Wandelen Kungsleden - Zweden 2015; Review - Ervaringen en Tips

Review

Voor deze review heb ik nog een keer al mijn dagverslagen teruggelezen om alle 'oh-ja-momenten' te verzamelen. Hier en daar maak ik daarom gebruik van links naar eerdere berichten ter verduidelijking. Ook zal ik enkele links geven van blogs en websites die ik zelf heb gebruikt bij de voorbereiding. Wil je eerst een algemene indruk van de Kungsleden dan verwijs ik naar mijn eerste bericht 'Wandelen boven de Poolcirkel in Zweeds Lapland' , waarin ik kort het landschap, de locatie, afstanden en het weer beschrijf. 

Enkele ervaringen en tips

Etappeplanning

Bij de planning vooraf in Nederland heb ik mij laten leiden door de aanwezige hutten van de 'Svenska Turistföreningen' (STF). Ze liggen op ongeveer 15 tot maximaal 24 km van elkaar. Op het kaartje hiernaast, dat ik van de website van de STF heb gekopieerd, staan de kilometers aangegeven. 
Hieronder de etappeplanning. Ik heb voor opmerkingen dankbaar gebruik gemaakt van het blog Roversmoutains. Wel heb ik een aantal van de opmerkingen na terugkeer aangepast aan onze eigen ervaringen van 2015.

de tekst is beter te lezen als je de foto opent en vergroot

Routebeschrijving
Bij het opstellen van de etappeplanning heb ik naast de genoemde websites en blog ook veelvuldig gebruik gemaakt van het Duitse boekje 'Schweden: Kungsleden' van Michael Hennemann uit de reeks Outdoor Handbuch. Het is een licht en klein boekje met informatie over het land, de mensen, reisinformatie, flora en fauna, de etappes met informatie over hoogteverschillen, de hutten met of zonder winkeltjes, telefoonnummers, GPS coordinaten en nog veel meer. Zelf hebben we het boekje niet meegenomen, maar behielpen ons met een A4-print van de getoonde etappeplanning met de opmerkingen.

Waar beginnen?
Waar beginnen; in Abisko of Kvikkjokk? Het meest gebruikte startpunt is Abisko en dan wandelen in zuidelijke richting. Echter voor de keuze van zuid naar noord heb ik mij laten leiden door een reactie van Boelo ten Have op de website van Piet Smulders. De aanwijzingen van Boelo ondersteun ik; wij hadden het geluk van heel veel zon en waren daarom blij dat we daar niet voortdurend tegenin hoefden te kijken. Ook de enkele keer dat er wind was, hadden we die achter. Heb je pech met het weer of loop je in een koudere periode, dan is dat zeker een prettig voordeel. Verder heb je meer kans dat er een boot ligt aan de zuidelijke oever van de meren omdat de meeste mensen noord - zuid lopen.

De reis

Stokholm, Kiruna? Vooraf was ik tot de keuze gekomen te vliegen naar vliegveld Arlanda bij Stockholm om daarna met de nachttrein in een klein etmaal te verplaatsen naar Lapland. Daar zou ik bij het station van Murjek de bus pakken naar startplaats Kvikkjokk. Om tickets voor zowel de bus als de trein te boeken gebruikte ik de website SJ.se. Ook goed is de site Traveling by train in Sweden.
Bij die puzzel had ik al ontdekt dat de reis twee dagen ging duren: de eerste dag vliegen, waarbij de aangeboden reistijden varieerden van 5 tot 12 uur, daaropvolgend 's nachts en de volgende ochtend de treinreis naar het noorden en tenslotte in de middag van de tweede dag met de bus naar Kvikkjokk. Tot dit 'arrangement' was ik gekomen, omdat ik geen zin had in mijn eentje in Kiruna in een hotel te zitten of te kamperen op het stacarvanpark, dat ik met google-satelliet had bestudeerd en afgewezen. De nacht en ochtend in de trein leek mij een goede oplossing om zowel 'onderdak te zijn' als te verplaatsen en misschien nog iets van het land te zien.

