Welkom


Welkom op mijn trektochten- en wandelweblog. Na maanden van trainingswandeltochten maak ik eenmaal per jaar een trektocht. Meestal in de bergen. Het verslag daarvan zet ik op dit weblog. In 2011 heb ik er voor gekozen ook de dagwandelingen in aparte blogberichten te publiceren. Tegelijkertijd rijg ik die berichten op een afzonderlijke pagina aaneen tot een compleet verhaal. (Zie de rechter kolom). Mijn bedoelingen met deze verhalen staan te lezen in 'Over mij', hieronder in de linker kolom. Veel lees- en kijkplezier.
Groet Frans

zondag 3 maart 2024

Pionierspad: wandelen van bushalte Sloefweg-Ens via Kraggenburg naar Vollenhove

  Waterloopb0ssen

Zaterdag 24 februari 2024
 21 kilometer

waterlopen
"Goedemorgen!" Geen reactie. "Ook goeiemorgen" zeg ik nog een keer schamper na het passeren. "Ik zei goedemorgen!" roept de mevrouw verongelijkt terug. "Oh neemt u mij niet kwalijk" zeg ik verontschuldigend met mijn armen opgeheven in de overgavestand. Praten die mensen in de Noordoostpolder zo zacht? Moet je met wandelen ook al een gehoorapparaat meenemen? Misschien wel, want nu is het hoogtepunt op deze vijf kilometer kaarsrechte Mammouthweg ook nog verpest. 
Akkers met links de Sloefweg en rechts de Enservaart en de Mammouthweg
bij de hoogspanningslijnen ben je nog niet eens halverwege de Mammouthweg
Om deze begroeting te mogen beleven heb ik twee uur geleden de auto in Vollenhove geparkeerd en ben daarna met de fiets naar de bushalte Sloefweg-Ens gereden. Dat gaat veel sneller dan met openbaar vervoer. Zeventien kilometer opwarm-bewegen naar het punt waarvan ik de vorige wandeling over het Pionierspad startte richting Swifterbant via het interessante Schokland.
Waterlopen in het bos
Na mijn mislukt menselijk contact neem ik op de Mammouthweg nog een foto van een Noordoostpolder-boerenschuur met het karakteristieke betonnen raamwerk. Dat zijn sterke structuren zie ik aan het eind van de weg waar alles op instorten staat maar de schuur fier overeind blijft. Een triest gezicht zo'n boerderij in verval. Snel door naar kilometer acht van deze wandeling waar de route het Voorsterbos binnen trekt.
Eerst even een lunchrust op een picknickbank tussen de spelende honden die hier van hun zaterdaguitje genieten en kwijlend op mijn broek vrienden met mij willen worden. 
Na de pauze vind ik wel de vervolgroute, maar omdat ik het lopen over water niet beheers moet ik op zoek naar een korte omleiding. Met voorzichtig om verschillende modderplassen heen knoeien bereik ik nog redelijk droog het recreatiegebied De Voorst. Het is er nu rustig, zo rustig dat ik tevergeefs aanklop voor een kop koffie bij de gelijknamige Brasserie. Ik geef ze geen ongelijk. 
Wel had ik er even moeten schuilen. Nog geen driehonderd meter verder trekt een van de verwachte lichte regenbuien over. Gelukkig heb ik mijn regenjack al aan. Een regenbroek leek mij vandaag niet nodig voor die lichte buien. Maar deze regenbui heeft het weerbericht niet begrepen. In een flinke hemelwaterlozing bagger ik verder door het bos richting het dorp Kraggenburg. Op mijn kaart staat ook daar een koffiekopje. Ja, Ja.
Met de capuchon over de pet en een druipende broek geplakt om mijn benen ben ik zo gelukkig om tien minuten later bij een geopend hotel Van Saaze in Kraggenbrug naar binnen te schuiven. Vanachter een beslagen bril knik ik instemmend bij het chocoladegebak dat als alternatief voor appeltaart wordt aangeprezen. Laat maar doorkomen, eerst opdrogen.
