?

Oorspronkelijk zou ik de Kungsleden alleen lopen. Frank wilde niet mee vanwege de voorspelde muggen en het lage comfortniveau. Dat veranderde toen ik hem op een ander weblog liet lezen dat de kans op muggen in de tweede helft van augustus gering is. Vooraf was ik tot de keuze gekomen te vliegen naar vliegveld Arlanda bij Stockholm om daarna met de nachttrein in een klein etmaal te verplaatsen naar Lapland. Daar zou ik bij het station van Murjek de bus pakken naar startplaats Kvikkjokk.

Bij die puzzel had ik al ontdekt dat de reis minimaal twee dagen ging duren: de eerste dag vliegen, waarbij de aangeboden reistijden varieerden van 5 tot 12 uur. Daaropvolgend 's nachts en de volgende ochtend de treinreis naar het noorden en tenslotte in de middag van de tweede dag met de bus naar Kvikkjokk. Tot dit 'arrangement' was ik gekomen, omdat ik geen zin had in mijn eentje in Kiruna in een hotel te zitten of te kamperen op het stacarvanpark, dat ik met google-satelliet had bestudeerd en afgewezen. De nacht en ochtend in de trein leek mij een goede oplossing om zowel 'onderdak te zijn' als te verplaatsen en misschien nog iets van het land te zien.

De genoemde reistijden laten je meteen beseffen dat Zweden een groot land is. Met een maximale lengte van 1572 km en een breedte van plm 500 km betekent het ook dat het grootste deel van je reis zich afspeelt boven en in Zweden. 

Voor de beeldvorming: 1572 km is hemelsbreed van Amsterdam tot dik voorbij Madrid of ruim ten zuiden van Napels. Zweden is 11 keer zo groot als Nederland en 15 keer zo groot als België. 

Onderstaande kaart geeft ook een beeld van de afstanden in Lapland en het beperkte aantal wegen. Lapland beperkt zich overigens niet tot noord Zweden, maar strekt zich ook uit naar noord Noorwegen en noord Finland.

München, Stokholm, Kiruna

Toen Frank eind vorig jaar toch besloot mee te gaan, werd mijn plan overboord gegooid en kozen we voor een vliegreis naar Kiruna op de eerste dag en de busrit naar Kvikkjokk op de tweede dag. Alles op één dag lukt niet omdat er op het moment van aankomst in Kiruna geen busaansluiting meer is. De keuze van de vliegreis werd een compromis tussen reistijd en prijs.

Het leverde een vliegreis op met Lufthansa en Scandinavian Airlines van zevenenhalf uur. Waarbij we eerst naar München mochten, waar het met 28 graden klef warm was. Na wat rondhangen en een Weissbier volgde de vlucht naar Stockholm. Gelukkig was het daar 20 graden, want er wachtte daar een racepartij tussen de terminals, onze rugzakken ophalen en daarmee de douane passeren, een sloot Zweedse Kronen pinnen uit een onwillige automaat, rugzakken weer afgeven bij de juiste balie, opnieuw inchecken, tweede veiligheidscontrole en doorrennen naar de gate waar we konden aansluiten bij het boarden.

In onze fantasie zouden we verder vliegen met een klein propellervliegtuig naar het verre afgelegen noorden. Naïef natuurlijk want Kiruna Airport bedient een gebied van honderden kilometers in het rond. Het was dus een volle Boeing 737 waaruit we anderhalf uur later bij 12 graden met trui aan naar de kleine aankomsthal liepen. Ze hadden er nog wel een kleine bagageloopband en vandaar liepen we eenvoudig tien meter verder een deur uit en stonden we verbaasd buiten.

Stadhuis Kiruna

Kiruna

De rit van het vliegveld naar het centrum van Kiruna (± 20.000 inwoners) van ongeveer 10 kilometer voerde eerst door een bos met wijd uit elkaar staande lage dunne berken. Daarna volgden bedrijventerreinen en buitenwijken met een mix van houten huizen en drie etage hoge flats.

 

Het maakte een koude indruk. Dat lag niet alleen aan de buitentemperatuur. Door de ruimte die men hier ter beschikking heeft staan de huizen verder uit elkaar dan in Nederland. Het gaf ons hier en daar het gevoel van een Duitse kazerne met van die blokvormige gebouwen. Verder is het duidelijk een industriestad, waar afgegraven bergen van de ertsmijnen de horizon tekenen. Voor het eerst in weken heb ik mijn fleece aan, misschien helpt dat tegen deze indrukken.