Toen Frank eind vorig jaar toch besloot mee te gaan, werd mijn plan overboord gegooid en kozen we voor een vliegreis naar Kiruna op de eerste dag en de busrit naar Kvikkjokk op de tweede dag. Alles op één dag lukt niet omdat er op het moment van aankomst in Kiruna geen busaansluiting meer is. De keuze van de vliegreis werd een compromis tussen reistijd en prijs. Zie voor een gedetailleerde beschrijving de Heenreis naar onze startplaats Kvikkjokk en voor een sumiere weergave van de terugreis mijn laatste blogbericht of het laatste deel van het totale verslag Verslag Kungsleden 2015: Wandelen in Zweeds Lapland.

Kamperen
Wil je echt vrij zijn dan is een tent op dit pad ideaal, omdat je bijna overal kunt kamperen. Het is toegestaan buiten het Abisko National Park en nog belangrijker, bijna overal zijn mooie plekken te vinden in de nabijheid van een beek of een meer. In het park mag je slechts op twee plekken kamperen: bij een bivakplaats 5 km van het Abisko Touriststation en bij de Abiskojaure hut. Verder kun je bij alle hutten kamperen. Dat geeft meer privacy dan in de hut en meestal ook veel meer rust.

Loop je een dag langzamer of sneller dan gepland dan kan je daarom zonder problemen je plan aanpassen, omdat je je nauwelijks zorgen hoeft te maken over een overnachtingsplek. Hoe het in de sneeuwperiode is durf ik niet te zeggen. 

Drinkwater
Waar je je ook geen zorgen over hoeft te maken is drinkwater. Je schept het gewoon zonder te filteren uit een beek, rivier of meer en drinken maar. 
Ik liet me onderweg vertellen dat rendieren niet de gevaarlijke bacteriën bij zich dragen die schapen en runderen wel hebben en daarom het drinken hier niet gevaarlijk maakt. Verdere verontreiniging door vee of mensen is nauwelijks mogelijk omdat Lapland letterlijk een leeg land is. Voor de wandelaars hanteert het STF bij de hutten een strikt regiem voor het gebruik van toiletten en het verzamelen van afvalwater dat via natuurlijke weg wordt gezuiverd.

Sälkahutten

Hutten en voeding
Neem je geen tent mee dan ben je aangewezen op de hutten van de STF. Bij de meeste hutten gaat het om meerdere barakken. Allen uit hout opgetrokken. De hutten zijn bemand met een of meer beheerders. Bijna elk gebouwtje heeft een keuken, met goede uitrusting. De slaapvertrekken hebben een stevig soort stapelbed met een goed matras. Het komt voor dat er meer slapers zijn dan bedden. Onderweg hoorden we van de noodoplossing van twee personen per bed!

De overnachtingsprijs was in 2015 SEK 250 voor niet leden en SEK 150 voor leden. De prijs kan je op twee manieren verlagen; of wordt lid van de Zweedse Toeristenvereniging (SEK 150 16-25jr, SEK 295 boven 25jr), of wordt lid van Stay-okay in Nederland voor € 17,50. Die kaart wordt ook geaccepteerd als een ledenkaart. Wij hebben dat niet gedaan, maar hadden daar later spijt van omdat we toch regelmatig bij een hut gekampeerd hebben: SEK 150 voor niet leden en SEK 100 voor leden.

Enkele hutten hebben een sauna. Die vormen een prima gelegenheid om je spieren en huid te verwennen. Verder kun je er jezelf goed wassen en geïmproviseerd douchen met warm water. Zie voor de gang van zaken mijn verslag van ons saunabezoek bij de Släkahut.

Voeding en overige outdoor spullen
De hutten met een winkeltje tref je vrijwel om en om aan, zodat je eigenlijk weinig voeding hoeft mee te nemen. Wat wel een reden kan zijn om toch een aantal dagen eten mee te nemen in de vorm van poedermaaltijden zoals Adventure food, is de prijs. Die ligt duidelijk hoger dan in de winkel in Nederland of in Kiruna (Intersport). Assortiment: Naast voeding,  frisdrank en bier verkopen ze in de winkeltjes ook outdoorbenodigdheden voor onderweg; gastankjes, toiletartikelen, antimuggenmiddelen, zonnebrandolie, enzovoort.
In de 'opmerkingen' van de getoonde etappeplanning heb ik opgenomen welke hutten een winkeltje hebben. Abisko en Saltoluokta hebben een ruimere sortering tot met kleding aan toe. Aardig zijn ook de draaiautomaten met muesli. Ter afwisseling van muesli is er ook roggebrood te koop in verschillende soorten. De knijptubes met pasta als broodbeleg zijn makkelijk mee te nemen in je rugzak. Er waren verschillende smaken, waaronder natuurlijk ook een rendiervleespasta.

