Floris V-pad; wandelen van Hilversum-Kerkelanden via Vreeland en Loenen a/d Vecht naar Kockengen

Soppen in het veen

Woensdag 9 november 2016

Vuntus

Snelle vrienden
'Kom je net van school?'
De brugpieper knikte, staand naast zijn fiets op het schommelende fiets-voetveer over het Amsterdam-Rijnkanaal tussen Nieuwer ter Aa aan de westzijde en Breukelen/Nieuwersluis aan de oostzijde.

'En waar zit je op school'?

Wij zijn niet nieuwsgierig, maar willen wel weten hoe het sociale leven in deze groene uitgestrektheid is georganiseerd. Wandelen moet meer zijn dan alleen bewegen met je benen.
'Weukelen' meende ik te horen. Midden op het water ging het geluid een beetje verloren in het motorgeronk. Bovendien had hij een beugel, dus ik legde het uit als Breukelen. Elke dag op en neer ging hij.

Ik wilde nog meer vragen over het leven in de polder, maar we waren al naar de overkant geracet. Als echte Nederlander sloot ik de conversatie af met de vraag wat deze overtocht nou kostte. Verheugd dat hij een gunstige tijding kon brengen antwoordde hij als kenner glimlachend 'het is gratis'. Kijk, dat zijn nou echte vrienden, waar je wat aan hebt, meteen het goede antwoord. Gratis! Even later haalde hij ons in en zwaaide. 

Grijze verstilling

Dit was zo'n dag dat er geen hond op uit trekt; grijs, motregen en als je binnen zit moet de verlichting al aan. Buiten is de lucht licht grijs. Een grijs waar je het vocht aan afziet. De hele dag zagen we op de sloten en plassen aan de kringen dat het regende. Zo een dag. Eenzame wandelaars in het grijs en het vocht. Vocht onder je voeten, vocht op je jas en vocht op je pet. Zo nu en dan de capuchon op. Vage grijze silhouetten aan de andere kant van een plas of een groene vlakte. Zo een dag heeft toch weer zijn eigen stille charme. Verstilling als je de verkeersgeluiden van benauwd Nederland niet meerekent.

Drie landschappen

En toch viel de regen mee. Geen moment lekte het water van onze regenjas op onze broek. Alle tijd om rond te kijken en door de vele gaten in de begroeiing en rietkragen te turen over plassen en polders. 

Terugkijkend op de drieëntwintig kilometer krijg je het idee dat je door drie landschappen bent gegaan; het plassengebied rondom Loosdrecht, de Vecht met de dorpen Vreeland en Loenen en daarna de poldervlaktes vanaf Nieuwer Ter Aa richting Kockengen. Toch behoort dit gebied oorspronkelijk tot hetzelfde veengebied met de Vecht als belangrijkste rivier, ooit ook de belangrijkste verkeersader.

Kromme Rade

Loosdrechtse Plassen

Vanaf de Hilversumse wijk Kerkelanden waren we snel op de Kromme Rade, een lage scheidingsstrook tussen twee veengebieden. Naar mate je doorloopt hebben de bewoners van weleer steeds meer land voor turf afgegraven en worden de waterplassen steeds groter tot je tenslotte langs de grote plas de Vuntus loopt. Daarna loop je verder over de smalle Lambertszkade, tussen alleen maar plassen, kilometers lang. Links de Loosdrechtse Plassen en rechts de Wijde Blik, alles weggebaggerd voor turf en wat nog overschoot weggeslagen door storm en golven. 

Wijde Blik

Vecht

Noord-Brabant hebben we eerst bezocht voordat we verder trokken. Na twee uur wandelen was dat het omlopen van een kilometer meer dan waard. Waarom een pannenkoeken-restaurant in Vreeland aan de Vecht Noord-Brabant heet ben ik vergeten te vragen. Kreeg niet de indruk dat ze de weg kwijt waren.  

Vecht bij Vreeland

Langs de Vecht ging het richting Loenen. Dit keer niet zoals op het Waterliniepad aan de noordzijde over asfalt, maar veel leuker over braamstruiksebinnenpaden door de landjepik-tuinen van prachtige woonarken. Hele drijvende kastelen zitten erbij, met hun eigen tuintjes, schuurtjes en terrasjes, waar het in de zomer goed toeven moet zijn en wij nu in de motregen op ons gemak doorheen banjerden. Als in het paradijs passeerden we een appelboom met onnatuurlijk rode appels. Zonde om die te laten rotten op de grond. Volgens Frank zou ik last krijgen van mijn darmen. Nooit van gehoord. Dat staat ook niet in de bijbel. Wel had ik de rest van de dag een drukkend gevoel in mijn maag. Zou er toch iemand vertoornd zijn geweest?