Aanvulling Zuiderzeekennis
Dat het dorp Kraggenburg vernoemd is naar een oude plek in de Zuiderzee verbaast me niet na de ervaringen tijdens de twee voorgaande wandelingen over het Pionierspad. Ook vandaag wordt mijn kennis over de Zuiderzee weer aangevuld. De naam van het dorp verwijst naar Oud Kraggenburg. Dat was destijds in de Zuiderzee een noodhaventje met lichtopstand aan het einde van een zes km lange pier die de scheepvaart beschermde bij het uitvaren of binnenlopen van het Zwarte Water. 
Op de kop van de pier werd een lichtwachterswoning gebouwd. Tegenwoordig staat dit huis nog steeds op dezelfde plek. Het ligt ten zuidoosten van het dorp en steekt als een terp boven de akkers uit. Het is te ver omlopen om er te gaan kijken. Ik stel mij tevreden met het aandenken aan deze naamgever in de vorm van een lichtopstand die de Kraggenburgers aan de kop van de Leemvaart hebben opgesteld.
De vaart heet niet voor niets Leemvaart. 
De bodem in dit deel van de polder is een voortzetting van het zand- en keileempakket van Vollenhove. Ik lees dat die ondergrond minder geschikt is voor landbouw en dat er daarom na de drooglegging bos is ingeplant. Ik neem alles aan en loop verder. Voorbij de haven duikt de route weer het Voorsterbos in over de drassige en glibberige paden. Het loopt een stuk beter als je weet waarom het hier zo nat en glad is.
Het pad kronkelt door het Voorsterbos tot een slagboom met uitleg mij het bos uitstuurt. Er zit hier een zeearendennest in aanbouw. Of je maar wilt omlopen zodat het afgemaakt kan worden en die arenden gaan broeden. Oké, dat wil ik wel, mooi dat die arenden weer terugkomen. Dus loop ik het bos uit naar de verharde weg om anderhalve kilometer fietspad later er weer in te duiken en bij de sluis en het gemaal Smeenge uit te komen.
Dit elektrische gemaal legde samen met een gemaal bij Lemmer en een bij Urk de Noordoostpolder in 1942 droog. Ik maak nog een foto bij de sluis waar je het niveauverschil goed kunt zien. Zeker een meter of vier/vijf.
Waterloopbos
Alsof ik nog niet genoeg door het water gelopen heb slaat de route vierhonderd meter verder links af voor een driekilometer rondje door het Waterloopbos. In dit bos bevinden zich verspreid over een uitgestrekt gebied allerlei restanten van waterloopkundige modellen.
nabootsing omgeving Rotterdam
de Rotterdamse haven?
Ik lees dat er met die proefopstellingen en schaalmodellen van water- en havenwerken vanaf begin jaren vijftig door het Waterloopkundig Laboratorium uit Delft honderden onderzoeken zijn gedaan naar het gedrag en de effecten van water. Onder andere voor de Deltawerken, de havens van Rotterdam, IJmuiden, de Maasvlakte en buitenlandse havens zoals een Libische oliehaven, van Lagos en van Bangkok. Maar ook effecten van tal van voorgenomen bouwsels in rivieren.
proefopstellingen voor een Libische haven met golfslag apparaten
Computeranimaties maakten het complex overbodig. In 1996 werd het gesloten en nam de natuur het over. Sinds 2002 wordt het beheerd door Natuurmonumenten, dat de opstellingen liet staan. Inmiddels is het een Rijksmonument met wandelpaden, een soort 'historisch openlucht laboratorium in een prachtig polderbos'. Het Pionierspad leidt me langs een groot aantal modellen.
Voorsterbeek
Er is zelfs een eigen Voorsterbeek. Die ontspringt niet op een berg, maar krijgt zijn water kunstmatig uit een hoger gelegen bassin. 