Bootovertochten

Er zijn vier meren waar je over heen moet. Van zuid naar noord; het Laitaure naar Aktse (3km), Sitojaure (4km), Suorvajaure (2 km, alleen met motorboot) en het Teusajaure (850m). Bij het Laitaure, het Sitojaure en Teusajaure mag je zowel met de motorboot als zelf roeien. Voor de gemotoriseerde overtocht moet je er bij het Laitaure rekening mee houden dat er slechts twee overtochten per dag zijn: om negen en om vijf uur. Plan je dit niet goed dan kan het aardig wat uren ophouden. Bij het Sitojaure kun je wel telefonisch reserveren. Komende vanuit het zuiden moet je al op de hoogvlakte bellen, want aan de oever van het meer heb je geen verbinding. Het telefoonnummer staat in onze etappeplanning en ook nog onderweg op bordjes. 

Naast het uitsparen van SEK 200 / 22 Euro per persoon (prijspeil 2015), zijn aan het roeien wel enkele uitdagingen verbonden. Er is op de eerste plaats de regel dat er altijd één roeiboot aan elke oever moet liggen. Als je geluk hebt en je vindt twee boten aan jouw kant van het meer dan ben je met één keer roeien klaar. Heb je pech en er ligt aan jouw kant maar één boot, dan moet je dus drie keer overroeien, waarbij je één maal een tweede boot meesleept.

Laitaure

Ik ben het met 'rover' van rovermountains, eens dat je bij het Laitaure en Sitojaure dan beter kunt wachten tot er iemand van de andere kant komt roeien. Maar soms kun je geluk hebben als je een beetje goed gokt, zoals een Zweeds koppel, terwijl wij stonden te wachten. Zie onze ervaringen bij de overtocht naar Aktse. Bij het Teusajaure is drie keer roeien nog wel te doen. Maar houdt er rekening mee dat je bij de derde keer toch aardig moe in de armen en schouders wordt. Heb je nog nooit geroeid dan kun je het oppakken als grensverleggende activiteit zoals wij zagen bij het Teusajaure of gewoon een betaalde overtocht nemen. Dat laatste zou ik zeker doen als er tegenwind staat met golven.

Flora, fauna en het weer
Behalve de eerste twee dagen met bos, gaat de tocht voornamelijk over grote grazige valleien. Zo ziet het er van een afstand wel uit maar in werkelijkheid zijn het vooral lage bessenstruiken, lage hei, en dwergberken, en lage wilgen. 
De fauna bood ons een gering aanbod aan vogels. Mooi waren de rendieren met hun kalveren. Slechts één keer hebben we een eland gezien. Die maakte dat hij snel weg kwam.

Muggen: Wel heel nadrukkelijk aanwezig waren de muggen, aanvankelijk grote, zoals in Nederland, meer naar het noorden ook kleinere. Ze steken ook. Dat is duidelijk een minpunt op dit pad. De aankondiging op de website van Piet Smulders, dat je in de tweede helft van augustus geen of weinig last hebt van de muggen, klopte in ieder geval niet voor 2015. De koude en natte zomer tot aan onze komst had de hele natuur inclusief de muggen verlaat. Zelfs de Zweden hadden voor een deel hun vakantie naar achteren verschoven vanwege die koude. Zie verder uitrusting. 

Van de categorie knagers zagen we hamsters, die lemmingen bleken te zijn, verder gewone muizen en Scandinavische woelmuizen, marters en een hermelijn. Welke soort het van de muizen is geweest, zal altijd wel onbekend blijven, maar bij Saltoluokta werden zowel bij Frank als bij mij 's nachts gaten in onze rugzakken gevreten om bij ons ontbijt te komen. Vanaf die dag hebben we ons eten in bomen of palen gehangen. 

Uitrusting en weer
In de periode voorafgaande aan onze wandeling, juli en begin augustus, heb ik de weersverwachting via Buitenradar bijgehouden door de plaats Kvikkjokk of Kiruna in te voeren voor de veertiendaagse verwachting. De vrees sloeg ons om het hart. Voortdurend regende het en de temperaturen kwamen niet hoger dan 14 a 15 graden. 's nachts rond de 5 graden en soms lager. Afwijkend van onze normale uitrusting hebben we een iets dikkere broek zonder afritsstukken mee genomen. Op de broek zaten ook beschermende stukken op het zitvlak en aan de binnenzijde van de pijpen tegen modder.