Loenen aan de Vecht was voor mij ook nieuw. Een aangename verrassing, zelfs in de regen. Een teruggang in de tijd met oude huizen, molen, kerk, ophaalbrug en zelfs een grutterij met vergeten producten uit onze jeugd. 

Nieuwersluis was bekend terrein. We zagen de oude kazerne en het opleidingshuis van weleer nu wel vanuit een andere hoek. Ook mooi. 

Druk autoverkeer begeleidde ons richting Breukelen, op weg naar de afslag voor het voetveer bij Nieuwer Ter Aa. Ondanks de drukke weg gaven de schitterende buitenhuizen uit de zeventiende en achttiende eeuw voldoende afleiding om te genieten. Hier en daar zie je de invloed van de huidige tijd; toegangshekken die op afstand geopend kunnen worden en eveneens automatische mechanische palen, die als bij een bussluis de toegang blokkeren voor ongewenst bezoek. Niet een verrijking, maar wel begrijpelijk als je zo rijk bent. 

Verkeerscorridor

Loop je langs de Vecht in gedachte tientallen jaren of meer in het verleden, vijfhonderd meter verder bereik je een strook van iets meer dan een halve kilometer breed waar grote verkeersstromen worden samengeperst en ben je in één klap terug in het nu. Veel meer ruimte is er in het Utrechtse veengebied ook niet, omdat even verder de Vecht en de Vinkeveense plassen als een trechter werken. Zou je de toegang naar Amsterdam willen verdedigen dan liggen hier kansen op deze smalle passage.

Als eerste stuit je op het drukbevaren Amsterdam-Rijnkanaal, dat hier honderdtwintig meter breed is. Dertig meter daarna volgt de vierbaansspoorlijn tussen Utrecht en Amsterdam en als klap op de vuurpijl passeer je vierhonderd meter verder de tienbaans A2. Net als een vuurpijl maakt alles hier lawaai. Je wordt er zelf stil van. Praten wordt vermoeiend. Of je het mooi vindt of niet, Nederland - handelsland verdient hier voor onze ogen zijn geld terwijl wij lekker wandelen.

Veenpolder
Over een zevenenhalve meter dik pakket veen schijnen we te lopen, lezen we op een informatiebord bij het paviljoen De Grote Sniep. En rond het jaar 1000 was dat pakket nog veel dikker. In de twaalfde en dertiende eeuw is de Bisschop van Utrecht begonnen met het aanbesteden van kavels in het veen voor ontginning. Daarmee is het Groene Hart van Holland en Utrecht ontstaan. Namen als Heikoop en Nieuwkoop herinneren nog aan de naam van de overeenkomst, 'cope', tussen de Bisschop en de ontginners.

Veenkade

De Veenkade waarover we lopen vormde de achtergrens tussen twee van die ontginningsgebieden. Het is makkelijk te herkennen omdat de sloten aan beide zijden in een andere richting lopen. Het blijft intrigeren dat al zo kleine duizend jaar geleden kleine boeren hier de natuur naar hun hand probeerden te zetten. Een groene vlakte waar je vaak langsheen jakkert, maar die, nu je er loopt, toch veel meer geschiedenis openbaart dan je verwacht. Het heeft wel wat, al die sloten, weteringen, molens en boezems. Het zijn hier niet de panorama's als in de bergen, maar de wegvloeiende groene horizonnen, die je omringen en weten te bekoren.

Paviljoen De Grote Sniep midden in het groen

zelfbedieningsvoetveer

Vlak voor Kockengen mogen we zelf nog even aan het werk op het zelfbedieningsvoetveer. Even flink draaien en dan zijn we bijna in luilekkerland. Luilekkerland? Kockengen schijnt de verbastering te zijn van de naam het land van Cockanje/ of Pays de Cocagne. Want hoe maak je middeleeuwse boeren zo gek om een veengebied te ontginnen? Je belooft ze een luilekkerland. Dus eerst strooi je ze zand in de ogen en daarna lok je ze het veen in. Hadden die Utrechtse bisschoppen en Hollandse graven dan ook al marketingconsultants? Niet veel nieuws onder de zon.

Die ontginners zullen er een pak werk aan gehad hebben, maar postuum hebben ze eeuwen later nog steeds eer van hun werk. Wij hebben er weer van genoten.

De dagverslagen worden verzameld in de pagina 

Floris V-Pad; wandelen van Amsterdam naar Bergen op Zoom

Voor al mijn andere wandelingen in Nederland zie: mijn wandelingen in Nederland