Centrum Kiruna, links The Bishops Arms,
op de achtergrond de bergen met de mijnbouw

The Bishops Arms
Dat een slimme Zweed gekozen heeft voor de inrichting als een Engelse pub is een goede zet geweest. Het was de gezelligste en warmste horeca, die we tijdens onze rondwandeling zagen. Voor onze rondgang in downtown Kiruna namen we eerst nog een lokaal bier en konden daarmee wennen aan de lokale prijzen van 132 SEK voor 2 bier (plm €13,50).

Daarna snel gastankjes kopen bij de Intersport, de route naar het busstation verkennen voor morgenochtend, de mooie kerk bekijken en op zoek naar een goed restaurant. Toen we dat gevonden hadden bleek het volgeboekt en op het eind van de zoektocht vormde onze eigen Bishops Arms een veel betere oplossing.

houten kerk van Kiruna

Bussgods
Er zijn slechts twee vertrektijden per dag voor de bus richting Kvikkjokk. Na een prima Engels ontbijt stonden wij daarom de volgende morgen ruim voor halfacht klaar op het busstation. Maar samen met onze medepassagiers waren we nog niet aan de beurt. Eerst nog even een paar pallets laden bij het laademplacement en dan zijn de passagiers bij de halte aan de beurt. Onze eerste kennismaking met het Laplandse busvervoer.

Naast dat de bussen van de firma Bussgods zijn uitgebouwd met een goederendeel, zien het onderstel en de banden er robuuster uit dan de Nederlandse bussen. Dat heb je wel nodig omdat er bij stukken opgebroken weg kilometers lang over aangewalste grindwegen wordt gereden. En natuurlijk hebben de bussen hier ook meer te lijden tijdens de lange winterperiode. 

Gällivare-Jokkmokk-Kvikkjokk
De rit ging door een landschap met open bossen en nog meer open bossen, verder moerassige stukken met lage ondergroei en bossen met open stukken. En dat ongeveer 100 kilometer lang. Mooi, maar op den duur eentonig. Onderweg bij haltes werden zowel de passagiers als goederen gewisseld. De stops duurden daarmee wat langer. Dat stoorde niet omdat er weinig stops waren. Op de 100 km naar Gällivare slechts enkele normale haltes in Kiruna en een kleine zijsprong naar een dorpje. Dat schiet dus lekker op met buslijn 10 op de tweebaansweg E10. Er zijn hier zo weinig doorgaande wegen dat de buslijnen de nummers van de wegen hebben.

ingang ziekenhuis Gällivare

Wat de uitgestrektheid en leegte ook accentueerde waren enkele van onze passagiers. Hoewel Kiruna een eigen 'sjukhus' heeft worden blijkbaar niet alle specialismen afgedekt. In Gällivare, stapten een aantal mensen uit Kiruna bij het ziekenhuis uit. Zo zagen we, dat als je hier zwanger bent of met de voet in het gips loopt, je een dag moet uittrekken voor een consult. Eerst ruim een uur en een kwartier in de bus, daarna je doktersbezoek en dan met de middagbus weer terug. Iemand verzekerde ons, dat men daar aan gewend is. Zo is het hier nu eenmaal, we weten niet beter. Kortom andere dimensies in dit lege land. Want leeg is het zeker voor onze begrippen. Ik zag nog een ingang voor acute gevallen. Acuut zal hier dan ook wel een ruimere uitleg hebben?

Door al het laden van de goederen en de vele wegopbrekingen was de bus minstens een kwartier te laat. Maar omdat de bussen hier zo een beperkt aantal vertrektijden hebben, wordt er onderweg onderling gecommuniceerd.  De bus naar Jokkmokk stond op ons te wachten en zonder benenstretch moesten we direct overstappen op lijn 45 voor onze rit over de E45.

Eenmaal onderweg naar Jokkmokk heb ik eerst nog wat gesmst met de eigen familie elders in de wereld. Wat mij het meest geruststelde en blij maakte, was het bericht dat Maxime het in Lloret de Mar geweldig naar haar zin heeft en zelfs heeft besloten dat het vandaag maar een rustdag moet worden! Ja, Ja? Judith bewaakt vanuit thuis trouw de ontwikkelingen in Spanje en Zweden. Gelukkig is ze weer aan het werk, anders maakt ze zich alleen maar zorgen.