Uiteindelijk hebben we hem nooit aangehad. Gelukkig. Daarmee werd mijn lichte zomerbroek op moerassige stukken soms behoorlijk smerig. Maar dat lag aan mijn gebagger door allerlei ondiepe beken. Frank hield zijn broek schoon. Tenslotte was het zo warm, dat we dagen in korte broek hebben gelopen en de muggen te snel af waren. 

Anti Muggen. Geleerd tijdens de West Highland Way in Schotland tegen de nog ergere midgets: een hoofdnet en dunne handschoenen. (ook te gebruiken bij onverwachte kou). Ik zag ook wandelaars die hun pijpen aan de onderkant konden dichttrekken.

Verder hebben we elk een heel flesje anti muggen spray/gel meegenomen met 40% deet. Je merkte het direct als je het op je armen en gezicht smeerde. Daar moesten ze niet veel van hebben. Nog kan het zeer hinderlijk zijn en wil je de rust van je tent opzoeken. Dan moet je wel over een tent of binnentent beschikken met muggenwerend gaas anders ben je alsnog aan de beurt.

Markering
Die is goed. Voor de zomermarkering wordt gebruik gemaakt van rode strepen op bomen of stippen op stenen en rotsen. 

Voor het winterspoor zijn de palen met andreaskruis bedoeld. Dat spoor gaat door moerassige gebieden en over meren. Die markering alleen maar volgen als je kunt zien dat het over enige afstand te bewandelen is.

Fysieke prestatie
Hoewel de Kungsleden als gemiddeld qua zwaarte wordt gekwalificeerd vond ik het lopen over de paden met veel stenen en soms boomwortels een vermoeiende aangelegenheid. De hoogteverschillen zijn duidelijk minder dan in de Alpen of Pyreneeën. De paar steilere stukken waren niet echt langer dan drie kwartier. 

Klokketoren van Kvikkjokk

Cultuur en weer

Door het verblijf in Zweden snuif je iets van die cultuur op. Het wandelritme was relaxter dan op paden in andere landen van Europa. Dit zal zonder twijfel te maken hebben met de lange lichttijden in de zomer. Er werd laat opgestaan, maar daarentegen zag je later op de avond ook nog wandelaars op pad. Voordeel van het later opstaan is ook een hogere temperatuur door de al schijnende zon.
Qua architectuur zijn we onderweg niet erg verwend. Mooi waren de kerken van Kiruna en Kvikkjokk.

Wandelaars

Van alle leeftijden. De nationaliteiten; vooral Zweden, Nederlanders, Duitsers, enkele Fransen en Amerikanen. Opvallend was dat er meer vrouwen alleen liepen dan bijvoorbeeld op de GR20 op Corsica en GR10 in de Pyreneeën.

Drukte
Van Kvikkjokk tot Singi ongeveer hetzelfde als op de GR20. Omdat wij tegen de richting in liepen; tien tot twintig tegemoetkomende wandelaars per dag. Bij Singi komt ook het pad uit Nikkaluokta erbij en dat is echt te merken. Wel vijftig of meer tegenliggers per dag. Op dat stuk loop je de meeste kans dat de hutten bezet zijn.

Herinnering

We vonden het allebei een mooie wandeling met schitterende natuur, de muggen niet meegerekend. Hoewel ook Frank heeft genoten van de natuur behoudt hij zijn voorkeur voor de Alpen-regio met het hogere verzorgingsniveau van hutten en horeca. Voor mij hebben vooral de weidsheid, de leegte en de stilte mij gebracht wat ik er van verwachte. Ik ga zeker nog een keer wandelen in Scandinavië. 

Adjö och än till!

HET AANEENGESLOTEN VERHAAL STAAT IN EEN APARTE PAGINA.

Kungsleden 2015; Wandelen in Zweeds Lapland

Wil je nog een andere impressie hebben van het trekken in Lapland, inclusief informatie over weer, terrein en fauna dan vond ik het verhaal mooi van het wandelen in het nationale park Sarek van beggar; Sarek, een nog ruiger en stiller gebied dan dat van de Kungsleden, maar niet echt voor beginners.