Door naar de 'golfbak'. Ingenieurs onderzochten met de golfbak onder andere de stabiliteit van een blokkendam onder invloed van stroom en golven.
Golfbak
Golfbak
Na de golfbak begint het te regenen. Ik loop nog even door om de zogenaamde Deltagoot te inspecteren, maak keer schielijk op mijn schreden terug en zoek dekking in het paviljoen 'Proeflab' waarin een restaurantje en een bezoekerscentrum van Natuurmonumenten zijn ondergebracht. Vanachter een cappuccino met appelgebak bekijk ik de Deltagoot op afstand en zie het buiten steeds natter worden.
Paviljoen Proeflab, een veilige schuilhut
een zijde van de proefopstelling Deltagoot
Eind jaren zeventig is de Deltagoot gebouwd voor onderzoek voor de stormvloedkering in de Oosterschelde. Daarna zijn onderzoeken naar onder andere strand- en duinerosie, kustlijnbescherming, dijkbekleding, golfbrekers en olieplatformen uitgevoerd. Deze Deltagoot is zelfs nog tot 2016 in gebruik geweest. 
Deltagoot nu als kunstwerk:
Betonnen panelen zijn uit de wanden gezaagd, gedraaid en gekanteld.
Ik lees verder over de Deltagoot dat het nu een kunstwerk is: "Het beton, ooit in een strakke lijn, is nu doorbroken. Betonnen panelen zijn uit de wanden gezaagd, gedraaid en gekanteld. Dit biedt een magische belevenis van licht en donker, met tussendoor uitzichten op de omringende natuur." Knap zo'n tekst. Het ziet er vreemd uit en geeft niet meer het originele beeld. Ik voel ook niets magisch.
haven van IJmuiden
Na mijn pauze stuiter ik meteen door naar het volgende model, de haven van IJmuiden. Met dit model
 is onderzocht hoe de havendammen en havenhoofden vormgegeven moesten worden zodat de grote schepen op een veilige en rustige manier de haven binnen konden varen.
Maasvlakte
De mooiste opstelling vind ik de Rotterdamse Maasvlakte waar proeven werden gedaan voor de afvoer van koelwater van de elektriciteitscentrale. Na deze proeflocatie heb ik wel gezien en ga in versneld tempo over een doolhof aan paadjes tot ik terugkeer op de weg naar Vollenhove. 
Na drie kilometer verlaat ik het Waterloopbos hemelsbreed tweehonderd meter verder dan waar ik het bos binnen ging, maar het waren wel drie interessante kilometers. 
kunstwerk Land en Water van Bertus Halfwerk,
gemaakt door constructiebedrijf Winter

Vollehove
De route steekt de weg over, passeert een laatste proefgoot en een kunstwerk in de vorm van een scheepswrak en gaat gelukkig verder over de rustige dijk langs het Vollenhoverkanaal. Nog een paar keer klimmen over hekken, het oversteken van de Vollenhoverbrug en ik trek het stadje Vollenhove binnen. Eerder liep ik hier al samen met Frank vanuit een andere richting over het Zuiderzeepad naar Blokzijl.
over de dijk langs het Vollenhoverkanaal naar Vollenhove
Na de passantenhaven kom ik bij het Kerkplein met de mooie gevel van het voormalige raadhuis. Vooral de wapens op het balkon zien er prachtig uit. 
Al fotograferend verlaat ik het Kerkplein en ga daarmee door in de Kerkstraat. Oude kerken en gevels genoeg hier. Deze straat vormt een mooie afsluiting van de tocht.
Snel door naar de auto en weer terug naar de bushalte Ens-Sloefweg om de fiets op te halen. Dat open deel van de Noordoostpolder rond deze bushalte waait nu al weg uit mijn hoofd, de geschiedenis van Schokland en het Waterloopbos hebben meer indruk gemaakt. Die houden we erin.


Zie al mijn wandelingen in Nederland