Op weg naar Jokkmokk, ± 90 km, passeerden we diverse meren van behoorlijke omvang. In Nederland zou je er van op kijken, maar in Zweden zijn er zoveel dat de aandacht verslapt. Er gebeurt ook bijna niets op die meren. Geen zwemmers, geen zeilboten, geen overig watertoerisme. Hier en daar een visser in een bootje dan is het al druk. Meer aandacht trok een kleine kudde rendieren op de tweebaanshoofdweg. De bus moest er voor stoppen omdat hij blijkbaar geen enkele indruk maakte. Later tijdens onze wandeling hoorden we van een Saam dat Jokkmokk 's winters de verzamelregio is voor de rendieren uit een uitgestrekt gebied. Een Saam is een oorspronkelijke inwoner van Lapland, er wonen daar geen 'Lappen', maar Sami. De benaming 'Lappen' schijnt als beledigend ervaren te worden. Nu we toch in het Samisch bezig zijn, jokk betekent stroom of rivier. Mokk moet ik nog uitzoeken.

in Jokkmokk zagen we in een etalage een muggenjas,
onheilspellend voor Frank

In Jokkmokk hadden we meer tijd voor de tweede overstap. We verkenden het stille dorp in diverse grote stappen, maakten een inventarisatie van het winkelbestand, zagen een etalage met een onheilspellend uitziende anti-muggenjas, dronken een koffie in een Sami eethuisje met bediening uit de alternatieve scene en slenterden terug naar het busstation. Langzaam wordt je er gaar van.

Op het busstation, want zo heten de drie haltes hier, troffen we ook nog een jonge Zweedse. Ze had net drie dagen met een rugzak hardgelopen over het Padjepantaleden wandelpad. Erg onder de indruk van haar prestatie leek ze niet. Enigszins begrijpelijk vonden wij na onze aanvankelijke verbazing, want het was maar een kleine rugzak met een hele lichte slaapzak en dito tentje. Verder was ze in opleiding voor gymlerares. Eigenlijk dus een beroepsverplichting. Bij het verleggen van grenzen van anderen passen wij ons snel aan.

De snelle stroom bij Kvikkjokk

Op naar Kvikkjokk. Kvikk betekent snel zoals het Engelse quick. 120 km in twee uur? Dat klopt de wegen worden smaller en de bus hobbelt en bonkt bij tijden ook meer. Tientallen kilometers rijden we langs een meer. De temperatuur is van vanochtend 6 graden lekker opgelopen naar 13 graden. We rijden weer door een verlaten land met hier en daar een kleine 'nederzetting'. In de bus nu nog alleen hikers, het moet gezegd, van alle leeftijden. Halve Zweedse gezinnen stappen soms uit in mooie toepasselijke Fjällräven kleding en uitrusting. Op naar? Geen idee. Een tweede huis, een eigen wandeling? De bus rijdt alweer en ze zijn uit beeld.

houten kerk van Kvikkjokk

Kvikkjokk

Om 13.50, exact op tijd, stroomt de bus leeg bij het mooie houten kerkje van Kvikkjokk. Er zou hier iets van een camping moeten zijn? In een flits zien we een bordje en 500 meter verder, na een lichte stijging staan we bij twee vage veldjes waar al een tentje staat. De kantine van de 'Turistenservice' is op slot. 

klokkentoren Kvikkjokk

welkom op de camping, met op de achtergrond het servicegebouw

We lopen naar de man van het tentje en vragen in het Engels wat hier de bedoeling is? In perfect Engels horen wij dat hij hier sinds gisterenavond staat. Als hij hoort dat wij gekozen hebben om van hieruit naar Abisko te lopen beaamt hij onze keuze voor de zuid-noord benadering; 

'You made the right choice. The last four days of your walk will be the best. The two starting days from here are a little bit boring, due to the forest'. 

'Oke thank you. By the way, where are you from'. 

'I am from Holland'. 

'Oke we too'. 

Daarna horen we dat hij al jaren sinds zijn tienertijd in dit gebied wandelt en inmiddels ook behoorlijk Zweeds spreekt. Dat merken we 's avonds in het restaurant van het fjällstation, waar hij zich uitgebreid met een Zweedse woudloper onderhoudt. Morgen gaat hij alleen op pad in het ruige nationale park Sarek. Hij wil daarbij de route volgen die ooit Carl von Liné verkende bij zijn onderzoek. Na wat doorvragen komen we er achter dat dit de bij ons bekende Linnaeus is van de gelijknamige straat. De botanicus die, wordt ons door de woudloper duidelijk gemaakt, geen Duitser, maar een Zweed is. Nu hij het zegt wisten wij dat ook wel.

Bij het opzetten van onze tenten beleven we de eerste kennismaking met de Zweedse muggen. Het zijn gelukkig geen agressief bijtende midgets zoals ik op de West Highland Way in Schotland meemaakte, maar hinderlijk zijn ze wel. Dus pet op, smeren met Deet en handschoenen aan. Dat laatste was een overdreven en onhandige reactie. De handschoenen zijn de rest van de wandeling niet meer aangegaan. Zolang je in beweging blijft valt het mee. Maar het valt niet mee al bewegend een tent op te zetten.

Als onze tent staat gaan wij op verkenning. Eerst de startplaats van morgen. Dat blijkt een grote parkeerplaats aan het einde van Kvikkjokk. Naast veel Zweedse auto's staan er enkele Duitse kentekens, eentje uit Oostenrijk en zelfs een uit Nederland. Die hebben dus een dag of drie gereden om hier te komen. 

Daarna gaan we op zoek naar het fjällstation, de belangrijkste werkgever van Kvikkjokk horen we later. In de zomer althans, want het gehucht schijnt 's winters bijna uitgestorven te zijn, hoewel we bij diverse huizen sneeuwscooters zien staan.

Eerst iets over de hutten (stuga's) van de STF. Op de route heb je drie soorten hutten; hutten met bedden, hutten met bedden en een winkeltje en soms een sauna, en de fjällstations. De fjällstations zijn de meest luxe van de drie. Op onze wandeling troffen we fjällstations in Kvikkjokk, Saltoluokta en Abisko.

hoofdgebouw fjällstation Kvikkjokk

Tot onze verbazing ziet het fjällstation er onverwacht luxueus uit. 60 bedden staan er in de diverse slaapgebouwen. In het hoofdgebouw is een zitkamer, een goed gesorteerd winkeltje met crisisprijzen en zelfs een nette restauranteetzaal waar je het dagmenu kunt bestellen of zelfs van de kaart kunt eten. Dat hadden we niet verwacht. Prima. 
Voor de Nederlanders nog even de prijzen. Even schrikken, de gedroogde maaltijden waren twee maal duurder dan de al dure Beversport in Nederland en bijna drie keer duurder dan de Intersport in Kiruna. Later blijkt elk winkeltje zijn eigen prijzen te hanteren. Soms zijn de producten ver weg in de bergvalleien veel goedkoper dan bij de luxere fjällstations.

We reserveren voor het avonddiner. We gaan er vanavond lekker entrecote eten. Verder kopen we vier blikken waar een mooie salade op staat afgebeeld, voor de lunch van morgen en overmorgen. 

We lopen nog door een paar honderd meter Kvikkjokk, bekijken de kerk en zien dat even verderop een voormalige camper- en caravancamping ter ziele is en maken als laatste contact met Nederland voor de dagelijkse debriefing. Einde inventarisatie Kvikkjokk.

Terug bij de 'camping' inspecteren we de faciliteiten van de barak van de Turistenservice. Alles wat er door de ramen mooi uitziet, zoals een toonbank met winkeltje en een gezellige zitkamer is afgesloten. Een benauwd toilethokje met douche is gelukkig open. Als service is er wel toiletpapier. Daarmee wordt de naam Turistenservice toch recht gedaan. Benauwd is het ook bij de afvalbakken. Frank ontdekt een jonge eekhoorn, die gelokt door weggegooide maiskolven zichzelf heeft opgesloten in een van de bakken. Die zullen wij eens even fijn gaan redden. Mogen we aan het einde van deze reis voor een goed doel lekker een afvalbak omkieperen. Toch nog fun in Kvikkjokk!

De dagberichten zijn tot een totaal verslag aaneengeregen in een aparte pagina

Kungsleden 2015; Wandelen in Zweeds Lapland

voor tips en ervaringen ga naar mijn Review